سۈرە تەۋبە
سۈرە تەۋبە 1-ئايەت
بَرَاءَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ
(بۇ،) ئاللاھ ۋە ئۇنىڭ ئەلچىسى تەرىپىدىن سىلەر بىلەن (تىنچ ئۆتۈش ھەققىدە) كېلىشىم تۈزۈشكەن (مۇشرىكلارغا قارىتا) كېلىشىمنى بىكار قىلىش ئۇلتىماتۇمىدۇر(1).
سۈرە تەۋبە 2-ئايەت
فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَأَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ
(ئى مۇشرىكلار!) زېمىندا (خالىغىنىڭلارچە) تۆت ئاي يۈرۈۋېلىڭلار. بىلىڭلاركى، سىلەر ئاللاھ (نىڭ جازاسى)دىن قېچىپ قۇتۇلالمايسىلەر، ئاللاھ كاپىرلارنى خارۇزار قىلغۇچىدۇر(2).
سۈرە تەۋبە 3-ئايەت
وَأَذَانٌ مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ وَرَسُولُهُ فَإِن تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
(بۇ،) چوڭ ھەج كۈنىدە ئاللاھ ۋە ئۇنىڭ رەسۇلى تەرىپىدىن ئىنسانىيەتكە چىقىرىلغان ئۇقتۇرۇشتۇركى، ئاللاھ ۋە رەسۇلى مۇشرىكلاردىن ئادا-جۇدادۇر. (ئى مۇشرىكلار!) ئەگەر توۋا قىلساڭلار، بۇ ئۆزۈڭلار ئۈچۈن ياخشىدۇر؛ ئەگەر (بۇ ئۇقتۇرۇشتىن) يۈز ئۆرۈسەڭلار، بىلىڭلاركى، ئاللاھتىن قېچىپ قۇتۇلالمايسىلەر. (ئى مۇھەممەد!) كاپىرلارغا ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەت بىلەن بېشارەت بەرگىن(3).
سۈرە تەۋبە 4-ئايەت
إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدتُّم مِّنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَى مُدَّتِهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ
لېكىن مۇشرىكلار ئىچىدىكى سىلەر بىلەن كېلىشىم تۈزگەن، كېلىشىمگە ھېچقانداق خىلاپلىق قىلمىغان ۋە سىلەرگە قارشى ھېچقانداق ئادەمگە ياردەم بەرمىگەنلەرگە كەلسەك، ئۇلار بىلەن تۈزگەن كېلىشىمگە ئۇنىڭ ۋاقتى توشقانغا قەدەر رىئايە قىلىڭلار. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەرنى ياخشى كۆرىدۇ(4).
سۈرە تەۋبە 5-ئايەت
فَإِذَا انسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
(ئۇرۇش) ھارام قىلىنغان ئايلار ئۆتۈپ كەتكەندە، (كېلىشىمگە رىئايە قىلمىغان) مۇشرىكلارنى قەيەردە ئۇچراتساڭلار شۇ يەردە ئۆلتۈرۈڭلار، تۇتۇڭلار، قورشاۋغا ئېلىڭلار، ئۇلارنىڭ ئۆتىدىغان يوللىرىنى كۆزىتىپ تۇرۇڭلار. ئەگەر ئۇلار (قىلمىشلىرىغا) پۇشايمان قىلىپ توۋا قىلسا، نامازنى ئەستايىدىل ئادا قىلسا ۋە زاكات بەرسە، ئۇلارنى قويۇپ بېرىڭلار. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(5).
سۈرە تەۋبە 6-ئايەت
وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْلَمُونَ
ئەگەر مۇشرىكلاردىن بىرەر كىشى سەندىن ئامانلىق تىلىسە، ئۇنىڭغا ئامانلىق بەرگىنكى، ئاللاھنىڭ كالامى(قۇرئان)نى ئاڭلىسۇن، ئاندىن كېيىن ئۇنى ئۆزىنىڭ ئامان تاپىدىغان جايىغا يەتكۈزۈپ قويغىن. بۇ شۇنىڭ ئۈچۈنكى، ئۇلار (ئىسلام دىنىنىڭ ماھىيىتىنى) بىلمەيدىغان قوۋمدۇر(6).
سۈرە تەۋبە 7-ئايەت
كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِندَ اللَّهِ وَعِندَ رَسُولِهِ إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدتُّمْ عِندَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ فَمَا اسْتَقَامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ
ئاللاھ ۋە رەسۇلىنىڭ ھۇزۇرىدا، مۇشرىكلار بىلەن كېلىشىم تۈزۈش قانداقمۇ مۇمكىن بولسۇن؟ لېكىن ھەرەم مەسچىتى قېشىدا سىلەر بىلەن كېلىشىم تۈزۈشكەن(مۇشرىك)لار بۇنىڭدىن مۇستەسنا. مۇشرىكلار كېلىشىمگە ۋاپا قىلسىلا، سىلەرمۇ ۋاپا قىلىڭلار. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەرنى ياخشى كۆرىدۇ(7).
سۈرە تەۋبە 8-ئايەت
كَيْفَ وَإِن يَظْهَرُوا عَلَيْكُمْ لَا يَرْقُبُوا فِيكُمْ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً يُرْضُونَكُم بِأَفْوَاهِهِمْ وَتَأْبَى قُلُوبُهُمْ وَأَكْثَرُهُمْ فَاسِقُونَ
ئۇلار قانداقمۇ (كېلىشىمگە رىئايە قىلسۇن؟) ئەگەر ئۇلار سىلەرنىڭ ئۈستۈڭلاردىن غەلىبە قىلسا، سىلەرنىڭ ھەققىڭلاردا قەسەميادقىمۇ، كېلىشىمگىمۇ رىئايە قىلمايدۇ، سىلەرنى ئېغىزلىرىدا خۇش قىلىدۇ، دىللىرى ياق دەيدۇ. ئۇلارنىڭ تولىسى پاسىق– يولدىن چىقىپ كەتكۈچىلەردۇر(8).
سۈرە تەۋبە 9-ئايەت
اشْتَرَوْا بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَصَدُّوا عَن سَبِيلِهِ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
ئۇلار ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئازغىنە مەنپەئەتكە سېتىۋەتتى، (كىشىلەرنى) ئاللاھنىڭ يولىدىن توستى. ھەقىقەتەن ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرى نېمىدېگەن يامان!(9).
سۈرە تەۋبە 10-ئايەت
لَا يَرْقُبُونَ فِي مُؤْمِنٍ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُعْتَدُونَ
ئۇلار مۆمىنلەر ھەققىدە قەسەميادقىمۇ، كېلىشىمگىمۇ رىئايە قىلمايدۇ. ئەنە شۇلار ھەقىقەتەن ھەددىدىن ئاشقۇچىلاردۇر(10).
سۈرە تەۋبە 11-ئايەت
فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَإِخْوَانُكُمْ فِي الدِّينِ وَنُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ
ئەگەر ئۇلار توۋا قىلسا، نامازنى ئەستايىدىل ئادا قىلسا ۋە زاكات بەرسە، (ئەنە شۇچاغدا) دىنىي جەھەتتىن سىلەرنىڭ قېرىندىشىڭلاردۇر. بىز، بىلىدىغان كىشىلەر توپى ئۈچۈن ئايەتلەرنى تەپسىلىي بايان قىلىمىز(11).
سۈرە تەۋبە 12-ئايەت
وَإِن نَّكَثُوا أَيْمَانَهُم مِّن بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ فَقَاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَا أَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنتَهُونَ
ئەگەر ئۇلار كېلىشىم تۈزگەندىن كېيىن قەسەميادلىرىنى بۇزسا ۋە دىنىڭلارغا ھاقارەت قىلسا، ئۇ چاغدا كۇپۇرنىڭ يېتەكچى ئورۇندىكى كاتتىباشلىرىغا ئۇرۇش ئېچىڭلار. چۈنكى ئۇلارنىڭ قەسەملىرى ھېچقانداق ئىناۋەتكە ئىگە ئەمەس. (بۇ خىلدىكى كىشىلەر) بەلكىم بۇنىڭ تۈرتكىسىدە (ناچار قىلمىشلىرىدىن) توختاپ قالار(12).
سۈرە تەۋبە 13-ئايەت
أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَّكَثُوا أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُم بَدَءُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَوْهُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
(ئى مۆمىنلەر!) سىلەر (كېلىشىم تۈزگەندىن كېيىن) ئىچكەن قەسىمىنى بۇزغان، رەسۇلۇللاھنى ھەيدەپ چىقىرىشقا ئۇرۇنغان ۋە سىلەرگە بىرىنچى بولۇپ ھۇجۇم قىلغان قوۋمگە قارشى ئۇرۇش قىلمامسىلەر؟ يا بولمىسا ئۇلاردىن قورقۇۋاتامسىلەر؟ ئەگەر مۆمىن بولساڭلار، قورقۇشۇڭلارغا ئاللاھ ئەڭ لايىقتۇر(13).
سۈرە تەۋبە 14-ئايەت
قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِينَ
ئۇلارغا ئۇرۇش ئېچىڭلار، ئاللاھ ئۇلارنى سىلەرنىڭ قولۇڭلار بىلەن جازالايدۇ. ئاللاھ ئۇلارنى خانىۋەيران قىلىۋېتىدۇ، ئۇلارنىڭ ئۈستىدىن سىلەرگە نۇسرەت ئاتا قىلىدۇ ۋە مۆمىن قوۋمنىڭ كۆڭلىگە شىپا (ئارامبەخش) بېرىدۇ(14)،
سۈرە تەۋبە 15-ئايەت
وَيُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ وَيَتُوبُ اللَّهُ عَلَى مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
ھەم ئۇلارنى دىللىرىدىكى ئاچچىقتىن خالاس قىلىدۇ، ئاللاھ خالىغان كىشىنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلىدۇ. ئاللاھ (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(15).
سۈرە تەۋبە 16-ئايەت
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تُتْرَكُوا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنكُمْ وَلَمْ يَتَّخِذُوا مِن دُونِ اللَّهِ وَلَا رَسُولِهِ وَلَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ئاللاھ سىلەرنىڭ ئاراڭلاردىكى كۈرەش قىلغانلارنى، ئاللاھتىن، رەسۇلىدىن ۋە مۆمىنلەردىن باشقىنى سىرداش قىلىۋالمىغانلارنى ئايرىماي تۇرۇپ، سىلەر ئۆز ھالىمىزغا قويۇپ بېرىلىمىز دەپ ئويلامسىلەر؟ ئاللاھ سىلەرنىڭ قىلمىشىڭلاردىن تولۇق خەۋەرداردۇر(16).
سۈرە تەۋبە 17-ئايەت
مَا كَانَ لِلْمُشْرِكِينَ أَن يَعْمُرُوا مَسَاجِدَ اللَّهِ شَاهِدِينَ عَلَى أَنفُسِهِم بِالْكُفْرِ أُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ وَفِي النَّارِ هُمْ خَالِدُونَ
مۇشرىكلار ئۆزلىرىنىڭ تۇزكورلۇقى-ھەقنى ئىنكار قىلغانلىقىغا (سۆز-ھەرىكەتلىرى ئارقىلىق) گۇۋاھلىق بېرىۋاتقان تۇرۇپ، ئاللاھنىڭ مەسچىتلىرىنى گۈللەندۈرۈش سالاھىيىتى يوق، ئۇلار قىلغان ئىش-ھەرىكىتى بىكارغا كېتىدىغان ئادەملەردۇر، ئۇلار دوزاختا مەڭگۇ قالىدۇ(17).
سۈرە تەۋبە 18-ئايەت
إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِكَ أَن يَكُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِينَ
ئاللاھنىڭ مەسچىتلىرىنى پەقەت ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشەنگەن، نامازنى ئەستايىدىل ئادا قىلغان، زاكات بەرگەن، پەقەت ئاللاھتىنلا قورققان كىشىلەرلا گۈللەندۈرىدۇ. ئەنە شۇلار توغرا يولغا ئېرىشكۈچىلەردىن بولۇشى ئۈمىد قىلىنغانلاردۇر(18).
سۈرە تەۋبە 19-ئايەت
أَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَعِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَجَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَوُونَ عِندَ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
سىلەر ھاجىلارنى سۇ بىلەن تەمىنلىگەن، ھەرەم مەسچىتىنى گۈللەندۈرگەنلەرنى، ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىمان ئېيتىپ ئاللاھنىڭ يولىدا كۈرەش قىلغانلار بىلەن ئوخشاش ئورۇنغا قويامسىلەر؟ ئۇلار ئاللاھنىڭ نەزىرىدە ئوخشاش ئەمەس. ئاللاھ ئۆزىگە ئۇۋال قىلغان كىشىلەر توپىنى توغرا يولغا ئېرىشتۈرمەيدۇ(19).
سۈرە تەۋبە 20-ئايەت
الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ
ئىمان ئېيتقان، ھىجرەت قىلغان ۋە پۇل-ماللىرى ھەم جانلىرى بىلەن ئاللاھنىڭ يولىدا كۈرەش قىلغانلارنىڭ دەرىجىسى ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدا ئەڭ يۇقىرىدۇر، ئەنە شۇلار ئۇتۇق قازانغۇچىلارنىڭ دەل ئۆزىدۇر(20).
سۈرە تەۋبە 21-ئايەت
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُم بِرَحْمَةٍ مِّنْهُ وَرِضْوَانٍ وَجَنَّاتٍ لَّهُمْ فِيهَا نَعِيمٌ مُّقِيمٌ
رەببى ئۇلارغا ئۆزىنىڭ ھۇزۇرىدىن رەھمەت، رازىمەنلىك ۋە جەننەتلىرى بىلەن خۇشخەۋەر بېرىدۇ، ئۇلار جەننەتلەردە ئۈزلۈكسىز نازۇ-نېمەتلەرگە ئېرىشىدۇ(21).
سۈرە تەۋبە 22-ئايەت
خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ
ئۇلار جەننەتلەردە مەڭگۈ تۇرىدۇ. شۈبھىسىزكى، ئەڭ كاتتا مۇكاپات ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدىكى مۇكاپاتتۇر(22).
سۈرە تەۋبە 23-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئەگەر ئاتىلىرىڭلار، قېرىنداشلىرىڭلار ئىماندىن كۇفرىنى ئەزىز بىلسە، ئۇلارنى جانجىگەر دوست دەپ ھېسابلىماڭلار. سىلەردىن كىمكى ئۇلارنى جانجىگەر دوست دەپ قارايدىكەن، ئەنە شۇلار دەل ئۆزىگە ئۇۋال قىلىۋالغۇچىلاردۇر(23).
سۈرە تەۋبە 24-ئايەت
قُلْ إِن كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُم مِّنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
ئېيتقىنكى: «ئەگەر سىلەرنىڭ ئاتىلىرىڭلار، ئوغۇللىرىڭلار، قېرىنداشلىرىڭلار، جۈپتىلىرىڭلار، جەمەتىڭلار، تاپقان پۇل-ماللىرىڭلار، ئاقماي قېلىشىدىن ئەنسىرەيدىغان تىجارىتىڭلار ۋە خۇرسەن بولۇپ كېتىدىغان ئۆي-ئىمارەتلىرىڭلار سىلەر ئۈچۈن ئاللاھتىن، ئاللاھنىڭ رەسۇلىدىن ۋە ئاللاھنىڭ يولىدا كۈرەش قىلىشتىنمۇ سۆيۈملۈك بولسا، ئۇنداقتا سىلەر ئاللاھنىڭ (بالايىئاپەت) بۇيرۇقى يېتىپ كەلگۈچە كۈتۈپ تۇرۇڭلار، ئاللاھ يولدىن چىققان– پاسىق كىشىلەر توپىنى توغرا يولغا ئېرىشتۈرمەيدۇ»(24).
سۈرە تەۋبە 25-ئايەت
لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُم مُّدْبِرِينَ
ئاللاھ سىلەرگە نۇرغۇن جەڭ مەيدانلىرىدا، بولۇپمۇ ھۈنەين (جېڭى) كۈنىدە ياردەم بەرگەن. ئۇچاغدا سانىڭلارنىڭ كۆپلۈكى سىلەرنى مەغرۇرلاندۇرغان ئىدى[1]، سانىڭلارنىڭ كۆپلۈكى سىلەرگە قىلچە ئەسقاتمىدى، شۇنچە كەڭرى زېمىن سىلەرگە تار تۇيۇلدى، ئاندىن ئارقاڭلارغا قاراپ قاچتىڭلار(25).
[1] . ئۇ كۈندىكى جەڭدە مۇسۇلمانلارنىڭ سانى 12 مىڭ، مۇشرىكلارنىڭ سانى 4000 بولۇپ، مۇسۇلمانلار «بىزنىڭ سانىمىز كۆپ، مەغلۇپ بولمايمىز» دېيىشكەن ئىدى.
سۈرە تەۋبە 26-ئايەت
ثُمَّ أَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَعَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَأَنزَلَ جُنُودًا لَّمْ تَرَوْهَا وَعَذَّبَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَذَلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ
ئاندىن ئاللاھ ئەلچىسىگە ۋە مۆمىنلەرگە ئۆز ھۇزۇرىدىن خاتىرجەملىك بېغىشلىدى، سىلەرگە سىلەر كۆرمىگەن قوشۇنلارنى چۈشۈرۈپ بەردى. (شۇنىڭ بىلەن) ئاللاھ كاپىرلارنى ئازابلىدى، كاپىرلارنىڭ جازاسى ئەنە شۇدۇر(26).
سۈرە تەۋبە 27-ئايەت
ثُمَّ يَتُوبُ اللَّهُ مِن بَعْدِ ذَلِكَ عَلَى مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
شۇنىڭدىن كېيىن، ئاللاھ خالىغان ئادەمنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلىدۇ. ئاللاھ ناھايىتى ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، بەكمۇ رەھىمدىلدۇر(27).
سۈرە تەۋبە 28-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا وَإِنْ خِفْتُمْ عَيْلَةً فَسَوْفَ يُغْنِيكُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ إِن شَاءَ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! شۈبھىسىزكى، مۇشرىكلار (ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرگەنلىكى ئۈچۈن) نىجىستۇر. مۇشۇ يىلدىن (يەنى ھىجرىيەنىڭ 9- يىلىدىن) كېيىن ئۇلار ھەرەم مەسچىتىگە يېقىنلاشمىسۇن. ئەگەر سىلەر (مۇشرىكلارنىڭ ھەرەمگە كىرىشى چەكلىنىپ تىجارىتىڭلارغا تەسىر يېتىشى بىلەن) يوقسۇل بولۇپ قېلىشتىن ئەنسىرىسەڭلار، ئاللاھ خالىسا سىلەرنى ئۇزاققا قالماي ئۆز پەزل-ئىلتىپاتى بىلەن باي قىلىدۇ. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ (ھەممىنى) بىلگۈچىدۇر، ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر(28).
سۈرە تەۋبە 29-ئايەت
قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَن يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ
سىلەر ئەھلى كىتاب ئىچىدىكى ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشەنمەيدىغانلار، ئاللاھ ۋە رەسۇلى ھارام قىلغان نەرسىلەرنى ھارام بىلمەيدىغانلار ۋە ھەق دىن (يەنى ئىسلام دىنى)غا ئېتىقاد قىلمايدىغانلارغا قارشى تاكى ئۇلار بويۇن پۈكۈپ ئۆز قوللىرى بىلەن جىزىيە[2] تۆلىگەنگە قەدەر ئۇرۇش قىلىڭلار(29).
[2] . جىزىيە- پۇقرالىق ۋە قوغدىنىش بېجى.
سۈرە تەۋبە 30-ئايەت
وَقَالَتِ الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ ذَلِكَ قَوْلُهُم بِأَفْوَاهِهِمْ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَبْلُ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ
يەھۇدىيلار: «ئۈزەير ئاللاھنىڭ ئوغلىدۇر» دېيىشتى، خىرىستىيانلار بولسا: «(ئەيسا)مەسىھ ئاللاھنىڭ ئوغلىدۇر» دېيىشتى. بۇ ئۇلارنىڭ ئېغىزىدىكى (قۇرۇق) سۆزىدۇر، ئۇلار ئۆتمۈشتىكى كاپىرلارنىڭ («پەرىشتىلەر ئاللاھنىڭ قىزلىرىدۇر» دېگەن) سەپسەتىسىگە تەقلىد قىلىشىدۇ. ئاللاھ ئۇلارنى يوق قىلغاي! ئۇلار قانداقمۇ بۇرۇلۇپ كېتىدىغاندۇ؟(30).
سۈرە تەۋبە 31-ئايەت
اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا إِلَهًا وَاحِدًا لَّا إِلَهَ إِلَّا هُوَ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ
ئۇلار ئاللاھنى قويۇپ ئۆزلىرىنىڭ خاخاملىرىنى، پوپلىرىنى[3] ۋە مەريەم ئوغلى مەسىھنى خۇدا قىلىۋالدى. (ھالبۇكى،) ئۇلار يەككە-يېگانە ئاللاھتىن باشقىغا بەندىچىلىك قىلماسلىققا بۇيرۇلغان ئىدى. ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ يوقتۇر، ئۇ ئۇلارنىڭ شېرىك كەلتۈرگەن نەرسىلىرىدىن پاكتۇر(31).
[3] . خاخام يەھۇدىيلارنىڭ، پوپ بولسا خىرىستىيانلارنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك دىنىي ئۆلىماسى.
سۈرە تەۋبە 32-ئايەت
يُرِيدُونَ أَن يُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللَّهُ إِلَّا أَن يُتِمَّ نُورَهُ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ
ئۇلار ئاللاھنىڭ نۇرىنى ئېغىزلىرى بىلەن ئۆچۈرمەكچى بولۇشىدۇ، كاپىرلار ياقتۇرمىغان تەقدىردىمۇ ئاللاھ ئۆز نۇرىنى چوقۇم تاماملىماي قالمايدۇ(32).
سۈرە تەۋبە 33-ئايەت
هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ
مۇشرىكلار ياقتۇرمىغان تەقدىردىمۇ، ئاللاھ ھەق دىن (ئىسلام)نى بارلىق دىنلاردىن ئۈستۈن قىلىش ئۈچۈن، ئۆزىنىڭ ئەلچىسىنى ھىدايەت ۋە ھەق دىن بىلەن ئەۋەتتى(33).
سۈرە تەۋبە 34-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ كَثِيرًا مِّنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَالْفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! خاخاملار ۋە پوپلارنىڭ تولىسى كىشىلەرنىڭ پۇل-ماللىرىنى ناھەق يەۋالىدۇ، (شۇنىڭ بىلەن كىشىلەرنى) ئاللاھنىڭ يولىدىن توسىدۇ. ئالتۇن-كۈمۈش يىغىپ، ئۇنى ئاللاھنىڭ يولىدا خەير-ساخاۋەت قىلمايدىغانلارغا كەلسەك، سەن ئۇلارغا ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەت بىلەن خۇشخەۋەر بەرگىن(34).
سۈرە تەۋبە 35-ئايەت
يَوْمَ يُحْمَى عَلَيْهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِأَنفُسِكُمْ فَذُوقُوا مَا كُنتُمْ تَكْنِزُونَ
ئۇ كۈندە (ئاللاھنىڭ يولىدا خەير-ساخاۋەت قىلماي يىغىپ ساقلىغان) ئالتۇن-كۈمۈشلەر جەھەننەمنىڭ ئوتىدا قىزىتىلىپ، ئۇلارنىڭ پېشانىلىرى، بىقىنلىرى ۋە دۈمبىلىرى داغلىنىدۇ. ئۇلارغا: «بۇ سىلەرنىڭ ئۆز نەپسىڭلار ئۈچۈن يىغىپ ساقلىغان بايلىقلىرىڭلاردۇر، (ئەمدى) يىغقان نەرسىلىرىڭلار (نىڭ دەردى)نى تېتىڭلار» دېيىلىدۇ(35).
سۈرە تەۋبە 36-ئايەت
إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ
شۈبھىسىزكى، ئاسمانلار ۋە زېمىن يارىتىلغاندىن تارتىپ ئايلارنىڭ سانى ئاللاھنىڭ (بېكىتكەن) قانۇنىيىتىدە ئون ئىككىدۇر. ئۇلاردىن تۆتى (يەنى زۇلقەئدە، زۇلھەججە، مۇھەررەم، رەجەپ ئۇرۇش قىلىش چەكلەنگەن) ئۇلۇغ ئايلاردۇر، مانا بۇ مۇستەھكەم نىزامدۇر، بۇ ئايلاردا (ئۇرۇشۇپ) ئۆزۈڭلارغا ئۇۋال قىلماڭلار. مۇشرىكلار سىلەرگە قارشى ئومۇميۈزلۈك ئۇرۇش قىلغاندەك، سىلەرمۇ ئۇلارغا قارشى ئومۇميۈزلۈك ئۇرۇش قىلىڭلار. بىلىڭلاركى، ئاللاھ تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەر بىلەن بىللىدۇر(36).
سۈرە تەۋبە 37-ئايەت
إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّمُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ
(ئۇرۇش قىلىش چەكلەنگەن ئۇلۇغ ئايلارنىڭ ئورنىنى ئالماشتۇرۇپ) ئارقىغا سۈرۈش ھەقىقەتەن كۇپرىدا يۇقىرى پەللىگە چىققانلىقتۇر، بۇنىڭ بىلەن كاپىرلار ئازدۇرۇلىدۇ. ئۇلار ئاللاھ ھارام قىلغان ئايلارنىڭ سانىغا مۇۋاپىقلىشىش ئۈچۈن، ئۇنى بىر يىل ھالال سانىسا، ئىككىنچى يىلى ھارام سانىشىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلار ئاللاھ ھارام قىلغان ئاينى ھالال سانايدۇ، ئۇلارغا ئۆزلىرىنىڭ يامان قىلمىشلىرى چىرايلىق كۆرۈندى. ئاللاھ ئىنكارچى كىشىلەر توپىنى توغرا يولغا ئېرىشتۈرمەيدۇ(37).
سۈرە تەۋبە 38-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ أَرَضِيتُم بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! سىلەرگە نېمە بولدىكى، «ئاللاھ يولىدا (جەڭگە) سەپەرۋەر بولۇڭلار» دېيىلسە، ئېغىرلىق قىلىسىلەر، ئاخىرەت ھاياتىدىن ۋاز كېچىپ دۇنيا ھاياتىغا رازى بولدۇڭلارمۇ؟ بۇ دۇنيا ھاياتىنىڭ ھۇزۇر-ھالاۋىتى ئاخىرەتكە سېلىشتۇرغاندا تولىمۇ ئازدۇر(38).
سۈرە تەۋبە 39-ئايەت
إِلَّا تَنفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيْئًا وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ئەگەر سىلەر (جەڭگە) سەپەرۋەر بولمىساڭلار، ئاللاھ سىلەرنى ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەت بىلەن جازالاپ، ئورنۇڭلارغا باشقا بىر قوۋمنى دەسسىتىدۇ، سىلەر ئاللاھقا قىلچە زىيان يەتكۈزەلمەيسىلەر. ئاللاھ ھەر نەرسىگە كۈچى يەتكۈچىدۇر(39).
سۈرە تەۋبە 40-ئايەت
إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَّمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَى وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
ئەگەر سىلەر رەسۇلۇللاھقا ياردەم قىلمىساڭلار، ئاللاھ چوقۇم ئۇنىڭغا ياردەم قىلىدۇ. ئۆز ۋاقتىدا كاپىرلار ئۇنى (مەككىدىن) چىقىپ كېتىشكە مەجبۇرلىغاندا ئۇ ئىككى كىشىنىڭ بىرى ئىدى. ئۇ ئىككىسى غاردىكى ۋاقتىدا (رەسۇلۇللاھ) ھەمراھى (يەنى ئەبۇبەكرى)غا: «غەم قىلمىغىن، ئاللاھ ھەقىقەتەن بىز بىلەن بىللە» دېگەندە، ئاللاھ ئۇنىڭغا خاتىرجەملىك بېغىشلىغان، ئۇنى (پەرىشتىلەردىن بولغان) سىلەر كۆرمىگەن قوشۇنلار بىلەن كۈچلەندۈرگەن، (شۇنىڭ بىلەن) كاپىرلارنىڭ سۆزىنى ئەڭ پەس قىلغان ئىدى. ئاللاھنىڭ سۆزى ئەڭ ئۈستۈندۇر. ئاللاھ كۈچ-قۇدرەتلىكتۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(40).
سۈرە تەۋبە 41-ئايەت
انفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ
(ئى ئىمان ئېيتقانلار!) سىلەر يەڭگىل بولغان ياكى ئېغىر بولغان ھالەتتىمۇ ئۇرۇشقا سەپەرۋەر بولۇڭلار، پۇل-مېلىڭلار ۋە جېنىڭلار بىلەن ئاللاھ يولىدا كۈرەش قىلىڭلار. ئەگەر بىلسەڭلار مۇشۇنداق قىلىش ئۆزۈڭلار ئۈچۈن ياخشىدۇر(41).
سۈرە تەۋبە 42-ئايەت
لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا وَسَفَرًا قَاصِدًا لَّاتَّبَعُوكَ وَلَكِن بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ وَسَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ أَنفُسَهُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ
ناۋادا ئاسان قولغا كېلىدىغان (دۇنيالىق) مەنپەئەت ۋە يەڭگىل سەپەر بولغان بولسا، ئۇلار چوقۇم سېنىڭ كەينىڭدىن مېڭىشاتتى، لېكىن مۇشەققەتلىك يول ئۇلارغا ئۇزاق بىلىندى. ئۇلار: «ئىمكانىيىتىمىز يار بەرگەن بولسا، ئەلۋەتتە سىلەر بىلەن بىللە چىقاتتۇق» دەپ ئاللاھ نامى بىلەن قەسەم ئىچىشىپ (يالغان قەسىمى بىلەن) ئۆزلىرىنى نابۇت قىلىشىدۇ. ئاللاھ بىلىدۇكى، ئۇلار شەك-شۈبھىسىز يالغانچىلاردۇر(42).
سۈرە تەۋبە 43-ئايەت
عَفَا اللَّهُ عَنكَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ
(ئى مۇھەممەت!) ئاللاھ سېنى ئەپۇ قىلسۇن! تېخى كىمنىڭ توغرا ئېيتقانلىقى ساڭا ئايدىڭلاشماي، يالغانچىلارنى سەن تونۇپ يەتمەي تۇرۇپ، نېمىشقا (ئۇلارنىڭ ئۆيىدە بىخارامان ئولتۇرۇپ ئۇرۇشقا قاتناشماسلىقى ئۈچۈن) ئۇلارغا رۇخسەت بەردىڭ؟(43).
سۈرە تەۋبە 44-ئايەت
لَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أَن يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ
ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشىنىدىغانلار پۇل-ماللىرى ۋە جانلىرى بىلەن (ئاللاھ يولىدا) كۈرەش قىلىشتىن (قېچىپ) سەندىن رۇخسەت سورىمايدۇ. ئاللاھ تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەرنى ئوبدان بىلىدۇ(44).
سۈرە تەۋبە 45-ئايەت
إِنَّمَا يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ
سەندىن پەقەت ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشەنمەيدىغان، ھەم دىلىدا گۇمانى بار كىشىلەرلا (ئۇرۇشقا قاتناشماسلىق ئۈچۈن باھانە-سەۋەب كۆرسىتىپ) رۇخسەت سورايدۇ، ئۇلار ئۆز گۇمانىدا تېڭىرقاپ يۈرىدۇ(45).
سۈرە تەۋبە 46-ئايەت
وَلَوْ أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ عُدَّةً وَلَكِن كَرِهَ اللَّهُ انبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيلَ اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدِينَ
ناۋادا ئۇلارنىڭ (راستتىنلا سەن بىلەن بىللە ئۇرۇشقا) چىقىش نىيىتى بولسا ئىدى، ئەلۋەتتە ئۇنىڭغا تولۇق تەييارلىق قىلاتتى، لېكىن ئاللاھ ئۇلارنىڭ ھەرىكىتىنى ياقتۇرماي يۈرەكسىز ۋە ئىستەكسىز قىلىپ قويدى، (ئۇلارغا) «ئۆيلىرىدە قېلىپ قالغۇچى(مېيىپ، قېرى، كىچىك بالىلار ۋە ئاجىز)لار بىلەن قېلىڭلار» دېيىلدى(46).
سۈرە تەۋبە 47-ئايەت
لَوْ خَرَجُوا فِيكُم مَّا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَفِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
ناۋادا ئۇلار سىلەر بىلەن بىرلىكتە (ئۇرۇشقا) چىققان بولسا، ئاراڭلاردا پەقەت بۇزغۇنچىلىقنى كۆپەيتەتتى، ئاراڭلارغا پىتنە-پاسات سېلىش ئۈچۈن سېپىڭلارغا سۇقۇنۇپ كىرەتتى، ئاراڭلاردا ئۇلارنىڭ گەپ-سۆزلىرىنى قۇلاق سېلىپ ئاڭلايدىغانلارمۇ بار. ئاللاھ (يۇقىرىقىدەك قىلمىشلار ئارقىلىق ئۆزىگە) ئۇۋال قىلغۇچىلارنى ئوبدان بىلگۈچىدۇر(47).
سۈرە تەۋبە 48-ئايەت
لَقَدِ ابْتَغَوُا الْفِتْنَةَ مِن قَبْلُ وَقَلَّبُوا لَكَ الْأُمُورَ حَتَّى جَاءَ الْحَقُّ وَظَهَرَ أَمْرُ اللَّهِ وَهُمْ كَارِهُونَ
ئۇلار ئىلگىرىمۇ پىتنە-پاسات چىقىرىشقا ئۇرۇنغان، ساڭا قارشى ھىيلە-نەيرەڭلەرنى ئوينىغان ئىدى. ناھايەت، ئۇلار ياقتۇرمىغان تەقدىردىمۇ ھەقىقەت يىتىپ كەلدى ۋە ئاللاھنىڭ ئەمرى غەلىبە قىلدى(48).
سۈرە تەۋبە 49-ئايەت
وَمِنْهُم مَّن يَقُولُ ائْذَن لِّي وَلَا تَفْتِنِّي أَلَا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ
ئۇلارنىڭ ئارىسىدا: «ماڭا (ئۇرۇشقا قاتناشماسلىق ئۈچۈن) رۇخسەت قىلغىن، مېنى بالاغا گىرىپتار قىلمىغىن» دېگۈچىلەرمۇ بار. بىلىڭلاركى، ئۇلار ئەمەلىيەتتە بالاغا گىرىپتار بولۇپ بولدى. شۈبھىسىزكى، (ئاخىرەتتە) جەھەننەم كاپىرلارنى قورشاپ تۇرغۇچىدۇر(49).
سۈرە تەۋبە 50-ئايەت
إِن تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكَ مُصِيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنَا أَمْرَنَا مِن قَبْلُ وَيَتَوَلَّوا وَّهُمْ فَرِحُونَ
ئەگەر ساڭا بىرەر ياخشىلىق كەلسە، ئۇلار بىئارام بولىدۇ؛ ئەگەر بېشىڭغا بىرەر كېلىشمەسلىك كەلسە، ئۇلار: «بىز ئالدىنئالا تەدبىر ئالغان ئىدۇق» دېيىشىپ خۇشال ھالدا قايتىپ كېتىشىدۇ (50).
سۈرە تەۋبە 51-ئايەت
قُل لَّن يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ
ئېيتقىنكى: «بىزنىڭ بېشىمىزغا ئاللاھ بىزگە يازغىنىدىن باشقا بىر ئىش كەلمەيدۇ، ئۇ بىزنىڭ ئىگىمىزدۇر، مۆمىنلەر ئاللاھقىلا تايانسۇن»(51).
سۈرە تەۋبە 52-ئايەت
قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَن يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِندِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُم مُّتَرَبِّصُونَ
ئېيتقىنكى: «سىلەر بىز ئۈچۈن (غەلىبە قىلىش ياكى شېھىت بولۇشتىن ئىبارەت) ئىككى خىل ياخشى ئاقىۋەتنىڭ بىرىگە ئېرىشىشىمىزنى كۈتۈۋاتىسىلەر، بىزمۇ ئاللاھنىڭ سىلەرگە ئۆز دەرگاھىدىن ئازاب– بالايىئاپەت چۈشۈرۈشىنى ياكى بىزنىڭ قولىمىز ئارقىلىق سىلەرنى جازالىشىنى كۈتۈۋاتىمىز، سىلەرمۇ كۈتۈڭلار، بىزمۇ ئەلۋەتتە سىلەر بىلەن بىللە كۈتىمىز»(52).
سۈرە تەۋبە 53-ئايەت
قُلْ أَنفِقُوا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا لَّن يُتَقَبَّلَ مِنكُمْ إِنَّكُمْ كُنتُمْ قَوْمًا فَاسِقِينَ
ئېيتقىنكى: «(ئى ئىككى يۈزلىمىچى-مۇناپىقلار!) سىلەر رازى بولۇپ ياكى رازى بولماي (قانچىلىك) خەير-ساخاۋەت قىلساڭلار قىلىڭلار، ئۇ سىلەردىن ھەرگىز قوبۇل بولمايدۇ، چۈنكى سىلەر يولدىن چىققان-پاسىق ئادەملەر توپىسىلەر»(53).
سۈرە تەۋبە 54-ئايەت
وَمَا مَنَعَهُمْ أَن تُقْبَلَ مِنْهُمْ نَفَقَاتُهُمْ إِلَّا أَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَبِرَسُولِهِ وَلَا يَأْتُونَ الصَّلَاةَ إِلَّا وَهُمْ كُسَالَى وَلَا يُنفِقُونَ إِلَّا وَهُمْ كَارِهُونَ
ئۇلارنىڭ قىلغان خەير-ساخاۋىتى شۇنىڭ ئۈچۈن قوبۇل بولمايدۇكى، ئۇلار ئاللاھنى ۋە رەسۇلىنى ئىنكار قىلدى، ناماز ئوقۇمايدۇ، ئوقۇسىمۇ خۇشياقمىغاندەك ئوقۇيدۇ، خەير-ساخاۋەت قىلمايدۇ، قىلسىمۇ كۆڭلى خالىمىغان ھالدا قىلىدۇ(54).
سۈرە تەۋبە 55-ئايەت
فَلَا تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُم بِهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ
ئۇلارنىڭ مال-مۈلكى ۋە پەرزەنتلىرى(نىڭ كۆپلۈكى) سېنى ئەجەبلەندۈرمىسۇن، ئاللاھ ئۇلارنى بۇ دۇنيادا شۇ نەرسىلەر بىلەن ئازابلاشنى ۋە ئۇلارنىڭ كۇپۇر پاتقىقىدا تۇرغان پېتى جان ئۈزۈشىنى ئىرادە قىلىدۇ(55).
سۈرە تەۋبە 56-ئايەت
وَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنكُمْ وَمَا هُم مِّنكُمْ وَلَكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَفْرَقُونَ
ئۇلار «بىز راستتىنلا سىلەردىن» دەپ ئاللاھنىڭ نامى بىلەن قەسەم ئىچىدۇ. ئەمەلىيەتتە ئۇلار ھەرگىز سىلەردىن ئەمەس، لېكىن ئۇلار (زىيان-زەخمەتكە ئۇچراشتىن قورقۇپ، ئاغزىدا مۇسۇلمان بولغان) قورقۇنچاق كىشىلەر توپىدۇر(56).
سۈرە تەۋبە 57-ئايەت
لَوْ يَجِدُونَ مَلْجَأً أَوْ مَغَارَاتٍ أَوْ مُدَّخَلًا لَّوَلَّوْا إِلَيْهِ وَهُمْ يَجْمَحُونَ
ناۋادا ئۇلار بىرەر پاناھگاھ ياكى غار ۋەياكى مۈكۈۋالىدىغان بىرەر جاي تاپسا ئىدى، دەرھال شۇ تەرەپكە قاراپ يۈگۈرۈشكەن بولاتتى(57).
سۈرە تەۋبە 58-ئايەت
وَمِنْهُم مَّن يَلْمِزُكَ فِي الصَّدَقَاتِ فَإِنْ أُعْطُوا مِنْهَا رَضُوا وَإِن لَّمْ يُعْطَوْا مِنْهَا إِذَا هُمْ يَسْخَطُونَ
(ئى مۇھەممەت!) ئۇلارنىڭ ئىچىدە شۇنداق كىشىلەر باركى، سەدىقىلەرنىڭ (تەقسىماتى) توغرىسىدا ساڭا تىل ئۇزىتىدۇ، ئۇلارغا سەدىقىدىن بېرىلسە، خۇش بولۇشىدۇ، بېرىلمىسە دەرھال خاپا بولۇشىدۇ(58).
سۈرە تەۋبە 59-ئايەت
وَلَوْ أَنَّهُمْ رَضُوا مَا آتَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ سَيُؤْتِينَا اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَرَسُولُهُ إِنَّا إِلَى اللَّهِ رَاغِبُونَ
ئەگەر ئۇلار ئاللاھ ۋە رەسۇلىنىڭ ئۇلارغا بەرگىنىگە رازى بولسا ۋە: «ئاللاھ بىزگە كۇپايىدۇر، ئاللاھ بىزگە يېقىندا ئۆز پەزل-ئىلتىپاتىدىن ئاتا قىلىدۇ، رەسۇلىمۇ بېرىدۇ، بىز ھەقىقەتەن ئاللاھقىلا ئۈمىد باغلىغۇچىلارمىز» دېگەن بولسا، ئەلۋەتتە، ئۆزلىرى ئۈچۈن ياخشى بولاتتى(59).
سۈرە تەۋبە 60-ئايەت
إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِّنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
زاكات– سەدىقە پەقەت پېقىر-يوقسۇللارغا، مىسكىن-كەمبەغەللەرگە، زاكات خادىملىرىغا، دىللىرىنى ئىسلامغا مايىل قىلىش كۆزدە تۇتۇلغانلارغا، قۇللار– ئەركىنلىكى قوللىرىدىن ئېلىنغانلارغا[4]، قەرزدارلارغا، ئاللاھنىڭ يولىغا، كوچىدا– سەپەر ئۈستىدە (پۇلسىز) قالغانلارغا بېرىلىدۇ. بۇ ئاللاھنىڭ بەلگىلىمىسىدۇر، ئاللاھ (ھەممىنى) ئوبدان بىلگۈچىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم قىلغۇچىدۇر(60).
[4] . تۈرمىگە تاشلانغانلارمۇ شۇنىڭ ئىچىدە.
سۈرە تەۋبە 61-ئايەت
وَمِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَّكُمْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَيُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِينَ وَرَحْمَةٌ لِّلَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ئۇ(ئىككى يۈزلىمىچى-مۇناپىق)لاردىن شۇنداق كىشىلەر باركى، نەبىنى رەنجىتىپ «ئۇ بىر قۇلاقتۇر[5]» دەيدۇ. ئېيتقىنكى: «ئۇ سىلەر ئۈچۈن پايدىلىق قۇلاقتۇر». ئۇ ئاللاھقا ئىشىنىدۇ، مۆمىنلەرگە ئىشەنچ بىلەن قارايدۇ ۋە ئاراڭلاردىكى ئىمان ئېيتقانلار ئۈچۈن مېھىر-شەپقەتتۇر». ئاللاھنىڭ رەسۇلىنى رەنجىتىدىغانلار ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(61).
[5] .قۇلاق سۆزى كىنايە بولۇپ، ئىككى خىل ئېھتىماللىق بولۇشى مۇمكىن:(1) ھەرقانداق ئادەمنىڭ سۆزىنى بۆلۈۋەتمەستىن سەۋرچانلىق بىلەن ئاڭلايدىغان ئېسىل خىسلىتى مۇناپىقلار تەرىپىدىن ئەيىپلەنگەن. (2) پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامغا كەلگەن ۋەھىينى نەزەردە تۇتۇشقان بولۇپ، جىبرىئىلدىن ۋەھىينى ئاڭلاپ ئۆز پېتى يەتكۈزۈشنى قۇلاق دەپ ئەيىپلەشكەن.
سۈرە تەۋبە 62-ئايەت
يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَاللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَقُّ أَن يُرْضُوهُ إِن كَانُوا مُؤْمِنِينَ
ئۇلار سىلەرنى رازى قىلىش ئۈچۈن ئاللاھنىڭ نامى بىلەن قەسەم قىلىدۇ، ئەگەر ئۇلار راستتىنلا مۆمىن بولىدىغان بولسا، ئاللاھنى ۋە رەسۇلىنى رازى قىلىشلىرى كېرەك ئىدى(62).
سۈرە تەۋبە 63-ئايەت
أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّهُ مَن يُحَادِدِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدًا فِيهَا ذَلِكَ الْخِزْيُ الْعَظِيمُ
ئۇلار ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا قارشى چىققانلارنىڭ دوزاختا مەڭگۈ قالىدىغانلىقىنى بىلمەمدۇ؟ ئەنە شۇ چوڭ رەسۋالىقتۇر(63).
سۈرە تەۋبە 64-ئايەت
يَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَن تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُم بِمَا فِي قُلُوبِهِمْ قُلِ اسْتَهْزِئُوا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ مَّا تَحْذَرُونَ
مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچىلەر ئۆزلىرى توغرىسىدا بىرەر سۈرە نازىل بولۇپ، دىللىرىدىكىنىڭ ئاشكارىلىنىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەيدۇ. (ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «سىلەر (ئاللاھنىڭ دىنىنى خالىغىنىڭلارچە) مەسخىرە قىلىۋېرىڭلار، سىلەر ئەنسىرەيدىغان نەرسىنى ئاللاھ چوقۇم ئاشكارىلىغۇچىدۇر»(64).
سۈرە تەۋبە 65-ئايەت
وَلَئِن سَأَلْتَهُمْ لَيَقُولُنَّ إِنَّمَا كُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ قُلْ أَبِاللَّهِ وَآيَاتِهِ وَرَسُولِهِ كُنتُمْ تَسْتَهْزِئُونَ
(ئى مۇھەممەت!) ئەگەر سەن ئۇلاردىن (نېمە ئۈچۈن مەسخىرە قىلغانلىقلىرىنى) سورىساڭ، ئۇلار: «بىز پەقەت چاقچاق قىلىپ ۋە ئوينىشىپ دەپ قويدۇق»دەيدۇ. (بۇ ئىككى يۈزلىمىچى-مۇناپىقلارغا) ئېيتقىنكى: «سىلەر ئاللاھنى، ئايەتلىرىنى ۋە رەسۇلىنى مەسخىرە قىلدىڭلارمۇ؟(65).
سۈرە تەۋبە 66-ئايەت
لَا تَعْتَذِرُوا قَدْ كَفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ إِن نَّعْفُ عَن طَائِفَةٍ مِّنكُمْ نُعَذِّبْ طَائِفَةً بِأَنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِمِينَ
سىلەر (يالغان قەسەم ئىچىپ) ئۆزرە ئېيتماڭلار، سىلەر ئىمان ئېيتقاندىن كېيىن كاپىر بولدۇڭلار، سىلەردىن بىر گۇرۇھنى (راست توۋا قىلغانلىقلىرى ئۈچۈن) ئەپۇ قىلساق، يەنە بىر گۇرۇھنى گۇناھقا پاتقانلىقلىرى ئۈچۈن جازالايمىز»(66).
سۈرە تەۋبە 67-ئايەت
الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَرِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِيَهُمْ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى ئەرلەر بىلەن مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى ئاياللار بىر-بىرىنىڭ خىلىدۇر، ئۇلار يامانلىققا ئۈندەيدۇ، ياخشىلىقتىن توسىدۇ، ئۇلار قوللىرىنى يۇمۇۋالىدۇ[6]. ئۇلار ئاللاھنى ئۇنتۇدى، (شۇنىڭ بىلەن) ئاللاھمۇ ئۇلارنى ئۇنتۇدى. شۈبھىسىزكى، مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچىلەر پاسىق– يولدىن چىققۇچىلارنىڭ دەل ئۆزىدۇر(67).
[6] . بېخىللىق قىلىپ خەير-ساخاۋەت قىلمايدۇ، ياخشىلىققا ياتىدىغان ھەرقانداق ئىشقا قول تىقماي سۈكۈت قىلىۋالىدۇ.
سۈرە تەۋبە 68-ئايەت
وَعَدَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْكُفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا هِيَ حَسْبُهُمْ وَلَعَنَهُمُ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِيمٌ
ئاللاھ مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى ئەرلەرگە، مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى ئاياللارغا ۋە كاپىرلارغا جەھەننەم ئوتىنى ۋەدە قىلدى، ئۇلار جەھەننەمدە مەڭگۈ قالىدۇ. جەھەننەم ئۇلارغا يېتەرلىكتۇر، ئاللاھ ئۇلارنى رەھمىتىدىن يىراق قىلىدۇ، ئۇلار ئۈزلۈكسىز ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(68).
سۈرە تەۋبە 69-ئايەت
كَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ كَانُوا أَشَدَّ مِنكُمْ قُوَّةً وَأَكْثَرَ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا فَاسْتَمْتَعُوا بِخَلَاقِهِمْ فَاسْتَمْتَعْتُم بِخَلَاقِكُمْ كَمَا اسْتَمْتَعَ الَّذِينَ مِن قَبْلِكُم بِخَلَاقِهِمْ وَخُضْتُمْ كَالَّذِي خَاضُوا أُولَئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ
(ئى مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچىلەر! سىلەرمۇ) بەئەينى ئىلگىرى ئۆتكەن (ۋە ھالاك بولغان مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى)لەرگە ئوخشايسىلەر، ئۇلار سىلەردىن تېخىمۇ كۈچلۈك، مال-مۈلۈك ۋە ئەۋلاد-نوپۇس جەھەتتە سىلەردىن كۆپ بولۇپ، (بۇ دۇنيادىن ئېرىشكەن ماددىي) نېسىۋىسىدىن بەھرىمەن بولغان ئىدى. سىلەردىن بۇرۇن ئۆتكەنلەر نېسىۋىسىدىن بەھرىمەن بولغاندەك، سىلەرمۇ نېسىۋەڭلاردىن بەھرىمەن بولدۇڭلار. ئۇلار (ماددىي ھۇزۇر-ھالاۋەتكە) پېتىپ كەتكەندەك، سىلەرمۇ پېتىپ كەتتىڭلار. ئەنە شۇلار ئەمگەكلىرى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە بىكارغا كېتىدىغان ئادەملەردۇر، ئەنە شۇلار زىيان تارتقۇچىلارنىڭ دەل ئۆزىدۇر(69).
سۈرە تەۋبە 70-ئايەت
أَلَمْ يَأْتِهِمْ نَبَأُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَقَوْمِ إِبْرَاهِيمَ وَأَصْحَابِ مَدْيَنَ وَالْمُؤْتَفِكَاتِ أَتَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا كَانَ اللَّهُ لِيَظْلِمَهُمْ وَلَكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
ئۇلارغا ئۆزلىرىدىن بۇرۇن ئۆتكەنلەرنىڭ – نۇھ، ئاد ۋە سەمۇد قوۋملىرىنىڭ، ئىبراھىم قوۋمىنىڭ، مەديەن ئاھالىسىنىڭ، كۆمتۈرۈۋېتىلگەن قىشلاقلارنىڭ خەۋەرلىرى كەلمىدىمۇ؟ ئۇلارغا ئاللاھنىڭ ئەلچىلىرى (ھەقىقەتنىڭ) ئېنىق دەلىل-پاكىتلىرىنى ئېلىپ كەلگەن ئىدى (ئۇلار پاكىتلارنى ئىنكار قىلدى). ئاللاھ ئۇلارغا ئۇۋال قىلمدى، لېكىن ئۇلار ئۆزىگە ئۆزى ئۇۋال قىلدى(70).
سۈرە تەۋبە 71-ئايەت
وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
مۆمىن ئەرلەر، مۆمىن ئاياللار بىر-بىرىنىڭ ھىمايىچىسىدۇر. ئۇلار (كىشىلەرنى) ياخشى ئىشلارغا ئۈندەيدۇ، يامان-ناتوغرا ئىشلاردىن توسىدۇ، نامازنى راۋۇرۇس ئادا قىلىدۇ، زاكات بېرىدۇ، ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا ئىتائەت قىلىدۇ. ئاللاھ ئۆز مېھىر-شەپقىتىگە سازاۋەر قىلىدىغانلار ئەنە شۇلاردۇر، ئاللاھ كۈچ-قۇدرەتلىكتۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(71).
سۈرە تەۋبە 72-ئايەت
وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
ئاللاھ مۆمىن ئەرلەر ۋە مۆمىن ئاياللارغا ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان، ئۇلار مەڭگۈ تۇرىدىغان جەننەتلەرنى ۋە ئەدن جەننەتلىرىدىكى ئېسىل تۇرالغۇلارنى ۋەدە قىلدى. ئاللاھنىڭ رازىلىقىغا ئېرىشىش بولسا (بەخت-سائادەتنىڭ) ئەڭ كاتتىسىدۇر، ئۇلۇغۋار ئۇتۇق دەل مۇشۇدۇر(72).
سۈرە تەۋبە 73-ئايەت
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ
ئى نەبى! كاپىرلارغا ۋە مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچىلەرگە قارشى كۈرەش قىلغىن، ئۇلارغا قاتتىق پوزىتسىيەدە بولغىن، ئۇلارنىڭ (ئاخىر بارىدىغان) جايى جەھەننەمدۇر، ئۇ نېمىدېگەن يامان جاي!(73).
سۈرە تەۋبە 74-ئايەت
يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوا بِمَا لَمْ يَنَالُوا وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ مِن فَضْلِهِ فَإِن يَتُوبُوا يَكُ خَيْرًا لَّهُمْ وَإِن يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذَابًا أَلِيمًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمَا لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
ئۇلار ھەقىقەتەن كۇپۇر سۆزنى ئېيتقان ۋە مۇسۇلمان بولغاندىن كېيىن كاپىر بولغان تۇرۇقلۇق، ھېچقانداق (كۇپۇر) سۆز قىلمىغانلىقى توغرىسىدا ئاللاھنىڭ نامى بىلەن قەسەم قىلىۋاتىدۇ، ئۇلار روياپقا چىقىرالمايدىغان ئىشقا ئۇرۇندى[7]. ئۇلار ئاللاھ ۋە رەسۇلى ئۇلارنى ئۆز پەزل-ئىلتىپاتىدىن باي قىلىپ قويغانلىقى ئۈچۈنلا دۈشمەنگە ئايلاندى. ئەگەر ئۇلار توۋا قىلسا، ئۆزىگە ياخشىدۇر، ئەگەر ئۇلار يۈز ئۆرۈسە، ئاللاھ ئۇلارنى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەت بىلەن جازالايدۇ، يەر يۈزىدە ئۇلارغا نە بىر دوست نە بىر ياردەم قىلغۇچى تېپىلمايدۇ(74).
[7] . پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنى ئۆلتۈرۈشنى قەست قىلغانلىقى نەزەردە تۇتۇلغان.
سۈرە تەۋبە 75-ئايەت
وَمِنْهُم مَّنْ عَاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتَانَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ
ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بەزىلەر: «ئەگەر ئاللاھ بىزگە ئۆز پەزل-ئىلتىپاتىدىن (مال-دۇنيا) ئاتا قىلسا، بىز ئەلۋەتتە سەدىقە بېرىمىز، ئەلۋەتتە سالىھ– ياخشى كىشىلەر قاتارىدىن بولىمىز» دەپ ئاللاھقا ۋەدە بەردى(75).
سۈرە تەۋبە 76-ئايەت
فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَّهُم مُّعْرِضُونَ
ئاندىن ئاللاھ ئۇلارغا ئۆز پەزل-ئىلتىپاتىدىن (مال-دۇنيا) ئاتا قىلغان چاغدا بېخىللىق قىلىشتى ۋە يۈز ئۆرۈپ ۋەدىسىدىن يېنىۋالدى(76).
سۈرە تەۋبە 77-ئايەت
فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ
ئۇلار (سەدىقە بېرىمىز، سالىھ– ياخشىلاردىن بولىمىز دەپ) ئاللاھقا بەرگەن ۋەدىسىگە خىلاپلىق قىلدى ۋە يالغانچىلىق قىلدى، بۇ سەۋەبتىن ئاللاھ ئۇلارنىڭ دىللىرىغا ئاللاھقا يولۇقىدىغان كۈنگە قەدەر داۋاملىشىدىغان مۇناپىقلىق– ئىككى يۈزلىمىچىلىكنى سالدى.(77).
سۈرە تەۋبە 78-ئايەت
أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ سِرَّهُمْ وَنَجْوَاهُمْ وَأَنَّ اللَّهَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ
ئۇلار ئاللاھنىڭ ئۇلارنىڭ ئىچكى سىرلىرىنى، (ئۆزئارا قىلىشقان) يوشۇرۇن سۆزلىرىنى بىلىپ تۇرىدىغانلىقىنى ۋە پۈتۈن يوشۇرۇن شەيئىلەر ھەققىدە تولۇق مەلۇماتلىق ئىكەنلىكىنى ئۇقمامدۇ؟(78).
سۈرە تەۋبە 79-ئايەت
الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ئۇ(مۇناپىق-ئىككى يۈزلىمىچى)لار مۆمىنلەرنىڭ ئىچىدىكى مەردلىك بىلەن (كۆپ) سەدىقە– خەير-ساخاۋەت قىلغۇچىلارغىمۇ، (قولى قىسقا بولغانلىقتىن) تاقىتىنىڭ يەتكىنىچە ئاز خەير-ساخاۋەت قىلغۇچىلارغىمۇ تىل تەگكۈزىدۇ، ئۇلارنى مەسخىرە قىلىدۇ. ئاللاھ ئۇلارنى مەسخىرە قىلغانلىقى ئۈچۈن جازالايدۇ، ئۇلار ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(79).
سۈرە تەۋبە 80-ئايەت
اسْتَغْفِرْ لَهُمْ أَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ إِن تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ مَرَّةً فَلَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ
(ئى مۇھەممەت!) ئۇ(مۇناپىق)لار ئۈچۈن (ئاللاھتىن) مەيلى ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىگىن، مەيلى ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىمىگىن، ئۇلار ئۈچۈن يەتمىش قېتىم ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىسەڭمۇ، ئاللاھ ھەرگىز ئۇلارنىڭ گۇناھلىرىنى كەچۈرمەيدۇ. چۈنكى ئۇلار ئاللاھنى ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىنى ئىنكار قىلدى. ئاللاھ پاسىق– يولدىن چىققان كىشىلەر توپىنى توغرا يولغا ئېرىشتۈرمەيدۇ(80).
سۈرە تەۋبە 81-ئايەت
فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَكَرِهُوا أَن يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَالُوا لَا تَنفِرُوا فِي الْحَرِّ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَّوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ
رەسۇلۇللاھقا (يەنى ئۇنىڭ چاقىرىقىغا) خىلاپلىق قىلىپ (ئۇرۇشقا چىقماي) قېلىپ قالغانلار ئۆيلىرىدە قالغانلىقىغا خۇشال بولۇشتى، ئۇلار ئاللاھنىڭ يولىدا پۇل-ماللىرى ۋە جانلىرى بىلەن كۈرەش قىلىشنى ياقتۇرمىدى. ئۇلار (ھەتتا بىر-بىرىگە): «ئىسسىقتا چىقماڭلار» دېيىشتى. (ئى مۇھەممەت! ئۇلارغا) ئېيتقىنكى: «جەھەننەمنىڭ ئوتى تېخىمۇ ئىسسقتۇر». كاشكى، ئۇلار بۇنى چۈشەنگەن بولسىچۇ!(81).
سۈرە تەۋبە 82-ئايەت
فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَلْيَبْكُوا كَثِيرًا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
ئۇلار قىلمىشلىرىنىڭ جازاسى ئۈچۈن ئاز كۈلسۇن، كۆپ يىغلىسۇن(82).
سۈرە تەۋبە 83-ئايەت
فَإِن رَّجَعَكَ اللَّهُ إِلَى طَائِفَةٍ مِّنْهُمْ فَاسْتَأْذَنُوكَ لِلْخُرُوجِ فَقُل لَّن تَخْرُجُوا مَعِيَ أَبَدًا وَلَن تُقَاتِلُوا مَعِيَ عَدُوًّا إِنَّكُمْ رَضِيتُم بِالْقُعُودِ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَاقْعُدُوا مَعَ الْخَالِفِينَ
ئەگەر ئاللاھ سېنى ئۇ (ئۇرۇشتىن ئۆزرىسىز قېلىپ قالغان ئىككى يۈزلىمىچى-مۇناپىق)لاردىن بىر گۇرۇھنىڭ يېنىغا قايتۇرسا، ئاندىن ئۇلار سەندىن (يەنە بىر ئۇرۇشقا قاتنىشىش ئۈچۈن) رۇخسەت سورىسا، (ئۇلارغا) ئېيتقىنكى: «سىلەر مەن بىلەن بىللە مەڭگۈ (ئۇرۇشقا) چىقمايسىلەر ۋە دۈشمەنگە قارشى مەن بىلەن بىللە ھەرگىز ئۇرۇش قىلمايسىلەر. راستتىنلا سىلەر دەسلەپكى قېتىمدا (ئۇرۇشقا چىقماي) قېلىپ قېلىشقا رازى بولدۇڭلار، ئەمدى (ئۇرۇشقا چىقماي) قېلىپ قالغۇچىلار (يەنى قېرىسال، مېيىپ ۋە كىچىك بالىلار) بىلەن بىللە ئولتۇرۇڭلار»((83).
سۈرە تەۋبە 84-ئايەت
وَلَا تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِّنْهُم مَّاتَ أَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلَى قَبْرِهِ إِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ
(ئى مۇھەممەت!) سەن ئۇ(مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى)لارنىڭ ئارىسىدىن ئۆلگەن ھېچبىر ئادەمنىڭ نامىزىنى چۈشۈرمىگىن، (دەپنە قىلىش، زىيارەت ياكى دۇئا ئۈچۈن) ئۇنىڭ قەبرە بېشىدىمۇ تۇرمىغىن. چۈنكى ئۇلار ئاللاھ ۋە رەسۇلىنى ئىنكار قىلدى، ھەمدە ئۇلار پاسىق– يولدىن چىققان ھالەتتە ئۆلدى(84).
سۈرە تەۋبە 85-ئايەت
وَلَا تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَأَوْلَادُهُمْ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَن يُعَذِّبَهُم بِهَا فِي الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنفُسُهُمْ وَهُمْ كَافِرُونَ
ئۇلارنىڭ پۇل-ماللىرى ۋە ئەۋلادلىرى (يەنى سانىنىڭ كۆپلۈكى) سېنى ئەجەبلەندۈرمىسۇن. ئاللاھ ئۇ (ماددىي بايلىقلار) ئارقىلىق ئۇلارنى دۇنيادا جازالاشنى ھەمدە ئۇلارنىڭ كاپىر پېتى ھەسرەتتە جان ئۈزۈشىنى ئىرادە قىلىدۇ(85).
سۈرە تەۋبە 86-ئايەت
وَإِذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَجَاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ اسْتَأْذَنَكَ أُولُو الطَّوْلِ مِنْهُمْ وَقَالُوا ذَرْنَا نَكُن مَّعَ الْقَاعِدِينَ
بىرەر سۈرە نازىل قىلىنىپ، «ئاللاھقا ئىشىنىڭلار ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلى بىلەن بىللە كۈرەش قىلىڭلار» دېيىلسە، ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن يۇقىرى تەبىقىدىكى (باي ۋە مەنسەپدار) كىشىلەر سەندىن رۇخسەت سوراپ: «بىزنى قوي، (ئۇرۇشقا چىقماي ئۆيلىرىدە) ئولتۇرغۇچىلار بىلەن بىللە بولايلى» دەيدۇ(86).
سۈرە تەۋبە 87-ئايەت
رَضُوا بِأَن يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ
ئۇلار ئۆيلىرىدە قالغۇچى (قېرىسال، كېسەل، مېيىپ، نارەسىدە ۋە ئاجىز)لار بىلەن بىللە بولۇشقا رازى بولدى-دە، (شۇنىڭ بىلەن ) ئۇلارنىڭ دىللىرى مۆھۈرلەندى، شۇڭا ئۇلار (ھەقىقەتنى) چۈشەنمەيدۇ(87).
سۈرە تەۋبە 88-ئايەت
لَكِنِ الرَّسُولُ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ وَأُولَئِكَ لَهُمُ الْخَيْرَاتُ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
لېكىن، رەسۇلۇللاھ ۋە ئۇنىڭ بىلەن بىللە ئىمان ئېيتقانلار پۇل-ماللىرى ۋە جانلىرى بىلەن كۈرەش قىلدى. ئەنە شۇلار ياخشىلىقلارغا نائىل بولىدۇ، ئەنە شۇلار مۇراد-مەقسىتىگە يەتكۈچىلەردۇر(88).
سۈرە تەۋبە 89-ئايەت
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
ئاللاھ ئۇلارغا ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرنى تەييارلىدى. ئۇلار جەننەتلەردە مەڭگۈ قالىدۇ، بۇ زور ئۇتۇقتۇر(89).
سۈرە تەۋبە 90-ئايەت
وَجَاءَ الْمُعَذِّرُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ لِيُؤْذَنَ لَهُمْ وَقَعَدَ الَّذِينَ كَذَبُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ سَيُصِيبُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
سەھرالىق ئەرەبلەردىن (ئۇرۇشقا چىقماسلىق توغرىسىدا) ئۆزرىگە باھانە-سەۋەب ئويدۇرغانلار ئۆزلىرى ئۈچۈن رۇخسەت سوراپ كەلدى، ئاللاھقا ۋە ئەلچىسىگە يالغانچىلىق قىلغانلار (ئۇرۇشقا چىقماي) ئولتۇرۇۋالدى. ئۇلارنىڭ ئىچىدىن تۇزكورلۇق–كۇپۇردا چىڭ تۇرغانلار (ھامان بىر كۈنى) ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(90).
سۈرە تەۋبە 91-ئايەت
لَّيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِن سَبِيلٍ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
ئاجىز (يەنى قېرىسال، مېيىپ)لار، كېسەللەر، (ئۇرۇشقا چىقىشقا) خىراجەت تاپالمىغانلار ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا سەمىمىي-سادىق بولسىلا (ئۇرۇشقا چىقالمىغانلىق سەۋەبلىك) گۇناھكار بولمايدۇ. ياخشى ئىش قىلغۇچىلارنى ئەيىبلەشكە يول يوقتۇر، ئاللاھ ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ئىنتايىن رەھىمدىلدۇر(91).
سۈرە تەۋبە 92-ئايەت
وَلَا عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَا أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوا وَّأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُوا مَا يُنفِقُونَ
يەنە سەندىن (ئۇرۇشقا چىقىشقا) ئۇلاغ سوراپ كەلگەندە «سىلەرنى مىندۈرىدىغانغا ئۇلاغ تاپالمايۋاتىمەن» دېگەن چېغىڭدا، خىراجەت قىلىدىغان بىر نەرسە تاپالمىغانلىقى ئۈچۈن كۆڭلى يېرىم، كۆزى ياش قايتىپ كەتكەنلەرنىمۇ ئەيىبلەشكە يول يوق(92).
سۈرە تەۋبە 93-ئايەت
إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ وَهُمْ أَغْنِيَاءُ رَضُوا بِأَن يَكُونُوا مَعَ الْخَوَالِفِ وَطَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ
ئۆزى باي تۇرۇپ، (ئۇرۇشقا چىقماسلىققا) سەندىن رۇخسەت سورىغانلارنى ئەيىبلەشكە بولىدۇ. ئۇلار قېلىپ قالغۇچى (قېرىسال، مېيىپ، كېسەل ۋە ئاجىز)لار بىلەن بىر قاتاردا قېلىشقا رازى بولدى-دە، ئاللاھ ئۇلارنىڭ دىللىرىغا مۆھۈر بېسىۋەتتى، شۇڭا ئۇلار (ھەقىقەتنى) بىلمەيدۇ(93).
سۈرە تەۋبە 94-ئايەت
يَعْتَذِرُونَ إِلَيْكُمْ إِذَا رَجَعْتُمْ إِلَيْهِمْ قُل لَّا تَعْتَذِرُوا لَن نُّؤْمِنَ لَكُمْ قَدْ نَبَّأَنَا اللَّهُ مِنْ أَخْبَارِكُمْ وَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
سىلەر ئۇلارنىڭ يېنىغا قايتىپ كەلگەن چاغدا، ئۇلار سىلەرگە (ئۇرۇشتىن قېلىپ قالغانلىقلىرى توغرىسىدا) ئۆزرىخاھلىق ئېيتىشىدۇ، (ئى مۇھەممەت!) ئۇلارغا: «سىلەر ئۆزرىخاھلىق ئېيتماڭلار، سىلەرگە ھەرگىز ئىشەنمەيمىز، ئاللاھ سىلەرنىڭ ئەھۋالىڭلارنى بىزگە خەۋەر قىلدى، ئاللاھ سىلەرنىڭ ئىش-ھەرىكىتىڭلارنى كۆرۈپ تۇرىدۇ، رەسۇلىمۇ ھەم (كۆرۈپ تۇرىدۇ). ناھايەت ، يوشۇرۇن ۋە ئاشكارا ئىشلارنى بىلگۈچى (ئاللاھ) نىڭ دەرگاھىغا قايتۇرۇلىسىلەر، ئاللاھ سىلەرگە پۈتۈن قىلمىشىڭلارنى ئېيتىپ بېرىدۇ» دېگىن(94).
سۈرە تەۋبە 95-ئايەت
سَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ إِذَا انقَلَبْتُمْ إِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ فَأَعْرِضُوا عَنْهُمْ إِنَّهُمْ رِجْسٌ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ
(ئۇرۇشتىن قايتىپ) ئۇ(مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى)لارنىڭ يېنىغا قايتىپ بارغىنىڭلاردا، ئۇلار سىلەرنىڭ ئۆزلىرىدىن يۈز ئۆرۈمەسلىكىڭلار ئۈچۈن (يالغان سەۋەب كۆرسىتىپ) ئاللاھ بىلەن قەسەم قىلىدۇ، ئۇلاردىن يۈز ئۆرۈڭلار. ئۇلار ھەقىقەتەن نىجىستۇر، قىلمىشلىرىنىڭ جازاسى ئۈچۈن ئۇلارنىڭ بارىدىغان جايى جەھەننەمدۇر(95).
سۈرە تەۋبە 96-ئايەت
يَحْلِفُونَ لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِن تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يَرْضَى عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ
ئۇلار سىلەرنى خۇرسەن قىلىش ئۈچۈن سىلەرگە قەسەم ئىچىپ بېرىدۇ، سىلەر ئۇلاردىن خۇرسەن بولغان تەقدىردىمۇ، ئۇ پاسىق– يولدىن چىققۇچى كىشىلەر توپىدىن ئاللاھ خۇرسەن بولمايدۇ(96).
سۈرە تەۋبە 97-ئايەت
الْأَعْرَابُ أَشَدُّ كُفْرًا وَنِفَاقًا وَأَجْدَرُ أَلَّا يَعْلَمُوا حُدُودَ مَا أَنزَلَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
سەھرالىق ئەرەبلەرنىڭ كۇپرىلىقى ۋە ئىككى يۈزلىمىچىلىكى بەك قاتتىقتۇر، ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا نازىل قىلغان بەلگىلىمىلىرىنى ئۇلار تېخىمۇ بىلمەيدۇ. ئاللاھ (ھەممىنى) بىلگۈچىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(97).
سۈرە تەۋبە 98-ئايەت
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَن يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ مَغْرَمًا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوَائِرَ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
سەھرالىق ئەرەبلەردىن بەزىلىرى (ئاللاھ يولىدا) بەرگەن نەرسىلىرىنى ئالۋاڭ-سېلىق ھېسابلايدۇ، سىلەرنىڭ بېشىڭلارغا دىشۋارچىلىقلارنىڭ كېلىشىنى (تۆت كۆز بىلەن) كۈتىدۇ، ئۇلارنىڭ ئۆزلىرى ئەڭ ئېغىر دىشۋارچىلىقلارغا ئۇچرىغاي! ئاللاھ (ھەممىنى) ئاڭلاپ تۇرغۇچى، (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(98).
سۈرە تەۋبە 99-ئايەت
وَمِنَ الْأَعْرَابِ مَن يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ قُرُبَاتٍ عِندَ اللَّهِ وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ أَلَا إِنَّهَا قُرْبَةٌ لَّهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
سەھرالىق ئەرەبلەر ئىچىدە ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشىنىدىغانلارمۇ بار، ئۇلار (ئاللاھ يولىدا) بەرگەن نەرسىلىرىنى ئاللاھقا يېقىن بولۇشنىڭ ۋە رەسۇلۇللاھقا ھەمدەمدە بولۇشنىڭ ۋاسىتىسى قىلىدۇ. بىلىڭلاركى، ئۇلار بۇ ئارقىلىق راستتىنلا ئاللاھقا يېقىن بولىدۇ، ئاللاھ ئۇلارنى ئۆزىنىڭ مېھىر-شەپقىتى دائىرىسىگە كىرگۈزىدۇ. ئاللاھ ھەقىقەتەن ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ئىنتايىن رەھىمدىلدۇر(99).
سۈرە تەۋبە 100-ئايەت
وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
ھەممىدىن بۇرۇن ئىمان ئېيتقان ئاۋانگارت مۇھاجىرلار ۋە ئەنسارلاردىن، ياخشى ئىشلارنى قىلىش بىلەن ئۇلارغا ئەگەشكەنلەردىن ئاللاھ رازى بولدى، ئۇلارمۇ ئاللاھتىن خۇرسەن بولدى. ئاللاھ ئۇلارغا ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرنى تەييارلىدى، ئۇلار جەننەتلەردە مەڭگۈ قالىدۇ، بۇ زور ئۇتۇقتۇر(100).
سۈرە تەۋبە 101-ئايەت
وَمِمَّنْ حَوْلَكُم مِّنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ
ئەتراپىڭلاردىكى سەھرالىق ئەرەبلەردىن مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچىلەر بار، مەدىنە ئاھالىسىدىنمۇ مۇناپىقلىق– ئىككى يۈزلىمىچىلىكتە ئەزۋەيلىگەنلەر بار. ئۇلارنى سەن بىلمەيسەن، بىز بىلىمىز، بىز ئۇلارنى ئىككى ھەسسە ئازابلايمىز. ئاندىن ئۇلار (ئاخىرەتتە) چوڭ ئازاب-ئوقۇبەتكە قايتۇرۇلىدۇ(101).
سۈرە تەۋبە 102-ئايەت
وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَى اللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
يەنە بىر قىسىم كىشىلەر گۇناھلىرىنى ئېتىراپ قىلدى (يەنى ئۇرۇشقا چىقمىغانلىق خاتالىقىنى بوينىغا ئالدى)، ئۇلار ياخشى ئىشقا يامان ئىشنى ئارىلاشتۇرۇپ قويدى، ئاللاھ ئۇلارنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلغۇسى! ئاللاھ ھەقىقەتەن ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(102).
سۈرە تەۋبە 103-ئايەت
خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَّهُمْ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
(ئى مۇھەممەت!) سەن (ئاللاھقا بولغان) ساداقىتى سۈپىتىدە ئۇلارنىڭ ماللىرىنىڭ بىر قىسمىنى (تاپشۇرۇپ) ئالغىنكى، بۇ ئارقىلىق ئۇلارنى پاكلىغايسەن ۋە (مېلىنىڭ بەرىكىتىنى) كۆپەيتكەيسەن. ئۇلار ئۈچۈن دۇئا قىلغىن، چۈنكى سېنىڭ دۇئايىڭ ئۇلارغا ئارامبەخش ئېلىپ كېلىدۇ. ئاللاھ (ھەممىنى) ئاڭلاپ تۇرغۇچى، (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(103).
سۈرە تەۋبە 104-ئايەت
أَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَأَخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
ئۇلار ئاللاھنىڭ ئۆز بەندىلىرىنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلىدىغانلىقىنى، ساداقەتنى ئىپادىلەپ سەرپ قىلغان پۇل-مالنى قوبۇل قىلىدىغانلىقىنى ۋە ئاللاھنىڭ توۋىنى بەكمۇ قوبۇل قىلىدىغانلىقىنى، ناھايىتى رەھىمدىل ئىكەنلىكىنى بىلمەمدۇ؟(104).
سۈرە تەۋبە 105-ئايەت
وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ وَسَتُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ
(ئۇلارغا) ئېيتقىنكى: «(خالىغىنىڭلارنى) قىلىۋېرىڭلار، سىلەرنىڭ ئىش-ھەرىكىتىڭلارنى ئاللاھ كۆرىدۇ، ئاللاھنىڭ رەسۇلى ۋە مۆمىنلەرمۇ كۆرىدۇ. سىلەر ئۇزاققا قالماي يوشۇرۇن ۋە ئاشكارىنى بىلگۈچى (ئاللاھ) نىڭ ھۇزۇرىغا قايتۇرۇلىسىلەر، ئاللاھ قىلمىشىڭلارنى سىلەرگە ئېيتىپ بېرىدۇ»(105).
سۈرە تەۋبە 106-ئايەت
وَآخَرُونَ مُرْجَوْنَ لِأَمْرِ اللَّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمْ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
(تەبۇك ئۇرۇشىغا چىقمىغان) يەنە بىر قىسىم كىشىلەر (نىڭ ئەھۋالىنىڭ قانداق بولىدىغانلىقى) ئاللاھنىڭ ئەمرىگە قاراشلىق، ئاللاھ ئۇلارنى يا جازالايدۇ، يا توۋىسىنى قوبۇل قىلىدۇ. ئاللاھ (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن ) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(106).
سۈرە تەۋبە 107-ئايەت
وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِن قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ
بەزى كىشىلەر مۆمىنلەرگە زىيان يەتكۈزۈش، تۇزكورلۇق قىلىش، مۆمىنلەرنىڭ ئارىسىنى پارچىلاش، ئۆتمۈشتە ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ رەسۇلىغا قارشى تۇرغان ئادەم (يەنى راھىب ئەبۇئامىر) ئۈچۈن كۆز-قۇلاق ئورنى بولىدىغان مەسچىت[i] بىنا قىلدى. ئۇلار: «بىز پەقەت ياخشىلىقنىلا مەقسەت قىلدۇق» دەپ قەسەم قىلىشىدۇ. ئاللاھ گۇۋاھلىق بېرىدۇكى، ئۇلار شەك-شۈبھىسىز يالغانچىلاردۇر(107).
سۈرە تەۋبە 108-ئايەت
لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ
سەن ئۇ مەسچىتتە ھەرگىز ناماز ئوقۇمىغىن. تۇنجى كۈنىدىن تارتىپلا تەقۋا– ئاڭلىقلىق ئاساسىغا سېلىنغان مەسچىت[ii] ھەقىقەتەن سېنىڭ ناماز ئوقۇشۇڭغا ئەڭ مۇناسىپتۇر، ئۇنىڭدا پاكلىنىشنى سۆيىدىغان كىشىلەر بار. ئاللاھ (ماددىي ۋە مەنىۋى جەھەتتىن) پاك بولغۇچىلارنى ياخشى كۆرىدۇ(108).
سۈرە تەۋبە 109-ئايەت
أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
ئۆزىنىڭ (ھاياتلىق) بىناسىنى ئاللاھقا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولۇش ۋە ئۇنىڭ رازىلىقىغا ئېرىشىش ئاساسىغا قۇرغان ئادەم ياخشىمۇ ياكى ئۇنى يىقىلاي دەپ قالغان يارنىڭ لېۋىگە قۇرۇپ، ئۆزىمۇ ئۇنىڭ بىلەن بىللە دوزاخ ئوتىغا دومىلاپ چۈشكەن ئادەم ياخشىمۇ؟ ئاللاھ زالىم كىشىلەر توپىنى توغرا يولغا ئېرىشتۈرمەيدۇ(109).
سۈرە تەۋبە 110-ئايەت
لَا يَزَالُ بُنْيَانُهُمُ الَّذِي بَنَوْا رِيبَةً فِي قُلُوبِهِمْ إِلَّا أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
سالغان بىنالىرى ئۇلارنىڭ قەلبلىرى پارچە-پارچە بولۇپ كەتكۈچە دىللىرىدا گۇمان ۋە بىئاراملىق مەنبەسى بولۇپ قېلىۋېرىدۇ. ئاللاھ (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(110).
سۈرە تەۋبە 111-ئايەت
إِنَّ اللَّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْدًا عَلَيْهِ حَقًّا فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنجِيلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللَّهِ فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُم بِهِ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
شۈبھىسىزكى، ئاللاھ مۆمىنلەردىن ئۇلارنىڭ جانلىرىنى ۋە پۇل-ماللىرىنى ئۇلارغا جەننەتنى بېرىپ سېتىۋالدى. ئۇلار ئاللاھنىڭ يولىدا جەڭ قىلىدۇ، ئۆلتۈرىدۇ ۋە ئۆلتۈرۈلىدۇ. بۇ ئاللاھنىڭ تەۋرات، ئىنجىل ۋە قۇرئاندىكى چىن ۋەدىسىدۇر، ۋەدىسىگە ئاللاھتىنمۇ بەك ۋاپا قىلغۇچى كىم بار؟ شۇڭا ئاللاھ بىلەن قىلىشقان بۇ سوداڭلارغا خۇشال بولۇڭلار، بۇ زور ئۇتۇقتۇر(111).
سۈرە تەۋبە 112-ئايەت
التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنكَرِ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ
(ئۇ ئۇتۇققا ئېرىشىدىغانلار) توۋا قىلغۇچىلار، ئىبادەت قىلغۇچىلار، (ئاللاھنى مەدھىيەلەپ) ھەمدۇسانا ئېيتقۇچىلار، (ئاللاھ يولىدا) سەپەرگە چىققۇچىلار، (ئاللاھقا) ئېگىلگۈچى– رۇكۇ قىلغۇچىلار، سەجدە قىلغۇچىلار، ياخشى ئىشلارغا ئۈندەپ، يامان ئىشلاردىن توسقۇچىلار، ئاللاھنىڭ چىگرا-چەكلىمىلىرىنى قوغدىغۇچىلاردۇر. (ئى مۇھەممەت!) مۆمىنلەرگە (جەننەت بىلەن) خۇشخەۋەر بەرگىن(112).
سۈرە تەۋبە 113-ئايەت
مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَن يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَى مِن بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ
نەبىگە ۋە مۆمىنلەرگە مۇشرىكلارنىڭ ئەھلى دوزاخ ئىكەنلىكى ئېنىق مەلۇم بولغاندىن كېيىن، مۇشرىكلار ئۇلارنىڭ تۇغقىنى بولغان تەقدىردىمۇ، ئۇلارغا (ئاللاھتىن) ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىشى ياراشمايدۇ(113).
سۈرە تەۋبە 114-ئايەت
وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَن مَّوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِّلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ
ئىبراھىمنىڭ ئاتىسىغا ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىشى ئۇنىڭغا ئىلگىرى قىلغان ۋەدىسىنى ئورۇنلاش ئۈچۈن ئىدى. ئۇنىڭغا ئاتىسىنىڭ ئاللاھنىڭ دۈشمىنى ئىكەنلىكى ئېنىق مەلۇم بولۇۋىدى، ئۇ دەرھال ئۇنىڭدىن يىراق تۇردى. ئىبراھىم ھەقىقەتەن كۆڭلى يۇمشاق، ئېغىر بېسىق بىرى ئىدى(114).
سۈرە تەۋبە 115-ئايەت
وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِلَّ قَوْمًا بَعْدَ إِذْ هَدَاهُمْ حَتَّى يُبَيِّنَ لَهُم مَّا يَتَّقُونَ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
ئاللاھ بىر قوۋمنى (ئەقىل، فىترەت ۋە ۋەھىي بىلەن) توغرا يولغا يېتەكلىگەندىن كېيىن، ئۇلار ساقلىنىشقا تېگىشلىك ئىشلارنى ئېنىق بايان قىلماي تۇرۇپ، ئۇلارنى ئازغۇنلۇقتا تاشلاپ قويمايدۇ. ئاللاھ ھەقىقەتەن ھەر نەرسىنى بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(115).
سۈرە تەۋبە 116-ئايەت
إِنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
شۈبھىسىزكى، ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ ئىگىدارچىلىقى ئاللاھقا مەنسۇپتۇر. ئاللاھ تىرىلدۈرىدۇ، ۋاپات تاپقۇزىدۇ، سىلەرگە ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىگە ۋە ياردەم قىلغۇچى يوقتۇر(116).
سۈرە تەۋبە 117-ئايەت
لَّقَد تَّابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِن بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِّنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ
ئاللاھ ھەقىقەتەن ئارىسىدىكى بىر تۈركۈم كىشىلەرنىڭ دىللىرى ھەقتىن بۇرۇلۇپ كېتىشكە تاس قالغاندىن كېيىن، قىينچىلىق پەيتىدە نەبىگە ئەگەشكەن مۇھاجىر ۋە ئەنسارلارغا يۈزلەندى، ئاندىن ئۇلارنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلدى. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئۇلارغا ئىنتايىن كۆيۈمچان، ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(117).
سۈرە تەۋبە 118-ئايەت
وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَن لَّا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ
ئاللاھ (ئۇرۇشقا) چىقمىغان ئۈچ كىشىنىڭ[iii] توۋىسىنى قوبۇل قىلدى. شۇنچە كەڭ زېمىن ئۇلارغا تار تۇيۇلغان، ئۇلارنىڭ ئىچى سىقىلغان ئىدى. ئاخىرى ئاللاھتىن باشقا پاناھلىنىدىغان جاينىڭ يوقلىقىنى تونۇپ يەتتى، ئاندىن ئۇلارنىڭ ئىلگىرىكى ھالىتىگە قايتىشى ئۈچۈن، ئاللاھ ئۇلارنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلدى. ئاللاھ توۋىنى بەك قوبۇل قىلغۇچىدۇر، (بەندىلىرىگە) ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(118).
سۈرە تەۋبە 119-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئاللاھقا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولۇڭلار ۋە راستچىللار بىلەن بىر سەپتە تۇرۇڭلار(119).
سۈرە تەۋبە 120-ئايەت
مَا كَانَ لِأَهْلِ الْمَدِينَةِ وَمَنْ حَوْلَهُم مِّنَ الْأَعْرَابِ أَن يَتَخَلَّفُوا عَن رَّسُولِ اللَّهِ وَلَا يَرْغَبُوا بِأَنفُسِهِمْ عَن نَّفْسِهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ لَا يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلَا نَصَبٌ وَلَا مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَطَئُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَّيْلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ
مەدىنە ئاھالىسى ۋە ئۇلارنىڭ ئەتراپىدىكى سەھرالىق ئەرەبلەرنىڭ رەسۇلۇللاھ بىلەن بىللە (ئۇرۇشقا) چىقماي قېلىپ قېلىشى، ئۆزىنىڭ ئارامى بىلەن بولۇپ جاپادا رەسۇلۇللاھ بىلەن بىللە بولماسلىقى توغرا ئەمەس ئىدى. بۇ شۇنىڭ ئۈچۈنكى، ئۇلارنىڭ ئاللاھ يولىدا ئۇچرىغان ئۇسسۇزلۇقى، تارتقان جاپا-مۇشەققىتى ۋە ئاچ قېلىشى، كاپىرلارنى خاپىلىققا سالىدىغان ھەر بىر قەدىمى، دۈشمەنلەر ئۈستىدىن غالىب بولۇپ ئېرىشكەن ھەربىر نەرسىسى ئۇلارغا ياخشى ئەمەل بولۇپ يېزىلىدۇ. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئەلۋەتتە ياخشى ئىش قىلغۇچىلار– ئىشىنى ئەستايىدىل قىلغۇچىلارنىڭ ئەجرىنى زايا قىلىۋەتمەيدۇ(120).
سۈرە تەۋبە 121-ئايەت
وَلَا يُنفِقُونَ نَفَقَةً صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً وَلَا يَقْطَعُونَ وَادِيًا إِلَّا كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
مەيلى كىچىك بولسۇن ياكى چوڭ بولسۇن ئۇلار (ئاللاھ يولىدا) سەرپ قىلغان ھەربىر شەيئى ۋە بېسىپ ئۆتكەن ھەربىر ۋادى، ئاللاھنىڭ ئۇلارنى مۇكاپاتلايدىغان ئەڭ ياخشى ئىش-ھەرىكىتى سۈپىتىدە يېزىپ قويۇلىدۇ(121).
سۈرە تەۋبە 122-ئايەت
وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ
مۆمىنلەرنىڭ ھەممىسىنىڭ ئومۇميۈزلۈك (ئۇرۇشقا) چىقىشى توغرا ئەمەس. شۇنداق بولغان ئىكەن، ئۇلارنىڭ ھەر بىر جامائەسىدىن بىر تۈركۈمى (ئۇرۇشقا) چىقىپ، يەنە بىر تۈركۈمى ئۆز قوۋمى قايتىپ كەلگەندە يامان ئىشلاردىن ھەزەر ئەيلىسۇن دەپ ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرۇش غايىسىدە دىنىي ئىلىم ئۆگەنسە بولمامدۇ؟(122).
سۈرە تەۋبە 123-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُم مِّنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ
ئى مۆمىنلەر! سىلەر ئۆزۈڭلارغا يېقىن جايدىكى كاپىرلار بىلەن ئۇرۇش قىلىڭلار، ئۇلار سىلەرنى قاتتىق قول ھېس قىلسۇن. بىلىڭلاركى، ئاللاھ تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەر بىلەن بىللىدۇر(123).
سۈرە تەۋبە 124-ئايەت
وَإِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ فَمِنْهُم مَّن يَقُولُ أَيُّكُمْ زَادَتْهُ هَذِهِ إِيمَانًا فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا فَزَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَهُمْ يَسْتَبْشِرُونَ
بىرەر سۈرە چۈشۈرۈلسە، ئۇ(مۇناپىق– ئىككى يۈزلىمىچى)لارنىڭ ئارىسىدا (مەسخىرە قىلىش يۈزىسىدىن): «بۇ (سۈرە) قايسىڭلارنىڭ ئىمانىنى كۈچەيتتى؟» دەيدىغانلار بار. مۆمىنلەرگە نىسبەتەن بۇ (سۈرە) ئۇلارنىڭ ئىمانىنى تېخىمۇ كۈچەيتتى، ئۇلار (بۇ سۈرىنىڭ چۈشكەنلىكدىن) خۇشال بولىدۇ(124).
سۈرە تەۋبە 125-ئايەت
وَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَتْهُمْ رِجْسًا إِلَى رِجْسِهِمْ وَمَاتُوا وَهُمْ كَافِرُونَ
دىللىرىدا كېسەل بارلارغا كەلسەك، ئۇ (سۈرە) ئۇلارنىڭ يىرگىنچلىكىنى تېخىمۇ ئۇلغايتىۋەتتى، ئۇلار كاپىر پېتى ئۆلدى(125).
سۈرە تەۋبە 126-ئايەت
أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَّرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُونَ
ئۇلار ئۆزىنىڭ ھەر يىلى بىر ياكى ئىككى قېتىم سىنىلىدىغانلىقىنى بىلمەمدۇ؟ شۇنداق تۇرۇقلۇق ئۇلار (ئىككى يۈزلىمىچىلىكتىن ۋاز كېچىپ) توۋا قىلمايدۇ ۋە ساۋاق ئالمايدۇ(126).
سۈرە تەۋبە 127-ئايەت
وَإِذَا مَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ نَّظَرَ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ هَلْ يَرَاكُم مِّنْ أَحَدٍ ثُمَّ انصَرَفُوا صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُم بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَفْقَهُونَ
قاچانىكى بىرەر سۈرە چۈشۈرۈلسە، ئۇلار بىر- بىرىگە قارىشىپ: «سىلەرنى بىرەرسى كۆرۈپ قالدىمۇ؟» دېيىشىپ ئارقىدىن ئۇزاقلىشىدۇ. ئۇلار (ھەقىقەتنى) چۈشەنمەس كىشىلەر توپى بولغانلىقى ئۈچۈن، ئاللاھ ئۇلارنىڭ دىللىرىنى (ئىماندىن) ئۇزاقلاشتۇرۇۋەتتى(127).
سۈرە تەۋبە 128-ئايەت
لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُم بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ
شۈبھىسىزكى، سىلەرگە ئۆز ئىچىڭلاردىن بولغان بىر رەسۇل كەلدى. سىلەرنىڭ كۈلپەت چېكىشىڭلار ئۇنىڭغا ئېغىر كېلىدۇ، ئۇ سىلەرگە ھېرىسمەن، ئىمان ئېيتقۇچىلارغا ئامراق ۋە تولىمۇ رەھىمدىلدۇر(128).
سۈرە تەۋبە 129-ئايەت
فَإِن تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَهُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ
(ئى پەيغەمبەر!) ئەگەر ئۇلار (سەندىن) يۈز ئۆرۈسە، سەن: «ئاللاھ ماڭا يېتەرلىكتۇر، ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوقتۇر، ئۇنىڭغا تاياندىم، ئۇ بۈيۈك ئەرشنىڭ رەببىدۇر» دېگىن(129).
Flag Counter