سۈرە غافىر
سۈرە غافىر 1-ئايەت
حم
ھا،مىم (1).
سۈرە غافىر 2-ئايەت
تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ
بۇ كىتاب مۇتلەق ئۈستۈن، (ھەممىنى) بىلگۈچى، گۇناھنى كەچۈرگۈچى، توۋىنى قوبۇل قىلغۇچى، جازاسى قاتتىق، ئىلتىپاتى چەكسىز - ئاللاھ تەرىپىدىن چۈشۈرۈلگەندۇر. ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ يوقتۇر، ئاقىۋەت-قايتىدىغان جاي ئۇنىڭ ھۇزۇرىدۇر(2)-(3).
سۈرە غافىر 3-ئايەت
غَافِرِ الذَّنبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ
بۇ كىتاب مۇتلەق ئۈستۈن، (ھەممىنى) بىلگۈچى، گۇناھنى كەچۈرگۈچى، توۋىنى قوبۇل قىلغۇچى، جازاسى قاتتىق، ئىلتىپاتى چەكسىز - ئاللاھ تەرىپىدىن چۈشۈرۈلگەندۇر. ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ يوقتۇر، ئاقىۋەت-قايتىدىغان جاي ئۇنىڭ ھۇزۇرىدۇر(2)-(3).
سۈرە غافىر 4-ئايەت
مَا يُجَادِلُ فِي آيَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَلَا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلَادِ
كاپىر بولغانلاردىن باشقىسى ئاللاھنىڭ ئايەتلىرى ھەققىدە جېدەللەشمەيدۇ. ئۇلارنىڭ يۇرت-يۇرت كېزىپ (راھەت يۈرگىنىگە قاراپ) ئالدىنىپ كەتمىگىن (4).
سۈرە غافىر 5-ئايەت
كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَالْأَحْزَابُ مِن بَعْدِهِمْ وَهَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ لِيَأْخُذُوهُ وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ
ئۇلاردىن بۇرۇن نوھنىڭ قوۋمى ۋە ئۇلاردىن كېيىنكى (ئاد ۋە سەمۇدقا ئوخشاش) بىر قىسىم گوروھلار (پەيغەمبەرلىرىنى) يالغانغا چىقىرىشقان ئىدى. ھەربىر ئۈممەت ئۆزىنىڭ پەيغەمبىرىنى تۇتۇپ (ھالاك قىلىۋېتىشقا) قەسىت قىلغان ئىدى. ئۇلار ھەقىقەتنى ئاغدۇرۇۋېتىش ئۈچۈن (پەيغەمبەرلەر ئېلىپ كەلگەن رىسالەتكە قارشى) ناتوغرا ۋە ئاساسسىز نەرسىلەر ئارقىلىق جېدەل قىلىشتى، ناھايەت مەن ئۇلارنى جازالىدىم، مېنىڭ جازايىم قانداق بوپتۇ؟ (5).
سۈرە غافىر 6-ئايەت
وَكَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ
تۇزكور-كاپىر بولغانلارنىڭ جەھەننەملىك ئىكەنلىكى توغرىسىدىكى رەببىڭنىڭ سۆزى مۇشۇنداق مۇقەررەرلەشتى (6).
سۈرە غافىر 7-ئايەت
الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ
ئەرشنى كۆتۈرۈپ تۇرىدىغان ۋە ئەرشنىڭ ئەتراپىدىكى پەرىشتىلەر رەببىنى مەدھىيىلەپ ئۇلۇغلايدۇ، ئۇنىڭغا ئىمان ئېيتىدۇ، ھەمدە مۆمىنلەر ئۈچۈن (ئاللاھتىن) ئەپۇ-مەغپىرەت تىلەيدۇ. (ئۇلار دۇئاسىدا مۇنداق دەيدۇ) «رەببىمىز! سېنىڭ مېھىر-شەپقىتىڭ ۋە ئىلمىڭ ھەممە نەرسىنى قاپلىغاندۇر، توۋا قىلغانلارنى ۋە سېنىڭ يولۇڭغا ئەگەشكەنلەرنى ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغايسەن، ئۇلارنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغايسەن (7).
سۈرە غافىر 8-ئايەت
رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدتَّهُمْ وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
رەببىمىز! سەن ئۇلارنى، ئۇلارنىڭ ئاتا-بوۋىلىرى، جۈپتىلىرى، ئۇرۇق-جەمەتى ئىچىدىن ياخشى-دۇرۇس بولغانلارنى ئۇلارغا ۋەدە قىلغان مەڭگۈلۈك جەننەتكە كىرگۈزگەيسەن. سەن ھەقىقەتەن مۇتلەق ئۈستۈندۇرسەن، ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇرسەن (8).
سۈرە غافىر 9-ئايەت
وَقِهِمُ السَّيِّئَاتِ وَمَن تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
سەن ئۇلارنى يامانلىقلاردىن ساقلىغايسەن، ئۇ (ھېساپ) كۈنى سەن كىمنى يامانلىقتىن ساقلىساڭ، شۈبھىسىزكى سەن ئۇنىڭغا مېھىر-شەپقەت قىلغان بولىسەن. ئەنە شۇ زور مۇۋەپپىقىيەتنىڭ دەل ئۆزىدۇر (9).
سۈرە غافىر 10-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِن مَّقْتِكُمْ أَنفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمَانِ فَتَكْفُرُونَ
تۇزكور-كاپىر بولغانلارغا: «ئاللاھنىڭ سىلەرگە بولغان غەزىپى، سىلەرنىڭ ئۆزۈڭلارغا بولغان غەزىپىڭلاردىنمۇ ئېشىپ چۈشىدۇ، چۈنكى سىلەر ئىمانغا دەۋەت قىلىنىپ تۇرساڭلارمۇ ئىنكار قىلىشنى داۋاملاشتۇرغان ئىدىڭلار» دەپ نىدا قىلىنىدۇ (10).
سۈرە غافىر 11-ئايەت
قَالُوا رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِّن سَبِيلٍ
ئۇلار: «رەببىمىز! سەن بىزنى ئىككى قېتىم ۋاپات تاپقۇزدۇڭ، ئىككى قېتىم ھايات بەخىش ئەتتىڭ[1]، بىز گۇناھلىرىمىزنى ئېتراپ قىلدۇق. بىز ئۈچۈن (دوزاختىن) چىقىش يولى يوقمۇ؟» دەيدۇ (11).
سۈرە غافىر 12-ئايەت
ذَلِكُم بِأَنَّهُ إِذَا دُعِيَ اللَّهُ وَحْدَهُ كَفَرْتُمْ وَإِن يُشْرَكْ بِهِ تُؤْمِنُوا فَالْحُكْمُ لِلَّهِ الْعَلِيِّ الْكَبِيرِ
(ئۇلارغا مۇنداق دېيىلىدۇ:) بۇ (ئازاب-ئوقۇبەت) شۇنىڭ ئۈچۈندۇركى، سىلەر ئاللاھنى يىگانە دەپ بىلىشكە دەۋەت قىلىنغاندا ئىنكار قىلدىڭلار، ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرۈلسە ئىىشەندىڭلار، ھۆكۈم چىقىرىش كاتتا، ئۇلۇغ ئاللاھقا خاستۇر (12).
سۈرە غافىر 13-ئايەت
هُوَ الَّذِي يُرِيكُمْ آيَاتِهِ وَيُنَزِّلُ لَكُم مِّنَ السَّمَاءِ رِزْقًا وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَن يُنِيبُ
سىلەرگە دەلىل-ئىسپاتلىرىنى كۆرسىتىۋاتقان، ئاسماندىن رىزىق (يەنى يامغۇر) نى چۈشۈرۈپ بېرىۋاتقان زات ئاللاھتۇر. پەقەت ئاللاھقا يۈزلەنگەن كىشىلا ساۋاق ئالالايدۇ (13).
سۈرە غافىر 14-ئايەت
فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ
كاپىرلار ياقتۇرمىغان ئەھۋال ئاستىدىمۇ سىلەر دىنغا ھېچنەرسىنى ئارىلاشتۇرمىغان ھالدا ئاللاھقا يالۋۇرۇپ دۇئا قىلىڭلار (14).
سۈرە غافىر 15-ئايەت
رَفِيعُ الدَّرَجَاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَن يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ لِيُنذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ
ئاللاھنىڭ مەرتىۋىسى يۇقۇرىدۇر، ئەرشنىڭ ئىگىسىدۇر. ئاللاھ پۈتكۈل خالايىق ئۇچرىشىدىغان قىيامەت كۈنى ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇش ئۈچۈن، خالىغان بەندىسىگە ئۆز دەرگاھىدىن ۋەھىي چۈشۈرىدۇ (15).
سۈرە غافىر 16-ئايەت
يَوْمَ هُم بَارِزُونَ لَا يَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ لِّمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ
ئۇ كۈندە، خالايىقتىن ھېچكىم ئاللاھتىن قىلچە نەرسىنىمۇ يۇشۇرالماستىن (ھەقىقىي ماھىيىتى بويىچە) ئوتتۇرىغا چىقىدۇ، ئۇ كۈندە ئىگىلىك ھوقۇقى كىمگە مەنسۇپ؟ يەككە-يېگانە، قەھىرلىك ئاللاھقا مەنسۇپ (16).
سۈرە غافىر 17-ئايەت
الْيَوْمَ تُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
ئۇ كۈندە ھەر ئادەمگە قىلغان ئىش-ھەرىكىتىگە يارىشا جازا-مۇكاپات بېرىلىدۇ، ئۇ كۈندە قىلچە ئۇۋال قىلىنمايدۇ. ئاللاھ ھەقىقەتەن تېز ھېساپ ئالغۇچىدۇر (17).
سۈرە غافىر 18-ئايەت
وَأَنذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ كَاظِمِينَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَلَا شَفِيعٍ يُطَاعُ
( ئى مۇھەممەت!) ئۇلارنى يېقىنلاشقان (قىيامەت) كۈنىدىن ئاگاھلاندۇرغىن. ئۇ چاغدا (قۇرقۇنچنىڭ قاتتىقلىقىدىن) يۈرەكلەر بوغۇزلارغا قاپلىشىپ قالىدۇ. ئۇلار قايغۇ-ھەسرەتكە تولىدۇ. ئۆزىگە ئۆزى ئۇۋال قىلغۇچىلارغا سەمىمىي دوستمۇ، سۆزى ئېتبارغا ئېلىنىدىغان شاپائەتچىمۇ بولمايدۇ (18).
سۈرە غافىر 19-ئايەت
يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ
ئاللاھ كۆزلەرنىڭ خىيانىتىنى ۋە دىللارنىڭ يۇشۇرغانلىرىنى بىلىپ تۇرىدۇ (19).
سۈرە غافىر 20-ئايەت
وَاللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِّ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
ئاللاھ ھەققانىيەت بىلەن ھۆكۈم چىقىرىدۇ. ئۇلارنىڭ ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنۇۋاتقان ئىلاھلىرى ھېچنەرسىگە ھۆكۈم چىقىرىشقا قادىر ئەمەس. ئاللاھ ھەقىقەتەن (ھەممىنى) ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، (ھەممىنى) كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر (20).
سۈرە غافىر 21-ئايەت
أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ كَانُوا مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا كَانَ لَهُم مِّنَ اللَّهِ مِن وَاقٍ
ئۇلار زېمىننى كېزىپ، ئۆزىدىن ئىلگىرى ئۆتكەنلەرنىڭ (ئېچىنىشلىق) ئاقىۋىتىنىڭ قانداق بولغانلىقىنى كۆزەتمىدىمۇ؟ ئۇلار بولسا زېمىندا كۈچ-قۇۋۋەت ۋە قالدۇرغان ئىزنالىرى جەھەتتە بۇلاردىنمۇ ئۈستۈن ئىدى، گۇناھلىرى تۈپەيلىدىن ئاللاھ ئۇلارنى جازالىدى. ئۇلارنى ھېچكىم ئاللاھتىن قوغداپ قالالمىدى (21).
سۈرە غافىر 22-ئايەت
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانَت تَّأْتِيهِمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَكَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ
بۇنىڭ سەۋەبى شۇكى، ئۇلارغا پەيغەمبەرلىرى (ھەقىقەتنىڭ) ئېنىق دەلىل-پاكىتلىرىنى ئېلىپ كەلگەن بولسىمۇ، ئۇلار بۇنى ئىنكار قىلىشتى، شۇنىڭ بىلەن ئاللاھ ئۇلارنى جازالىدى. ئاللاھ كۈچ-قۇدرەتلىكتۇر، جازاسى بەك قاتتىقتۇر (22).
سۈرە غافىر 23-ئايەت
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِينٍ
بىز ھەقىقەتەن مۇسانى (مۆجىزىۋى) ئايەتلىرىمىز ۋە روشەن دەلىل-ئىسپات بىلەن پىرئەۋنگە، ھامانغا ۋە قارۇنغا ئەلچى قىلىپ ئەۋەتكەن ئىدۇق. ئۇلار ئۇنى «يالغانچى بىر سېھرىگەر» دېيىشتى (23)-(24).
سۈرە غافىر 24-ئايەت
إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ
بىز ھەقىقەتەن مۇسانى (مۆجىزىۋى) ئايەتلىرىمىز ۋە روشەن دەلىل-ئىسپات بىلەن پىرئەۋنگە، ھامانغا ۋە قارۇنغا ئەلچى قىلىپ ئەۋەتكەن ئىدۇق. ئۇلار ئۇنى «يالغانچى بىر سېھرىگەر» دېيىشتى (23)-(24).
سۈرە غافىر 25-ئايەت
فَلَمَّا جَاءَهُم بِالْحَقِّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ
مۇسا ئۇلارغا دەرگاھىمىزدىن بولغان ھەقىقەتنى ئېلىپ كېلىۋىدى، ئۇلار (نەسلىنى قۇرۇتۇۋېتىش ئۈچۈن) : «مۇسا بىلەن ئىمان ئېيتقانلارنىڭ ئوغۇللىرىنى ئۆلتۈرۈڭلار، خوتۇن-قىزلىرىنى دەپسەندە قىلىڭلار» دېدى. كاپىرلارنىڭ ھىيلە-نەيرىڭى چوقۇم بەربات بولىدۇ (25).
سۈرە غافىر 26-ئايەت
وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسَى وَلْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخَافُ أَن يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَن يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ
پىرئەۋن ئېيتتى: «مېنى قۇيۇۋېتىڭلار، مۇسانى ئۆلتۈرىمەن. ئۇ رەببىگە يالۋۇرسۇن، مەن ھەقىقەتەن مۇسانىڭ دىنىڭلارنى ئۆزگەرتىۋېتىشىدىن ياكى مەملىكەتتە قالايمىقانچىلىق تۇغدۇرۇشىدىن ئەنسىرەيمەن» (26).
سۈرە غافىر 27-ئايەت
وَقَالَ مُوسَى إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُم مِّن كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَّا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ
مۇسا ئېيتتى: «مەن ھەقىقەتەن مېنىڭ ۋە سىلەرنىڭ رەببىڭلار بولغان ئاللاھقا يېلىنىپ، ھېساپ بېرىدىغان كۈنگە ئىشەنمەيدىغان ھەرقانداق مۇتەكەببىر (نىڭ زىيانكەشلىك قىلىشى) دىن پاناھلىنىمەن (27).
سۈرە غافىر 28-ئايەت
وَقَالَ رَجُلٌ مُّؤْمِنٌ مِّنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَقَدْ جَاءَكُم بِالْبَيِّنَاتِ مِن رَّبِّكُمْ وَإِن يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَإِن يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُم بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ
پىرئەۋن جەمەتىگە تەۋە، ئىمانىنى يۇشۇرۇپ كەلگەن بىر مۆمىن كىشى ئېيتتى: «سىلەر بىر ئادەمنى <رەببىم ئاللاھ> دېگەنلىكى ئۈچۈنلا ئۆلتۈرەمسىلەر؟ ھالبۇكى، ئۇ سىلەرگە ھەقىقەتەن رەببىڭلارنىڭ دەرگاھىدىن دەلىل-ئىسپاتلارنى ئېلىپ كەلدى. ئەگەر ئۇ يالغانچى بولسا، يالغانچىلىقىنىڭ زىينى ئۆزىگىدۇر، ئەگەر ئۇ راستچىل بولسا، ئۇ سىلەرنى ئاگاھلاندۇرغان بالايى-ئاپەتنىڭ بىر قىسىمى بېشىڭلارغا كېلىدۇ. ئاللاھ ھەقىقەتەن ھەددىدىن ئاشقان يالغانچىنى توغرا يولغا يېتەكلىمەيدۇ (28).
سۈرە غافىر 29-ئايەت
يَا قَوْمِ لَكُمُ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ظَاهِرِينَ فِي الْأَرْضِ فَمَن يَنصُرُنَا مِن بَأْسِ اللَّهِ إِن جَاءَنَا قَالَ فِرْعَوْنُ مَا أُرِيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ
ئى خەلقىم! بۈگۈنكى كۈندە سەلتەنەت سىلەرنىڭ قولۇڭلاردا، (مىسىر) زېمىنىدا سىلەر ھۆكۈم سۈرۇۋاتسىلەر، ئەگەر ئاللاھنىڭ جازاسى بېشىمىزغا كەلسە، ئۇنىڭدىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن بىزگە كىم ياردەم قىلالايدۇ؟» پىرئەۋن ئېيتتى: «مەن سىلەرگە پەقەت نېمىنى توغرا دەپ قارىسام، شۇ بويىچە كۆرسەتمە بېرىمەن. مەن سىلەرنى پەقەت توغرا يولغا يېتەكلەۋاتىمەن» (29).
سۈرە غافىر 30-ئايەت
وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُم مِّثْلَ يَوْمِ الْأَحْزَابِ
ھېلىقى مۆمىن كىشى (يەنە سۆزگە داخىل بولۇپ ) ئېيتتى: «ئى خەلقىم! مەن سىلەرنىڭ بېشىڭلارغا (ئىنكاردا چىڭ تۇرۇۋالغان) نوھ، ئاد، سەمۇد خەلقلىرى ۋە ئۇلاردىن كېيىنكى توپلۇقلار ئۇچرىغان يامان كۈنلەرنىڭ كىلىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەيمەن. ئاللاھ بەندىلىرىگە ئۇۋال قىلىشنى خالىمايدۇ (30)-(31).
سۈرە غافىر 31-ئايەت
مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِن بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعِبَادِ
ھېلىقى مۆمىن كىشى (يەنە سۆزگە داخىل بولۇپ ) ئېيتتى: «ئى خەلقىم! مەن سىلەرنىڭ بېشىڭلارغا (ئىنكاردا چىڭ تۇرۇۋالغان) نوھ، ئاد، سەمۇد خەلقلىرى ۋە ئۇلاردىن كېيىنكى توپلۇقلار ئۇچرىغان يامان كۈنلەرنىڭ كىلىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەيمەن. ئاللاھ بەندىلىرىگە ئۇۋال قىلىشنى خالىمايدۇ (30)-(31).
سۈرە غافىر 32-ئايەت
وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ
ئى خەلقىم! مەن سىلەر ئۈچۈن ھەقىقەتەن ئاھۇ-پەرياد قىلىدىغان كۈن (يەنى قىيامەتنىڭ ئازابى) دىن ئەنسىرەيمەن (32).
سۈرە غافىر 33-ئايەت
يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِرِينَ مَا لَكُم مِّنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ
سىلەر ئارقاڭلارغا بۇرۇلۇپ قاچىدىغان ئۇ كۈندە سىلەرنى ئاللاھتىن ھېچكىم ساقلىيالمايدۇ. ئاللاھ كىمنى ئازغۇنلۇقتا تاشلاپ قويىدىكەن، ئۇنى توغرا يولغا يېتەكلەيدىغان ھېچكىم چىقمايدۇ (33).
سۈرە غافىر 34-ئايەت
وَلَقَدْ جَاءَكُمْ يُوسُفُ مِن قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِّمَّا جَاءَكُم بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَن يَبْعَثَ اللَّهُ مِن بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ مُّرْتَابٌ
شەك ـ شۈبھىسىزكى، ئىلگىرى سىلەرگە يۈسۈپ (مۇ ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن) دەلىل-پاكىتلارنى ئېلىپ كەلگەن ئىدى. ئۇ ئېلىپ كەلگەن دەلىللەردىن سىلەر ھەمىشە گۇمانلىناتتىڭلار. ناھايەت يۈسۈپ ئالەمدىن ئۆتۈۋىدى، سىلەر <ئاللاھ ئۇنىڭدىن كېيىن ھەرگىز رەسۇل-ئەلچى ئەۋەتمەيدۇ> دېدىڭلار. ئاللاھ (گۇناھتا) ھەددىدىن ئاشقۇچى، گۇمانخور ئادەمنى مۇشۇنداق ئازغۇنلۇقتا تاشلاپ قويىدۇ» (34).
سۈرە غافىر 35-ئايەت
الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ وَعِندَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ
ھېچقانداق دەلىل–پاكىتقا ئىگە بولماي تۇرۇپ، ئاللاھنىڭ ئايەتلىرى ئۈستىدە جېدەل قىلىدىغانلار ھەم ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا، ھەمدە ئىمان ئېيتقانلارنىڭ نەزىرىدە قاتتىق نەپرەتكە قالىدۇ. ھەرقانداق زومىگەر، ھاكاۋۇر ئادەمنىڭ دىلىنى ئاللاھ مۇشۇنداق پېچەتلىۋېتىدۇ (35).
سۈرە غافىر 36-ئايەت
وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَّعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ
پىرئەۋن (مۇسانىڭ چاقىرىقىغا قارشى چىقىپ ۋەزىرى ھامانغا ) : « ئى ھامان! سەن ماڭا بىر ئېگىز مۇنار ياسىغىن، بەلكىم ئۇنىڭ بىلەن مەن يوللارغا-ئاسماننىڭ يوللىرىغا ئۇلىشىپ، مۇسانىڭ ئىلاھىنى كۆرىشىم مۇمكىن. مەن ھەقىقەتەن مۇسانى يالغانچى دەپ ئويلايمەن» دېدى. پىرئەۋنگە ئۆزىنىڭ يامان قىلمىشى ئاشۇنداق چىرايلىق كۆرۈندى ۋە (بۇ سەۋەپتىن توغرا) يولدىن مەھرۇم قىلىندى. پىرئەۋننىڭ نەيرەڭۋازلىقى زىياندىن باشقىغا يارىمىدى (36)-(37).
سۈرە غافىر 37-ئايەت
أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا وَكَذَلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ
پىرئەۋن (مۇسانىڭ چاقىرىقىغا قارشى چىقىپ ۋەزىرى ھامانغا ) : « ئى ھامان! سەن ماڭا بىر ئېگىز مۇنار ياسىغىن، بەلكىم ئۇنىڭ بىلەن مەن يوللارغا-ئاسماننىڭ يوللىرىغا ئۇلىشىپ، مۇسانىڭ ئىلاھىنى كۆرىشىم مۇمكىن. مەن ھەقىقەتەن مۇسانى يالغانچى دەپ ئويلايمەن» دېدى. پىرئەۋنگە ئۆزىنىڭ يامان قىلمىشى ئاشۇنداق چىرايلىق كۆرۈندى ۋە (بۇ سەۋەپتىن توغرا) يولدىن مەھرۇم قىلىندى. پىرئەۋننىڭ نەيرەڭۋازلىقى زىياندىن باشقىغا يارىمىدى (36)-(37).
سۈرە غافىر 38-ئايەت
وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشَادِ
ئىمان ئېيتقان ھېلىقى كىشى مۇنداق دېدى: «ئى خەلقىم! سىلەر ماڭا ئەگىشىڭلار، مەن سىلەرنى توغرا يولغا باشلايمەن (38).
سۈرە غافىر 39-ئايەت
يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَارِ
ئى خەلقىم! بۇ دۇنيا ھاياتى پەقەت ئ‍ۆتكۈنچى ھۇزۇر-ھالاۋەتتۇر، ئاخىرەتلا ھەقىقىي قارارگاھتۇر (39).
سۈرە غافىر 40-ئايەت
مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيْرِ حِسَابٍ
كىمكى بىرەر يامانلىقنى قىلسا، پەقەت قىلمىشىغا چۇشلۇق جازاغا ئۇچرايدۇ. كىمكى ئىمان ئېيتقان ھالدا بىرەر ياخشى ئىش قىلسا، ئەر ياكى ئايال بولۇشىدىن قەتئىينەزەر ئەنە شۇلارجەننەتكە كىرىدۇ. جەننەتتە ئۇلارغا ھەددى - ھېسابسىز رىزىق بېرىلىدۇ (40).
سۈرە غافىر 41-ئايەت
وَيَا قَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّارِ
ئى خەلقىم! مەن سىلەرنى (دوزاختىن) قۇتۇلۇشقا دەۋەت قىلىۋاتسام، سىلەرنىڭ مېنى دوزاخقا دەۋەت قىلىۋاتقىنىڭلار قانداق ئىش؟ (41).
سۈرە غافىر 42-ئايەت
تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَأُشْرِكَ بِهِ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَأَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى الْعَزِيزِ الْغَفَّارِ
سىلەر مېنى ئاللاھنى ئىنكار قىلىشقا، مەن بىلمەيدىغان نەرسىلەرنى ئۇنىڭغا شېرىك كەلتۈرۈشكە چاقىرىۋاتىسىلەر، مەن بولسام سىلەرنى مۇتلەق ئۈستۈن، ناھايىتى ئەپۇچان (ئاللاھنىڭ يولىغا) چاقىرىۋاتىمەن (42).
سۈرە غافىر 43-ئايەت
لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَلَا فِي الْآخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ
ھەقىقەت شۇكى، سىلەر مېنى دەۋەت قىلىۋاتقان نەرسىنىڭ بۇ دۇنيادىمۇ، ئۇ دۇنيادىمۇ ھېچقانداق قىممىتى يوقتۇر. بىزنىڭ قايتىپ بارىدىغان جايىمىز ئاللاھنىڭ دەرگاھى. ھەددىدىن ئاشقۇچىلار دوزىخىيلارنىڭ دەل ئۆزىدۇر (43).
سۈرە غافىر 44-ئايەت
فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
سىلەر مېنىڭ سىلەرگە ئېيتقانلىرىمنى پات يېقىندا ئېسىڭلارغا ئالىسىلەر. مەن ئىشىمنى ئاللاھقا ھاۋالە قىلىمەن، ئاللاھ ھەقىقەتەن بەندىلىرىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر» (44).
سۈرە غافىر 45-ئايەت
فَوَقَاهُ اللَّهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ
(ناھايەت ئاللاھ ئۇ (مۆمىن) كىشىنى، ئۇلار (يەنى پىرئەۋن ۋە ئۇنىڭ تەرەپتارلىرى) نىڭ يامان سۈيقەسىتلىرىدىن ساقلىدى. پىرئەۋن ئائىلىسىنىڭ بېشىغا يامان ئازاب-ئوقۇبەت كەلدى (45).
سۈرە غافىر 46-ئايەت
النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ
ئۇلار ئەتىگەن-ئاخشام دوزاخقا توغرىلىنىپ تۇرىدۇ. قىيامەت قوپقان كۈندە: «(ئى پەرىشتىلەر!) پىرئەۋننىڭ تەۋەلىرىنى ئەڭ قاتتىق ئازاب–ئوقۇبەت (يەنى دوزاخ) كە كىرگۈزۈڭلار» (دېيىلىدۇ) (46).
سۈرە غافىر 47-ئايەت
وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنتُم مُّغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِّنَ النَّارِ
ئۇلار دوزاختا ئۆز-ئارا جاڭجاللاشقاندا، ئاجىزلار ھاكاۋۇر باشلامچىلىرىغا: «بىز ھەقىقەتەن سىلەرگە ئەگەشكەن ئىدۇق، ئەمدى بىزدىن دوزاخ ئازابىنىڭ بىر قىسىمىنى ئېلىپ تاشلىيالامسىلەر؟» دەيدۇ (47).
سۈرە غافىر 48-ئايەت
قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ
ھاكاۋۇر باشلامچىلار: «شۈبھىسىزكى، بىز ھەممىمىز دوزاختىدۇرمىز، ئاللاھ ئاللىبۇرۇن بەندىلەر ئارىسىدا ھۆكۈم چىقىرىپ بولدى» دەيدۇ (48).
سۈرە غافىر 49-ئايەت
وَقَالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِّنَ الْعَذَابِ
دوزاختىكىلەر جەھەننەم قاراۋۇللىرىغا: «سىلەر رەببىڭلارغا بىر يالۋۇرساڭلار، ئۇ بىزدىن ئازاب-ئوقۇبەتنى بىر كۈن بولسىمۇ يېنىكلىتىپ بەرسە ئىكەن» دەيدۇ (49).
سۈرە غافىر 50-ئايەت
قَالُوا أَوَلَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُم بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا بَلَى قَالُوا فَادْعُوا وَمَا دُعَاءُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ
جەھەننەم قاراۋۇللىرى ئۇلارغا: «ئەلچىلىرىڭلار سىلەرگە (ھەقىقەتنىڭ) روشەن پاكىتلىرىنى ئېلىپ كەلگەن ئەمەسمىدى؟» دەيدۇ؛ ئۇلار: «ھەئە ، ئېلىپ كەلگەن ئىدى» دەيدۇ؛ قاراۋۇللار: «سىلەر ( ئاللاھقا ) يالۋۇرۇڭلار، لېكىن كاپىرلارنىڭ يالۋۇرۇشىنىڭ ھېچنېمىگە پايدىسى بولمايدۇ» دەيدۇ (50).
سۈرە غافىر 51-ئايەت
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ
شەك – شۈبھىسىزكى، بىز ئەلچىلىرىمىزگە، ئىمان ئېيتقانلارغا ھەم دۇنيا ھاياتىدا ھەمدە گۇۋاھچىلار ھازىر بولىدىغان ( قىيامەت ) كۈنىدە ئەلۋەتتە ياردەم بېرىمىز (51).
سۈرە غافىر 52-ئايەت
يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ
ئۇ كۈندە زالىملارنىڭ ئۆزۈر-خاھلىقى ھېچنەرسىگە ئەسقاتمايدۇ، ئۇلار لەنەتكە ئۇچراپ، يامان جاي-دوزاخقا قالىدۇ (52).
سۈرە غافىر 53-ئايەت
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ
بىز ھەقىقەتەن مۇساغا توغرا يول كۆرسەتكۈچ بەخش ئەتكەن ۋە ئەقلى-ھۇشى جايىدا كىشلەر ئۈچۈن يېتەكچى، ئەسلەتمە بولغان ئىلاھى كالامنى، ئىسرائىل ئوغۇللىرىغا قالدۇرغان ئىدۇق (53)-(54).
سۈرە غافىر 54-ئايەت
هُدًى وَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ
بىز ھەقىقەتەن مۇساغا توغرا يول كۆرسەتكۈچ بەخش ئەتكەن ۋە ئەقلى-ھۇشى جايىدا كىشلەر ئۈچۈن يېتەكچى، ئەسلەتمە بولغان ئىلاھى كالامنى، ئىسرائىل ئوغۇللىرىغا قالدۇرغان ئىدۇق (53)-(54).
سۈرە غافىر 55-ئايەت
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ
(ئى مۇھەممەت!) سەۋرچان بولغىن، ئاللاھنىڭ (ساڭا ۋە مۆمىنلەرگە ياردەم بېرىش) ۋەدىسى ھەقىقەتەن راستتۇر، گۇناھىڭ ئۈچۈن (ئاللاھتىن) ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىگىن[2]، ئەتىگەن-ئاخشام رەببىڭنى مەدھىيلەپ ئۇلۇغلىغىن-تەسبىھ ئېيتقىن (55).
سۈرە غافىر 56-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ إِن فِي صُدُورِهِمْ إِلَّا كِبْرٌ مَّا هُم بِبَالِغِيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
شۈبھىسىزكى، ھېچقانداق دەلىل–پاكىتقا ئىگە بولماي تۇرۇپ، ئاللاھنىڭ ئايەتلىرى ئۈستىدە ( قالايمىقان ) جېدەللىشىدىغانلارنىڭ كۆڭلىدە ئۆزىنى چوڭ تۇتۇشلا بار، ئۇلار بۇ مەقسىتىگە يېتەلمەيدۇ. سەن ئاللاھقا (سېغىنىپ ئۇلارنىڭ يامانلىقىدىن) پاناھ تىلىگىن. ھەقىقەتەن ئاللاھ (ھەممىنى) ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر (56).
سۈرە غافىر 57-ئايەت
لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ
(ئىنسانى تەپەككۇر بويىچە ئېيتقاندا) ئاسمانلارنى ۋە زېمىننى ئاپىرىدە قىلىش ئەلۋەتتە ئىنسان (جىنسى) نى ئاپىرىدە قىلىشتىن كۆپ قىيىندۇر، لېكىن ئىنسانلارنىڭ تولىسى بۇنى ئۇقمايدۇ (57).
سۈرە غافىر 58-ئايەت
وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَلَا الْمُسِيءُ قَلِيلًا مَّا تَتَذَكَّرُونَ
ئەما بىلەن كۆزى كۆرىدىغان ئادەم ئوخشاش ئورۇندا ئەمەس، ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئىش-ھەرىكەتتە بولغانلار بىلەن يامان ئىشلارنى قىلغان ئادەملەر ئوخشاش ئورۇندا ئەمەس. سىلەر ناھايىتى ئاز ساۋاق ئالىسىلەر (58).
سۈرە غافىر 59-ئايەت
إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لَّا رَيْبَ فِيهَا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ
قىيامەت چوقۇم يېتىپ كېلىدۇ، ئۇنىڭدا شەك يوق. لېكىن خالايىقنىڭ تولىسى (بۇنىڭغا) ئىشەنمەيدۇ (59).
سۈرە غافىر 60-ئايەت
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
رەببىڭلار ئېيتتى: «ماڭا (تىۋىنىپ) دۇئا قىلىڭلار، مەن دۇئايىڭلارغا جاۋاب قايتۇرىمەن. شۈبھىسىزكى، ماڭا بەندىچىلىك قىلىشتىن كىبىرلىنىپ باش تارتىدىغانلار خارلانغان ھالدا جەھەننەمگە كىرىدۇ» (60).
سۈرە غافىر 61-ئايەت
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ
ئاللاھ سىلەرنىڭ ئارام ئېلىشىڭلار ئۈچۈن، سىلەرگە كېچىنى ياراتتى، (تىرىكچىلىك قىلىشىڭلار ئۈچۈن) كۈندۈزنى يورۇق قىلىپ بەردى. ئاللاھ ئىنسانلارغا ھەقىقەتەن چەكسىز پەزل-ئىلتىپات ئىگىسىدۇر. بىراق، ئىنسانلارنىڭ تولىسى (ئاللاھقا) مىننەتدارلىق بىلدۈرمەيدۇ (61).
سۈرە غافىر 62-ئايەت
ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ لَّا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ
ئەنە شۇ ئاللاھ سىلەرنىڭ رەببىڭلاردۇر، ھەممە نەرسىنى ئاپەرىدە قىلغۇچىدۇر، ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوقتۇر. سىلەر قانداقمۇ (ئاللاھقا بەندىچىلىك قىلىشتىن) بۇرۇلۇپ كېتىسىلەر؟ (62).
سۈرە غافىر 63-ئايەت
كَذَلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كَانُوا بِآيَاتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ
ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى رەت قىلىپ كەلگەنلەر ئەنە شۇنداق بۇرۇلۇپ كېتىدۇ (63).
سۈرە غافىر 64-ئايەت
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَرَزَقَكُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ فَتَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ
يەر يۈزىنى سىلەرگە تۇرالغۇ جاي، ئاسماننى بىنا (غا ئوخشاش) ئورۇنلاشتۇرغۇچى زات ئاللاھتۇر. (ئۇ) سىلەرنى شەكىلگە كىرگۈزۈپ، تۇرقۇڭلارنى چىرايلىق قىلدى، سىلەرگە پاكىزە نەرسىلەرنى رىزىق قىلىپ بەردى. ئەنە شۇ ئاللاھ سىلەرنىڭ رەببىڭلاردۇر. ئالەملەرنىڭ پەرۋىشكارى ئاللاھنىڭ شەنى ئۇلۇغدۇر (64).
سۈرە غافىر 65-ئايەت
هُوَ الْحَيُّ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
ئاللاھ (مەڭگۈ) ھاياتتۇر، ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ ئىلاھ يوقتۇر. دىنغا ھېچنەرسىنى ئارىلاشتۇرمىغان ھالدا ئاللاھقا يالۋۇرۇپ دۇئا قىلىڭلار، بارچە مەدھىيە ئالەملەرنىڭ پەرۋىشكارى ئاللاھقا مەنسۇپتۇر! (65).
سۈرە غافىر 66-ئايەت
قُلْ إِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَمَّا جَاءَنِيَ الْبَيِّنَاتُ مِن رَّبِّي وَأُمِرْتُ أَنْ أُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ
(ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «رەببىمدىن ماڭا روشەن دەلىللەر كەلگەن چاغدا، مەن سىلەر ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنۇۋاتقان نەرسىلەرگە چوقۇنۇشتىن مەنئى قىلىندىم، ئالەملەرنىڭ پەرۋىشكارىغا بويسۇنۇشقا بۇيرۇلدۇم» (66).
سۈرە غافىر 67-ئايەت
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ يُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ ثُمَّ لِتَكُونُوا شُيُوخًا وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّى مِن قَبْلُ وَلِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُّسَمًّى وَلَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
ئۇ ئاللاھ سىلەرنى (دەسلەپتە) تۇپراقتىن، ئاندىن ئابىمەنىي(يەنى سپېرما)دىن، ئاندىن لەختە قاندىن ياراتقان زاتتۇر؛ ئاندىن ئۇ سىلەرنى (دۇنياغا) بوۋاق ھالىتىڭلاردا چىقىرىدۇ، ئاندىن (كۈچ ـ قۇۋۋەت ۋە ئەقىلدە كامالەت يېشى) قىران ۋاقتىڭلارغا يېتىسىلەر، ئاندىن قېرىيسىلەر– سىلەردىن بەزىلىرىڭلار بۇرۇن ۋاپات بولۇپ كېتىدۇ، (يەنە بەزىلىرىڭلار) مۇئەييەن ۋاقىتقىچە ياشايسىلەر. بۇ سىلەرنىڭ ئەقىل يۈرگۈزۈشۈڭلار ئۈچۈندۇر (67).
سۈرە غافىر 68-ئايەت
هُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ فَإِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ
ئۇ (ئاللاھ) شۇنداق زاتكى، ھايات بەخىش ئېتىدۇ ۋە جاننى ئالىدۇ، ئۇ بىرەر ئىشنىڭ ۋۇجۇتقا كېلىشىنى قارارلاشتۇرسا ئۇنىڭغا: «ۋۇجۇتقا كەل» دەيدۇ - دە، ئۇ دەرھال ۋۇجۇتقا كېلىش باسقۇچىغا ئۆتىدۇ (68).
سۈرە غافىر 69-ئايەت
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ
ئاللاھنىڭ ئايەتلىرى ھەققىدە (قالايمىقان) جېدەل قىلىدىغانلارنى كۆرمىدىڭمۇ؟ ئۇلار قانداقمۇ (ھەقىقەتتىن) بۇرۇلۇپ كېتىدۇ؟ (69).
سۈرە غافىر 70-ئايەت
الَّذِينَ كَذَّبُوا بِالْكِتَابِ وَبِمَا أَرْسَلْنَا بِهِ رُسُلَنَا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ
ئۇلار بۇ كىتابنى ۋە پەيغەمبەرلىرىمىز ئارقىلىق ئەۋەتكەن (كىتابلىرىمىز) نى يالغانغا چىقىرىشتى. ئۇلار ئۇزاققا قالماي (بۇنىڭ ئاقىۋىتىنى) بىلىپ قالىدۇ (70).
سۈرە غافىر 71-ئايەت
إِذِ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ يُسْحَبُونَ
ئۇ چاغدا ئۇلارنىڭ بويۇنلىرىدا تاقاقلار ۋە زەنجىرلەر بولغان ھالدا قايناق سۇغا سۆرەپ كىرگۈزۈلىدۇ، ئاندىن ئوتتا كۆيدۈرۈلىدۇ (71-72).
سۈرە غافىر 72-ئايەت
فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ
ئۇ چاغدا ئۇلارنىڭ بويۇنلىرىدا تاقاقلار ۋە زەنجىرلەر بولغان ھالدا قايناق سۇغا سۆرەپ كىرگۈزۈلىدۇ، ئاندىن ئوتتا كۆيدۈرۈلىدۇ (71-72).
سۈرە غافىر 73-ئايەت
ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تُشْرِكُونَ
ئاندىن ئۇلارغا: «ئاللاھنى قويۇپ ئىلاھلىق راۋا كۆرگەن ئىلاھلىرىڭلار قېنى؟» دەپ سورىلىدۇ. ئۇلار: «ئۇ ئىلاھلار ھېچنىمىگە ئەسقاتمىدى، ياق، ئەسلىدە بىز ئىلگىرى، ئەرزىگۈدەك بىرەر ئىلاھقا چوقۇنمىغان ئىكەنمىز» دەيدۇ. ئاللاھ كاپىرلارنى مۇشۇنداق ئازغۇنلۇق ئىچىدە قالدۇرىدۇ (73)-(74).
سۈرە غافىر 74-ئايەت
مِن دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَل لَّمْ نَكُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَيْئًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ
ئاندىن ئۇلارغا: «ئاللاھنى قويۇپ ئىلاھلىق راۋا كۆرگەن ئىلاھلىرىڭلار قېنى؟» دەپ سورىلىدۇ. ئۇلار: «ئۇ ئىلاھلار ھېچنىمىگە ئەسقاتمىدى، ياق، ئەسلىدە بىز ئىلگىرى، ئەرزىگۈدەك بىرەر ئىلاھقا چوقۇنمىغان ئىكەنمىز» دەيدۇ. ئاللاھ كاپىرلارنى مۇشۇنداق ئازغۇنلۇق ئىچىدە قالدۇرىدۇ (73)-(74).
سۈرە غافىر 75-ئايەت
ذَلِكُم بِمَا كُنتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنتُمْ تَمْرَحُونَ
بۇ (ئازاپ-ئوقۇبەت) نىڭ سەۋەبى، سىلەرنىڭ يەر يۈزىدە ئورۇنسىز خۇشال بولغانلىقىڭلار ۋە كۆرەڭلەپ كەتكەنلىكىڭلاردۇر(75).
سۈرە غافىر 76-ئايەت
ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ
«سىلەر دوزاخنىڭ دەرۋازىلىرىدىن كىرىپ، ئۇ يەردە مەڭگۈ قېلىڭلار» (دېيىلىدۇ). مۇتەكەببىرلارنىڭ جايى نېمىدېگەن يامان؟ (76).
سۈرە غافىر 77-ئايەت
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا يُرْجَعُونَ
(ئى مۇھەممەت! قەۋمىڭنىڭ ساڭا قىلغان ھاقارەتلىرىگە قارشى) سەۋرچان بولغىن، ئاللاھنڭ ۋەدىسى ھەقىقەتەن راستتۇر. ساڭا بىز ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرغان (جازا ۋە ئازاب-ئوقۇبەت) نىڭ بىر قىسىمىنى كۆرسەتسەكمۇ ياكى سېنى (ئۇنىڭدىن بۇرۇن) ۋاپات تاپقۇزساقمۇ، ئۇلار بەرىبىر بىزنىڭ دەرگاھىمىزغا قايتۇرۇلىدۇ (77).
سۈرە غافىر 78-ئايەت
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِّن قَبْلِكَ مِنْهُم مَّن قَصَصْنَا عَلَيْكَ وَمِنْهُم مَّن لَّمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَن يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ فَإِذَا جَاءَ أَمْرُ اللَّهِ قُضِيَ بِالْحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْمُبْطِلُونَ
(ئى مۇھەممەت!) بىز سەندىن بۇرۇنمۇ نۇرغۇن ئەلچىلەرنى ئەۋەتكەن ئىدۇق، ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن ساڭا بايان قىلىپ بەرگەنلىرىمىزمۇ، بايان قىلىپ بەرمىگەنلىرىمىزمۇ بار. ھېچقانداق رەسۇل ئاللاھنىڭ رۇخسىتىسىز بىرەر ئايەت-مۆجىزە كەلتۈرەلمەيدۇ، ئاللاھنىڭ (قىيامەتتىن ئىبارەت) بۇيرۇقى يېتىپ كەلگەن چاغدا ئادالەت بىلەن ھۆكۈم چىقىرىلىدۇ. ئۇ چاغدا باتىل يول تۇتقۇچىلار زىيان تارتىدۇ (78).
سۈرە غافىر 79-ئايەت
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْكَبُوا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ
بەزىسىنى مىنىشىڭلار، بەزىسى (نىڭ گۆشىنى) يېيىشىڭلار ئۈچۈن سىلەرگە چارۋىلارنى ياراتقان زات ئاللاھتۇر (79).
سۈرە غافىر 80-ئايەت
وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَلِتَبْلُغُوا عَلَيْهَا حَاجَةً فِي صُدُورِكُمْ وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ
ئۇلاردىن يەنە باشقا ساھەلەردىمۇ پايدىلىنىسىلەر. سىلەر ئۇلارغا مىنىپ كۆڭلۈڭلارغا پۈككەن يەرگە بارالايسىلەر، سىلەر ئۇلار ئارقىلىق ۋە كېمە ئارقىلىق توشۇلىسىلەر (80).
سۈرە غافىر 81-ئايەت
وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَأَيَّ آيَاتِ اللَّهِ تُنكِرُونَ
ئاللاھ سىلەرگە (بارلىقىنىڭ) دەلىللىرىنى (مۇشۇنداق) كۆرسۈتۈپ تۇرىدۇ. شۇنداق تۇرۇقلۇق، سىلەر ئاللاھنىڭ قايسى دەلىللىرىنى ئىنكار قىلىسىلەر؟ (81).
سۈرە غافىر 82-ئايەت
أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْهُمْ وَأَشَدَّ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَمَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ
ئۇ (ئىنكار قىلغۇچى كۇپپارلار) يەر يۈزىنى كېزىپ، ئۆزىدىن ئىلگىرىكىلەرنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ قانداق بولغانلىقىغا نەزەر سالمىدىمۇ؟ بۇلارغا قارىغاندا ئۇلارنىڭ سانى كۆپ ئىدى. كۈچ -قۇۋۋەت جەھەتتە ئارتۇق ۋە زېمىندا قالدۇرغان ئىزنالىرى بۇلارنىڭكىدىنمۇ ئۈستۈن ئىدى. قولغا كەلتۈرگەن نەرسىلىرى ئۆزىگە ئەسقاتمىدى (82).
سۈرە غافىر 83-ئايەت
فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِندَهُم مِّنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ
ئۇلارغا رەسۇللىرى ئېنىق پاكىتلارنى ئېلىپ كەلگەندە، ئۆزلىرىنى بىلىملىك چاغلاپ مەغرۇرلىنىپ كەتتى. (شۇنىڭ بىلەن) مەسخىرە قىلىشىپ كەلگەن بالايى-ئاپەت ئۇلارنى چىرمىۋالدى (83).
سۈرە غافىر 84-ئايەت
فَلَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا قَالُوا آمَنَّا بِاللَّهِ وَحْدَهُ وَكَفَرْنَا بِمَا كُنَّا بِهِ مُشْرِكِينَ
ئۇلار بىزنىڭ جازايىمىزنى كۆرگەن چاغدا: «بىز يەككە-يىگانە ئاللاھقا ئىمان ئېيتتۇق، بىز بۇرۇن (ئاللاھقا) شېرىك كەلتۈرۈپ كەلگەن نەرسىلەرنى ئىنكار قىلدۇق» دېدى (84).
سۈرە غافىر 85-ئايەت
فَلَمْ يَكُ يَنفَعُهُمْ إِيمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْا بَأْسَنَا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِي قَدْ خَلَتْ فِي عِبَادِهِ وَخَسِرَ هُنَالِكَ الْكَافِرُونَ
بىزنىڭ جازايىمىزنى كۆرگەن چاغدا ئاندىن ئېيتقان ئىمانىنىڭ ئۇلارغا ھېچقانداق پايدىسى بولمىدى. بۇ ئاللاھنىڭ ئۆزبەندىلىرى ئارىسىدا بۇرۇندىن تۇتۇپ كەلگەن يولى-سۈننىتىدۇر. بۇ چاغدا كاپىرلار زىيان تارتقان بولىدۇ (85).
Flag Counter