سۈرە ئال ئىمران
سۈرە ئال ئىمران 1-ئايەت
الم
ئەلىف، لام، مىم(1).
سۈرە ئال ئىمران 2-ئايەت
اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ
ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ يوقتۇر، (ئۇ) ھەمىشە تىرىكتۇر، (ھەممە مەخلۇقاتنى) باشقۇرۇپ تۇرغۇچىدۇر(2).
سۈرە ئال ئىمران 3-ئايەت
نَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَأَنزَلَ التَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ
ئەلىف، لام، مىم(1). ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ يوقتۇر، (ئۇ) ھەمىشە تىرىكتۇر، (ھەممە مەخلۇقاتنى) باشقۇرۇپ تۇرغۇچىدۇر(2). (ئى مۇھەممەت!) ئۇ ئىلگىرىكى كىتابلارنى تەستىق قىلغۇچى ھەق كىتاب (يەنى قۇرئان)نى چىنلىق بىلەن ساڭا تەدرىجىي چۈشۈردى. ئىلگىرى كىشىلەرگە يول كۆرسەتكۈچى قىلىپ تەۋرات بىلەن ئىنجىلنى چۈشۈرگەن ئىدى؛ فۇرقاننى (يەنى ھەق بىلەن باتىلنى ئايرىغۇچى بارلىق ساماۋى كىتابلارنى)مۇ ئۇ چۈشۈرگەن ئىدى. شۈبھىسىزكى، ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغانلار (ئاخىرەتتە) قاتتىق ئازاپ-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ. ئاللاھ ئۈستۈن قۇدرەت ئىگىسىدۇر، گۇناھكارلارنى جازالىغۇچىدۇر(3)-(4). (3)-(4).
سۈرە ئال ئىمران 4-ئايەت
مِن قَبْلُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ الْفُرْقَانَ إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ
(ئى مۇھەممەت!) ئۇ ئىلگىرىكى كىتابلارنى تەستىق قىلغۇچى ھەق كىتاب (قۇرئان)نى چىنلىق بىلەن ساڭا تەدرىجىي چۈشۈردى. ئىلگىرى كىشىلەرگە يول كۆرسەتكۈچى قىلىپ تەۋرات بىلەن ئىنجىلنى چۈشۈرگەن ئىدى؛ فۇرقاننى (يەنى ھەق بىلەن باتىلنى ئايرىغۇچى بارلىق ساماۋى كىتابلارنى)مۇ ئۇ چۈشۈرگەن ئىدى. شۈبھىسىزكى، ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلغانلار (ئاخىرەتتە) قاتتىق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ. ئاللاھ ئۈستۈن قۇدرەت ئىگىسىدۇر، گۇناھكارلارنى جازالىغۇچىدۇر(3)-(4).
سۈرە ئال ئىمران 5-ئايەت
إِنَّ اللَّهَ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ شَيْءٌ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ
شۈبھىسىزكى، ئاسمان ۋە زېمىندىكى ھېچ نەرسە ئاللاھقا مەخپىي ئەمەستۇر(5).
سۈرە ئال ئىمران 6-ئايەت
هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الْأَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاءُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
ئۇ سىلەرنى بالىياتقۇدىكى (چېغىڭلاردا) ئۆزى خالىغان شەكىلگە كىرگۈزىدۇ، ئۇنىڭدىن باشقا ئىلاھ -تەڭرى يوقتۇر. ئاللاھ ئۈستۈن قۇدرەت ئىگىسىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(6).
سۈرە ئال ئىمران 7-ئايەت
هُوَ الَّذِي أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
(ئى مۇھەممەت!) ئۇ ئاللاھ ساڭا كىتاب (يەنى قۇرئان)نى چۈشۈردى. ئۇنىڭدا مۇھكەم[1] ئايەتلەر باركى، ئۇلار قۇرئاننىڭ ئاساسىدۇر؛ يەنە باشقا مۇتەشابىھ[2] ئايەتلەر باردۇر. كۆڭلىدە ئەگرىلىك بار كىشىلەر پىتنە قوزغاش ۋە  ئۆز رايى بويىچە تەۋىل– ئىزاھلاش غەرىزىدە، بۇ ئايەتلەرگە يېپىشىۋالىدۇ. بۇنداق ئايەتلەرنىڭ تەۋىلىنى پەقەت ئاللاھ بىلىدۇ. ئىلىمدە چوڭقۇرلاشقان كىشىلەر: «قۇرئانغا ئىمان ئېيتتۇق، ھەممىسى رەببىمىز تەرىپىدىندۇر» دەيدۇ. (بۇنىڭدىن) پەقەت ئەقىل ئىگىلىرىلا پەند-نەسىھەت ئالىدۇ(7).
[1]. مۇھكەم- مەنىسى ئېنىق، چۈشىنىشلىك، كەسكىن ئايەتلەردۇر.
[2]. مۇتەشابىھ- كۆپ قىرلىق مەناسى بار، ئوخشىتىش، كىنايە… قاتارلىق ئىستىلىستىكىلىق ۋاسىتىلەر قوللىنىلغان .
سۈرە ئال ئىمران 8-ئايەت
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ
(ئۇلار مۇنداق دەپ دۇئا قىلىدۇ:) «رەببىمىز! بىزنى توغرا يولغا ئېرىشتۈرگىنىڭدىن كېيىن (قىلمىشلىرىمىز تۈپەيلى) دىللىرىمىزنى بۇرىۋەتمىگەيسەن، بىزگە دەرگاھىڭدىن مېھىر-شەپقەت ئاتا قىلغايسەن. شۈبھىسىزكى، سەن ئۆزۈڭلا بەك بېغىشلىغۇچىسەن(8).
سۈرە ئال ئىمران 9-ئايەت
رَبَّنَا إِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لَّا رَيْبَ فِيهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُخْلِفُ الْمِيعَادَ
رەببىمىز! شۈبھىسىزكى، سەن ئۆزۈڭ كېلىدىغانلىقىدا ھېچ گۇمان بولمىغان (قىيامەت) كۈنىدە خالايىقنى توپلىغۇچىدۇرسەن. ئاللاھ ھەقىقەتەن ۋەدىسىگە خىلاپلىق قىلمايدۇ»(9).
سۈرە ئال ئىمران 10-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ هُمْ وَقُودُ النَّارِ
كاپىر بولغانلارغا كەلسەك، ئۇلارنىڭ نە پۇل-ماللىرى،نە ئەۋلاتلىرى ئاللاھنىڭ ئالدىدا ھەقىقەتەن ھېچ نەرسىگە دال بولالمايدۇ. ئۇ (كاپىر)لار دوزاخنىڭ يېقىلغۇسىدۇر(10).
سۈرە ئال ئىمران 11-ئايەت
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ
(بۇ كاپىر بولغانلارنىڭ ھالى) بەئەينى پىرئەۋن خانىدانىنىڭ ۋە ئۇلاردىن ئىلگىرىكىلەرنىڭ ھالىغا ئوخشايدۇ. ئۇلار بىزنىڭ ئايەتلىرىمىزنى يالغانغا چىقارغان، گۇناھى تۈپەيلىدىن ئاللاھ ئۇلارنى جازالىغان ئىدى، ئاللاھنىڭ جازاسى ناھايىتى شىددەتلىكتۇر(11).
سۈرە ئال ئىمران 12-ئايەت
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُوا سَتُغْلَبُونَ وَتُحْشَرُونَ إِلَى جَهَنَّمَ وَبِئْسَ الْمِهَادُ
كاپىر بولغانلارغا ئېيتقىنكى، «سىلەر چوقۇم مەغلۇپ قىلىنىسىلەر ۋە جەھەننەمگە توپلىنىسىلەر، جەھەننەم نېمىدېگەن يامان قونالغۇ!»(12).
سۈرە ئال ئىمران 13-ئايەت
قَدْ كَانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي فِئَتَيْنِ الْتَقَتَا فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَأُخْرَى كَافِرَةٌ يَرَوْنَهُم مِّثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ وَاللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهِ مَن يَشَاءُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِّأُولِي الْأَبْصَارِ
(بەدرىدە جەڭ ئۈچۈن) ئۇچراشقان ئىككى گۇرۇھتا سىلەر ئۈچۈن ئىبرەت بار، بىرى، ئاللاھ يولىدا ئۇرۇشۇۋاتقان گۇرۇھ، يەنە بىرى، قارشى تەرەپ كۆزىگە ئۆزلىرىدىن ئىككى ھەسسە كۆپ كۆرۈنۈپ كەتكەن كاپىرلار گۇرۇھىدۇر، ئاللاھ خالىغان كىشىگە نۇسرەت ئاتا قىلىپ قوللايدۇ. بۇنىڭدا ھەقىقەتەن ئىدراك ئىگىلىرى ئۈچۈن ئىبرەت بار(13).
سۈرە ئال ئىمران 14-ئايەت
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ
ئاياللار، ئوغۇللار، ئالتۇن-كۈمۈشتىن جۇغلىغان كۆپ ماللار، نىشانە قويۇلغان ئارغىماقلار، چارۋىلار ۋە ئېكىنلەردىن ئىبارەت كۆڭۈل تارتىدىغان نەرسىلەرنىڭ مۇھەببىتى ئىنسانلارغا چىرايلىق كۆرسىتىلدى، ئۇلار دۇنيا تىرىكچىلىكىدە مەنپەئەتلىنىدىغان نەرسىلەردۇر. ئاللاھنىڭ دەرگاھىدا بولسا قايتىدىغان گۈزەل جاي باردۇر(14).
سۈرە ئال ئىمران 15-ئايەت
قُلْ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيْرٍ مِّن ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِّنَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
(ئى مۇھەممەت! ) ئېيتقىنكى: «مەن سىلەرگە يۇقىرىقىلاردىنمۇ ياخشى نەرسىلەرنى ئېيتىپ بېرەيمۇ؟ تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەر ئۈچۈن رەببىنىڭ  ھۇزۇرىدا ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەر بار، (ئۇلار) شۇ جەننەتلەردە مەڭگۈ تۇرىدۇ، پاك جۈپتىلەردىن ۋە ئاللاھنىڭ رازىمەنلىكىدىن بەھرىمەن بولىدۇ». ئاللاھ بەندىلىرىنى  كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر(15).
سۈرە ئال ئىمران 16-ئايەت
الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
ئۇلار (دۇئادا): «رەببىمىز! بىز راستىنلا ئىمان ئېيتتۇق، بىزنىڭ گۇناھلىرىمىزنى ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغايسەن ۋە بىزنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغايسەن» دەيدۇ(16).
سۈرە ئال ئىمران 17-ئايەت
الصَّابِرِينَ وَالصَّادِقِينَ وَالْقَانِتِينَ وَالْمُنفِقِينَ وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحَارِ
ئۇلار (قىينچىلىقلارغا) بەرداشلىق بەرگۈچىلەردۇر، (ئىمانىغا) سادىق-راستچىللاردۇر، (ئاللاھقا) ئىتائەت قىلغۇچىلاردۇر، خەير-ساخاۋەت قىلغۇچىلاردۇر ۋە سەھەرلەردە (ئاللاھتىن) ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىگۈچىلەردۇر(17).
سۈرە ئال ئىمران 18-ئايەت
شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
ئاللاھ ئۆزىدىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ-تەڭرىنىڭ يوقلىقىغا  گۇۋاھلىق بەردى، پەرىشتىلەر ۋە ئادالەتتە چىڭ تۇرىدىغان ئىلىم ئەھلىلىرىمۇ ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھنىڭ يوقلىقىغا (شۇنداق) گۇۋاھلىق بەردى. ئۇ ئۈستۈن قۇدرەت ئىگىسىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(18).
سۈرە ئال ئىمران 19-ئايەت
إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
ھەقىقەتەن ئاللاھنىڭ نەزىرىدىكى (مەقبۇل) دىن ئىسلامدۇر. كىتاب بېرىلگەنلەر پەقەت ئۆزلىرىگە ئىلىم كەلگەندىن كېيىن ھەسەت قىلىشىپ ئۆزئارا ئىختىلاپقا چۈشتى. كىمكى ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلىدىكەن، (بىلسۇنكى،) ئاللاھ تېز ھېساب ئالغۇچىدۇر(19).
سۈرە ئال ئىمران 20-ئايەت
فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ وَالْأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اهْتَدَوا وَّإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلَاغُ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ
(ئى مۇھەممەت!) ئەگەر ئۇلار سەن بىلەن جېدەللىشىپ مۇنازىرىلەشسە، سەن: «مەن ۋە ماڭا ئەگەشكەنلەر پۈتۈن ۋۇجۇدىمىز بىلەن ئاللاھقا بويسۇندۇق» دېگىن. كىتاب بېرىلگەنلەرگە ۋە ئۈممىلەرگە (يەنى مۇشرىكلارغا): «مۇسۇلمان بولدۇڭلارمۇ؟» دېگىن، ئەگەر ئۇلار مۇسۇلمان بولسا، توغرا يول تۇتقان بولىدۇ؛ ئەگەر يۈز ئۆرۈسە (ساڭا ھېچ زىيىنى يوق)، سېنىڭ مەسئۇلىيىتىڭ پەقەت يەتكۈزۈشتۇر. ئاللاھ بەندىلىرىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر(20).
سۈرە ئال ئىمران 21-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَيَقْتُلُونَ الَّذِينَ يَأْمُرُونَ بِالْقِسْطِ مِنَ النَّاسِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلىدىغانلارغا، نەبىيلەرنى ناھەق ئۆلتۈرىدىغانلارغا ۋە ئىنسانلار ئارىسىدا ئادالەتكە ئۈندەيدىغانلارنى ئۆلتۈرىدىغانلارغا ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەت بىلەن خۇشخەۋەر بەرگىن(21).
سۈرە ئال ئىمران 22-ئايەت
أُولَئِكَ الَّذِينَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ
ئەنە شۇلار دۇنيادا ۋە ئاخىرەتتە ئەمگەكلىرى بىكار بولۇپ كېتىدىغان ئادەملەردۇر، ئۇلارغا ياردەم قىلغۇچىلارمۇ چىقمايدۇ(22).
سۈرە ئال ئىمران 23-ئايەت
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ
كىتابتن نېسىۋە بېرىلگەنلەرنى كۆرمىدىڭمۇ؟ ئۇلار ئۆز ئارىسىدا ئاللاھنىڭ كىتابى بويىچە ھۆكۈم چىقىرىشقا چاقىرىلسا، ئۇلارنىڭ بىر تۈركۈمى بۇنىڭدىن يۈز ئۆرۈپ ئۆزلىرىنى چەتكە ئالىدۇ(23).
سۈرە ئال ئىمران 24-ئايەت
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَيَّامًا مَّعْدُودَاتٍ وَغَرَّهُمْ فِي دِينِهِم مَّا كَانُوا يَفْتَرُونَ
بۇ ئۇلارنىڭ «دوزاخ ئوتى بىزنى ساناقلىق كۈنلەرلا كۆيدۈرىدۇ» دېگەنلىكلىرى ۋە دىنىي نوقتىدا ئويدۇرۇپ چىقارغان نەرسىلىرىنىڭ ئۆزلىرىنى ئالدىغانلىقى ئۈچۈندۇر(24).
[3]. يەھۇدىيلارنىڭ ئەقىدىسدىكى «بىز موزايغا چوقۇنۇپ سالغان 40 كۈن ئۈچۈن، ئوتتا پەقەت 40 كۈنلا كۆيدۈرۈلىمىز» دېگەن خاتا كۆز قارىشى نەزەردە تۇتۇلغان.
سۈرە ئال ئىمران 25-ئايەت
فَكَيْفَ إِذَا جَمَعْنَاهُمْ لِيَوْمٍ لَّا رَيْبَ فِيهِ وَوُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
شۈبھىسىزكى، بىز ئۇلارنى (كېلىشى) شەكسىز بولغان (قىيامەت) كۈنىدە توپلايمىز، ھەر بىر كىشىنىڭ قىلغان ئىشىنىڭ جازاسى ۋە مۇكاپاتى تولۇق بېرىلىدۇ، ئۇلارغا ئۇۋال قىلىنمايدۇ. شۇ چاغدا (ئۇلارنىڭ ھالى) قانداق بولار؟(25).
سۈرە ئال ئىمران 26-ئايەت
قُلِ اللَّهُمَّ مَالِكَ الْمُلْكِ تُؤْتِي الْمُلْكَ مَن تَشَاءُ وَتَنزِعُ الْمُلْكَ مِمَّن تَشَاءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَاءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَاءُ بِيَدِكَ الْخَيْرُ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ئېيتقىنكى: «ئى مۇتلەق سەلتەنەت ئىگىسى ئاللاھىم! سەن خالىغىنىڭغا سەلتەنەت ئاتا قىلىسەن، خالىغىنىڭدىن سەلتەنەتنى تارتىپ ئالىسەن؛ خالىغىنىڭنى ئەزىز قىلىسەن، خالىغىنىڭنى خار قىلىسەن؛ بارچە ياخشىلىق سېنىڭ ئىلكىڭدىدۇر، سەن ھەقىقەتەن ھەممىگە قادىرسەن(26).
سۈرە ئال ئىمران 27-ئايەت
تُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَتُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَتُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَتَرْزُقُ مَن تَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
كېچىنى كۈندۈزگە قېتىپ كۈندۈزنى ئۇزارتىسەن، كۈندۈزنى كېچىگە قېتىپ كېچىنى ئۇزارتىسەن؛ تىرىكنى ئۆلۈكتىن چىقىرىسەن، ئۆلۈكنى تىرىكتىن چىقىرىسەن؛ ئۆزۈڭ خالىغان كىشىگە ھېسابسىز رىزىق بېرىسەن»(27).
سۈرە ئال ئىمران 28-ئايەت
لَّا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَن تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ
مۆمىنلەر مۆمىنلەرنى قويۇپ كاپىرلارنى جانجىگەر دوست قىلىۋالمىسۇن، كىمكى شۇنداق قىلىدىكەن، ئۇ، ئاللاھتىن ھېچقانداق ياخشىلىق كۈتمىسۇن،ئەمما ئۇلارنىڭ يامانلىقىدىن ساقلىنىشىڭلار (ئۈچۈن دوستتەك كۆرۈنسەڭلار) ئۇ باشقا. ئاللاھ سىلەرنى ئۆزىدىن ئاگاھلاندۇرىدۇ، ئاخىر قايتىدىغان جاي ئاللاھنىڭ دەرگاھىدۇر(28).
سۈرە ئال ئىمران 29-ئايەت
قُلْ إِن تُخْفُوا مَا فِي صُدُورِكُمْ أَوْ تُبْدُوهُ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَيَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ئېيتقىنكى: «دىلىڭلاردىكىنى مەيلى يوشۇرۇڭلار، مەيلى ئاشكارىلاڭلار، ئاللاھ ئۇنى بىلىپ تۇرىدۇ. ئاللاھ ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى نەرسىلەرنىمۇ بىلىپ تۇرىدۇ، ئاللاھ ھەر نەرسىگە قادىردۇر»(29).
سۈرە ئال ئىمران 30-ئايەت
يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ
ھەر ئىنسان قىلغان بارچە ياخشى-يامان ئىشلىرىنى كۆز ئالدىدا تاپىدىغان (قىيامەت) كۈنىدە، ئۆزى بىلەن يامان ئىشلىرى ئارىسىدا ئۇزۇن مۇساپە بولۇشىنى ئارزۇ قىلىپ كېتىدۇ. ئاللاھ سىلەرنى ئۆزىدىن ئاگاھلاندۇرىدۇ، ئاللاھ بەندىلىرىگە ناھايىتى مېھرىباندۇر(30).
سۈرە ئال ئىمران 31-ئايەت
قُلْ إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
(ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «ئەگەر سىلەر ئاللاھنى سۆيىدىغان بولساڭلار، ماڭا ئەگىشىڭلار. شۇنداق قىلساڭلار، ئاللاھ سىلەرنى سۆيىدۇ، گۇناھىڭلارنى كەچۈرىدۇ. ئاللاھ ناھايىتى مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، بەكمۇ رەھىمدىلدۇر»(31).
سۈرە ئال ئىمران 32-ئايەت
قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ
ئېيتقىنكى: «ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا ئىتائەت قىلىڭلار». ئەگەر ئۇلار (ئىتائەت قىلىشتىن) يۈز ئۆرۈسە، (بىلسۇنكى،) ئاللاھ تۇزكورلارنى ياقتۇرمايدۇ(32).
سۈرە ئال ئىمران 33-ئايەت
إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ
شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئادەمنى، نۇھنى، ئىبراھىم جەمەتىنى، ئىمران جەمەتىنى جاھان ئەھلىگە (ئەلچىلىككە) تاللىدى(33).
سۈرە ئال ئىمران 34-ئايەت
ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئۇلار بىر-بىرى بىلەن قانداشتۇر، ئاللاھ ئاڭلاپ، بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(34).
سۈرە ئال ئىمران 35-ئايەت
إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي إِنَّكَ أَنتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
ئەينى چاغدا ئىمراننىڭ ئايالى ئېيتتى: «رەببىم! مەن قورسىقىمدىكى پەرزەنتىمنى (دۇنيا ئىشلىرىدىن) ئازاد قىلىنغان ھالدا، ساڭا ئاتىدىم، بۇنى قوبۇل قىلغايسەن، سەن ھەقىقەتەن ئاڭلاپ تۇرغۇچىسەن،بىلىپ تۇرغۇچىسەن»(35).
سۈرە ئال ئىمران 36-ئايەت
فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنثَى وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنثَى وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
ئۇ پەرزەنتىنى تۇغقان ۋاقتىدا مۇنداق دېدى: «ئى رەببىم!  مەن قىز تۇغدۇم، –ئاللاھ ئۇنىڭ نېمە تۇغقانلىقىنى ۋە ھەرقانداق بىر ئوغۇلنىڭ بۇ قىزدەك بولالمايدىغانلىقىنى ئوبدان بىلەتتى– ئۇنىڭغا مەريەم[4] دەپ ئات قويدۇم. مەن ھەقىقەتەن ئۇنىڭ ئۈچۈن، ئۇنىڭ ئۇرۇق-ئەۋلادى ئۈچۈن ساڭا سېغىنىپ قوغلاندى شەيتاندىن پاناھ تىلەيمەن»(36).
[4]. مەريەم– ئىبرانىچە ئاللاھنىڭ بەندىسى دېگەن بولىدۇ.
سۈرە ئال ئىمران 37-ئايەت
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزْقًا قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّى لَكِ هَذَا قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
شۇنىڭ بىلەن رەببى ئۇنى چىرايلىقچە قوبۇل قىلىپ، ئوبدان پەرۋىش قىلدى ۋە ئۇنى زەكەرىيانىڭ ھىمايىسىگە تاپشۇردى. زەكەرىيا ھەر قېتىم (ئۇنىڭ) ئىبادەتگاھىغا  كىرسە، ئۇنىڭ يېنىدا بىرەر يېمەكلىك ئۇچرىتاتتى. ئۇ: «ئى مەريەم! بۇ ساڭا قەيەردىن كەلدى؟» دەپ سورىغاندا، مەريەم: «بۇ، ئاللاھ تەرىپىدىن كەلدى» دەپ جاۋاب بېرەتتى. ئاللاھ ھەقىقەتەن خالىغان ئادەمگە ھېسابسىز رىزىق بېرىدۇ(37).
سۈرە ئال ئىمران 38-ئايەت
هُنَالِكَ دَعَا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِي مِن لَّدُنكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ
شۇچاغدا،  زەكەرىيا رەببىگە دۇئا قىلىپ: «ئى رەببىم! ماڭا ئۆز دەرگاھىڭدىن ياخشى بىر پەرزەنت ئاتا قىلغايسەن، سەن ھەقىقەتەن دۇئانى ئاڭلاپ تۇرغۇچىسەن» دېدى(38).
سۈرە ئال ئىمران 39-ئايەت
فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَى مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ
ئۇ ئىبادەتگاھىدا ناماز ئوقۇۋاتقاندا پەرىشتىلەر ئۇنىڭغا: «ئاللاھ ھەقىقەتەن ساڭا ئۆزىنىڭ كەلىمىسىنى[5] تەستىقلىغۇچى، ھۆرمەتكە سازاۋەر، نەپسىگە ھاكىم ۋە سالىھ نەبى بولغۇسى يەھيا بىلەن خۇشخەۋەر بېرىدۇ» دەپ نىدا قىلدى(39).
[5]. بۇ «كەلىمە»، نىسا سۈرىسى 171- ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان ھەزرىتى ئىيسا ئەلەيھىسسالامنى كۆرسىتىدۇ. مەزكۇر ئايەتتە، ئىيسا ئەلەيھىسسالام ئاللاھنىڭ بۈۋى مەريەمگە ئىلقا قىلغان كەلىمىسىدۇر دېيلىگەن.
سۈرە ئال ئىمران 40-ئايەت
قَالَ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي عَاقِرٌ قَالَ كَذَلِكَ اللَّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ
زەكەرىيا: «رەببىم! مەن خېلىلا ياشىنىپ قالغان ھەمدە ئايالىم تۇغماس تۇرسا، مېنىڭ قانداقمۇ ئوغلۇم بولسۇن؟» دېگەن ۋاقىتتا، ئاللاھ (پەرىشتىلەر ئارقىلىق): «شۇنداق، ئاللاھ خالىغىنىنى قىلىدۇ» دېدى(40).
سۈرە ئال ئىمران 41-ئايەت
قَالَ رَبِّ اجْعَل لِّي آيَةً قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمْزًا وَاذْكُر رَّبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ
ئۇ: ‹‹رەببىم! ماڭا (ئايالىمنىڭ ھامىلىدار بولغانلىقىغا) بىر بېشارەت كۆرسەتسەڭ» دېۋىدى، ئاللاھ (پەرىشتىلەر ئارقىلىق): ‹‹ساڭا بېشارەت شۇكى، ئۈچ كۈنگىچە كىشىلەرگە ئىشارەتتىن باشقا سۆز قىلالمايسەن. رەببىڭنى كۆپ ياد ئەت، ئاخشام ۋە ئەتىگەندە ئۇنىڭغا تەسبىھ ئېيتقىن– ئۇلۇغلىغىن» دېدى(41).
سۈرە ئال ئىمران 42-ئايەت
وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ
ئەينى چاغدا پەرىشتىلەر ئېيتتى: «ئى مەريەم! ئاللاھ ھەقىقەتەن سېنى تاللىدى، سېنى پاكلىدى ۋە سېنى پۈتۈن دۇنيا ئاياللىرىدىن ئۈستۈن قىلدى(42).
سۈرە ئال ئىمران 43-ئايەت
يَا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ وَاسْجُدِي وَارْكَعِي مَعَ الرَّاكِعِينَ
ئى مەريەم! رەببىڭگە چىن قەلبىڭدىن بويۇن ئەگكىن، سەجدە قىلغىن ۋە رۇكۇ قىلغۇچىلار بىلەن بىللە رۇكۇ قىلغىن»(43).
سۈرە ئال ئىمران 44-ئايەت
ذَلِكَ مِنْ أَنبَاءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يُلْقُونَ أَقْلَامَهُمْ أَيُّهُمْ يَكْفُلُ مَرْيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيْهِمْ إِذْ يَخْتَصِمُونَ
(ئى مۇھەممەت!) بۇ -ساڭا ۋەھيى قىلىۋاتقىنىمىز- غەيب خەۋەرلىرىدىندۇر. ئۇلار «مەريەمنى كىم ھىمايە قىلىدۇ؟» دەپ ئۆزئارا قەلەم (ئارقىلىق چەك) تاشلاشقىنىدا، سەن ئۇلارنىڭ يېنىدا يوق ئىدىڭ، ئۇلار (بۇ ھەقتە) ئۆزئارا تالاش-تارتىش قىلىشقاندىمۇ سەن ئۇلارنىڭ يېنىدا يوق ئىدىڭ(44).
سۈرە ئال ئىمران 45-ئايەت
إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ
ئەينى چاغدا پەرىشتىلەر مۇنداق دېگەن ئىدى: «ئى مەريەم! ئاللاھ ساڭا دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئابرويلۇق ھەمدە (ئاللاھقا) يېقىنلاردىن بولىدىغان، ئۆز تەرىپىدىن كەلگەن كەلىمە  ئارقىلىق مەريەم ئوغلى ئىيسا مەسىھ ئىسىملىك (پەرزەنت) بىلەن خۇشخەۋەر بېرىدۇ(45).
سۈرە ئال ئىمران 46-ئايەت
وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ
ئۇ بۆشۈكتىمۇ، ياش قۇرامىغا يەتكەندىمۇ كىشىلەرگە (ھەقىقەتنى) سۆزلەيدۇ ۋە سالىھ-ياخشى ئادەملەردىن بولىدۇ»(46).
سۈرە ئال ئىمران 47-ئايەت
قَالَتْ رَبِّ أَنَّى يَكُونُ لِي وَلَدٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ قَالَ كَذَلِكِ اللَّهُ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ إِذَا قَضَى أَمْرًا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُن فَيَكُونُ
مەريەم: «رەببىم! ماڭا ھېچبىر ئىنساننىڭ قولى تەگمىگەن تۇرسا (يەنى ئەرلىك بولمىسام) قانداقمۇ بالام بولىدۇ؟» دېۋىدى، پەرىشتە: «ئاللاھ خالىغىنىنى شۇنداق يارىتىدۇ (يەنى ئاتا-ئانا ئارقىلىقمۇ ۋە ئۇنىڭسىزمۇ يارىتىدۇ). بىرەر ئىشنىڭ بولۇشىنى ئىرادە قىلسا، ۋۇجۇتقا كەل دەيدۇ-دە، ئۇ ۋۇجۇدقا كېلىش باسقۇچىغا ئۆتىدۇ» دېدى(47).
سۈرە ئال ئىمران 48-ئايەت
وَيُعَلِّمُهُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنجِيلَ
ئاللاھ ئۇنىڭغا يېزىشنى، ھېكمەت-پاراسەتنى،تەۋراتنى ۋە ئىنجىلنى ئۆگىتىدۇ(48).
سۈرە ئال ئىمران 49-ئايەت
وَرَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
ئۇنى ئىسرائىل ئەۋلادىغا ئەلچى قىلىپ ئەۋەتىدۇ. (ئۇ دەيدۇ:) «شۈبھىسىزكى، مەن سىلەرگە رەببىڭلار تەرىپىدىن كەلگەن (ئەلچى ئىكەنلىكىمنى كۆرسىتىدىغان) دەلىل-پاكىت (مۆجىزە) ئېلىپ كەلدىم، مەن سىلەر ئۈچۈن لايدىن قۇشنىڭ شەكلىدەك بىر نەرسە ياسايمەن، ئاندىن ئۇنىڭغا پۈۋلەيمەن -دە، ئاللاھنىڭ رۇخسىتى بىلەن ئۇ قۇشقا ئايلىنىدۇ. تۇغما كورنى، بەرەس-ئاق كېسىلىنى ساقايتىمەن، ئاللاھنىڭ رۇخسىتى بىلەن ئۆلۈكلەرنى تىرىلدۈرىمەن، ئۆيۈڭلاردا نېمە يەيدىغانلىقىڭلارنى ۋە نېمە ساقلايدىغانلىقىڭلارنى ئېيتىپ بېرىمەن. شۈبھىسىزكى، ئەگەر سىلەر راستىنلا ئىمان ئېيتقۇچى بولساڭلار، بۇنىڭدا (يەنى مەن كەلتۈرگەن پاكىتلاردا) سىلەر ئۈچۈن ئەلۋەتتە (مېنىڭ ئاللاھ تەرىپىدىن كەلگەن ئەلچى ئىكەنلىكىمنى كۆرسىتىدىغان روشەن) دەلىل-پاكىت بار(49).
سۈرە ئال ئىمران 50-ئايەت
وَمُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعْضَ الَّذِي حُرِّمَ عَلَيْكُمْ وَجِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ
تەۋراتتىن ماڭا يېتىپ كەلگەنلىرىنى تەستىقلىغان ھالدا سىلەرگە (ئىلگىرى) ھارام قىلىنغان نەرسىلەرنىڭ بىر قىسمىنى ھالال قىلىش ئۈچۈن (ئەۋەتىلدىم) ۋە سىلەرگە رەببىڭلار تەرىپىدىن دەلىل-پاكىت ئېلىپ كەلدىم. ئاللاھقا تەقۋادار-مەسئۇلىيەتچان بولۇڭلار ۋە ماڭا ئىتائەت قىلىڭلار(50).
سۈرە ئال ئىمران 51-ئايەت
إِنَّ اللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِيمٌ
شۈبھىسىزكى، ئاللاھ مېنىڭ رەببىمدۇر، سىلەرنىڭمۇ رەببىڭلاردۇر، شۇڭا ئۇنىڭغا بەندىچىلىك قىلىڭلار، مانا بۇ توغرا يولدۇر»(51).
سۈرە ئال ئىمران 52-ئايەت
فَلَمَّا أَحَسَّ عِيسَى مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا مُسْلِمُونَ
ئىيسا ئۇ(يەھۇدىي)لارنىڭ تۇزكورلۇقىنى سەزگەن چاغدا: «ئاللاھقا (دەۋەت قىلىش يولىدا) ماڭا كىملەر ھەمدەمدە بولىدۇ؟» دېۋىدى، ھاۋارىيلار[6] ئېيتتى: «ئاللاھقا (دەۋەت قىلىش يولىدا) ساڭا بىز ھەمدەمدە بولىمىز، بىز ئاللاھقا ئىشەندۇق. (سەنمۇ) گۇۋاھ بولغىنكى، بىز مۇسۇلمانلاردۇرمىز(52).
[6]. ئىيسا ئەلەيھىسسالامغا ئەگەشكەن 12 سادىق ساھابە كۆزدە تۇتۇلغان.
سۈرە ئال ئىمران 53-ئايەت
رَبَّنَا آمَنَّا بِمَا أَنزَلْتَ وَاتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنَا مَعَ الشَّاهِدِينَ
رەببىمىز! بىز سېنىڭ نازىل قىلغانلىرىڭغا ئىشەندۇق، رەسۇلغا ئەگەشتۇق، بىزنى (ھەقىقەتكە) شاھىت بولغانلار قاتارىغا يازغايسەن»(53).
سۈرە ئال ئىمران 54-ئايەت
وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ
ئۇلار نەيرەڭۋازلىق قىلدى، ئاللاھ ئۇلارنىڭ نەيرەڭۋازلىقىنى سۇغا چىلاشتۇردى. ئاللاھ نەيرەڭۋازلارنىڭ نەيرەڭۋازلىقلىرىنى ئەڭ ياخشى سۇغا چىلاشتۇرغۇچىدۇر(54).
سۈرە ئال ئىمران 55-ئايەت
إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ
ئەينى چاغدا ئاللاھ ئېيتتى: «ئى ئىيسا! مەن سېنى ۋاپات تاپقۇزىمەن، سېنى دەرگاھىمغا– ئۇلۇغلۇق مەرتىۋىسىگە كۆتۈرىمەن، سېنى كاپىرلار(نىڭ بۆھتانلىرى)دىن پاكلايمەن، ساڭا (بىر ئەلچى سۈپىتىدە) ئەگەشكەنلەرنى قىيامەتكىچە كاپىرلاردىن ئۈستۈن قىلىمەن. نىھايەت مېنىڭ دەرگاھىمغا قايتىسىلەر، سىلەر ئىختىلاپ قىلىشقان ئىش (يەنى ئىيسانىڭ ئىشى) ئۈستىدە مەن ئاراڭلاردا ھۆكۈم چىقىرىمەن(55).
سۈرە ئال ئىمران 56-ئايەت
فَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَأُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ
كاپىر بولغانلارنى دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە قاتتىق جازالايمەن، ئۇلارغا ھېچقانداق ياردەم بەرگۈچى بولمايدۇ»(56).
سۈرە ئال ئىمران 57-ئايەت
وَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ
ئىمان ئېيتقان ۋە (ئىمانىغا يارىشا) ياخشى ئىشلارنى قىلغانلارغا كەلسەك، ئاللاھ ئۇلارنىڭ (قىلغان ياخشى ئىشلىرىنىڭ) مۇكاپاتىنى تولۇق بېرىدۇ. ئاللاھ زالىملارنى ياقتۇرمايدۇ(57).
سۈرە ئال ئىمران 58-ئايەت
ذَلِكَ نَتْلُوهُ عَلَيْكَ مِنَ الْآيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيمِ
(ئى مۇھەممەت!) بۇ بولسا بىز ساڭا يەتكۈزۈۋاتقان ئايەتلەر ۋە ۋە ھىكمەتلىك قۇرئاندۇر(58).
سۈرە ئال ئىمران 59-ئايەت
إِنَّ مَثَلَ عِيسَى عِندَ اللَّهِ كَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ كُن فَيَكُونُ
شۈبھىسىزكى، ئاللاھنىڭ نەزىرىدە ئىيسانىڭ مىسالى ئادەمنىڭ مىسالىغا ئوخشايدۇ. ئاللاھ ئادەمنى تۇپراقتىن ياراتتى– ئاندىن ئۇنىڭغا: «ۋۇجۇدقا كەل» دېۋىدى، ئۇ ۋۇجۇدقا كېلىش باسقۇچىغا ئۆتتى(59).
سۈرە ئال ئىمران 60-ئايەت
الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُن مِّنَ الْمُمْتَرِينَ
بۇ ھەقىقەت رەببىڭ تەرىپىدىن كەلگەندۇر، شۇڭا سەن شەك قىلغۇچىلاردىن بولمىغىن(60).
سۈرە ئال ئىمران 61-ئايەت
فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ
ساڭا (ئىيسا ھەققىدە) يېتىپ كەلگەن بۇ مەلۇماتتىن كېيىن، ھەرقانداق بىر كىشى سەن بىلەن جاڭجاللىشپ مۇنازىرە قىلسا، سەن ئۇلارغا: «كېلىڭلار، ئوغۇللىرىمىزنى ۋە ئوغۇللىرىڭلارنى، ئاياللىرىمىزنى ۋە ئاياللىرىڭلارنى، بىزنىڭكىلەرنى ۋە سىلەرنىڭكىلەرنى (بىر يەرگە) يىغىپ، ئاللاھنىڭ لەنىتى يالغانچىلارغا بولسۇن! دەپ، چىن دىلىمىزدىن ئاللاھقا يالۋۇرۇپ لەنەت ئوقۇشايلى» دېگىن(61).
سۈرە ئال ئىمران 62-ئايەت
إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْقَصَصُ الْحَقُّ وَمَا مِنْ إِلَهٍ إِلَّا اللَّهُ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
شۈبھىسىزكى، بۇ ئەلۋەتتە راست قىسسىلەردۇر. بىر ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ئىلاھ-تەڭرى يوقتۇر، ھەقىقەتەن ئاللاھ ئۆزىلا ئۈستۈن قۇدرەت ئىگىسىدۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر(62).
سۈرە ئال ئىمران 63-ئايەت
فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِالْمُفْسِدِينَ
ئەگەر ئۇلار (ئىماندىن يەنە) يۈز ئۆرۈسە، شۈبھىسىزكى، ئاللاھ بۇزغۇنچىلارنى بىلىپ تۇرىدۇ(63).
سۈرە ئال ئىمران 64-ئايەت
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ
«ئى ئەھلى كىتاب! ئاللاھتىن باشقىغا بەندىچىلىك-قۇلچىلىق قىلماسلىق، ئۇنىڭغا ھېچنەرسىنى شېرىك كەلتۈرمەسلىك ۋە ئاللاھنى قويۇپ ئىچىمىزدىن بىرىنى خۇدا قىلىۋالماسلىقىمىزدەك ھەممىمىزگە ئورتاق بولغان پرىنسىپقا كېلىڭلار!» دېگىن، ئەگەر ئۇلار (بۇنىڭدىنمۇ) باش تارتسا: «ئۇنداقتا، سىلەر بىزنىڭ مۇسۇلمان ئىكەنلىكىمىزگە گۇۋاھ بولۇڭلار» دەڭلار(64).
سۈرە ئال ئىمران 65-ئايەت
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تُحَاجُّونَ فِي إِبْرَاهِيمَ وَمَا أُنزِلَتِ التَّوْرَاةُ وَالْإِنجِيلُ إِلَّا مِن بَعْدِهِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ
ئى ئەھلى كىتاب! نېمىشقا ئىبراھىم توغرىسىدا (ئۇ بىزنىڭ دىنىمىزدا ئىدى دەپ) دەتالاش قىلىشىسىلەر؟ ھالبۇكى، تەۋرات بىلەن ئىنجىل ئىبراھىمدىن كېيىن چۈشۈرۈلگەن تۇرسا، سىلەر ئەقىل يۈرگۈزمەمسىلەر؟(65).
سۈرە ئال ئىمران 66-ئايەت
هَا أَنتُمْ هَؤُلَاءِ حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلْمٌ فَلِمَ تُحَاجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
(ئى يەھۇدىيلار ۋە خىرىستىيانلار گۇرۇھى!) سىلەر شۇنداق كىشىلەركى، ئاز-تولا مەلۇماتىڭلار بولغان ئىش (يەنى، ئىيسا) توغرىسىدا دەتالاش قىلىشىسىلەر، ئەمدى سىلەر مەلۇماتىڭلار بولمىغان ئىش (يەنى، ئىبراھىم ۋە ئۇنىڭ دىنى) ھەققىدە نېمىشقا دەتالاش قىلىشىسىلەر؟ (ئىبراھىمنىڭ ئىشىدىكى ھەقىقەتنى) ئاللاھ بىلىدۇ، سىلەر بىلمەيسىلەر(66).
سۈرە ئال ئىمران 67-ئايەت
مَا كَانَ إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلَا نَصْرَانِيًّا وَلَكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
ئىبراھىم يەھۇدىيمۇ ئەمەس، خرىستىيانمۇ ئەمەس، ئەكسىچە ئاللاھنى يېگانە دەپ بىلىدىغان بىر مۇسۇلمان بولۇپ، ئاللاھقا شېرىك كەلتۈرگۈچىلەردىنمۇ ئەمەس ئىدى(67).
سۈرە ئال ئىمران 68-ئايەت
إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْرَاهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ وَهَذَا النَّبِيُّ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاللَّهُ وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ
ئىبراھىمغا ئەڭ يېقىن بولغانلار، شۈبھىسىزكى، (ئىبراھىمنىڭ زامانىدا ۋە ئۇنىڭدىن كېيىن) ئۇنىڭ ئىزىدىن ماڭغانلاردۇر، (شۇنىڭدەك) بۇ نەبىي (يەنى مۇھەممەت) ۋە (ئۇنىڭ بىلەن بىللە) ئىمان ئېيتقانلاردۇر. ئاللاھ مۆمىنلەرنىڭ مەدەتكارىدۇر(68).
سۈرە ئال ئىمران 69-ئايەت
وَدَّت طَّائِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يُضِلُّونَكُمْ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّا أَنفُسَهُمْ وَمَا يَشْعُرُونَ
ئەھلى كىتابتىن بىر ئوچۇم كىشىلەر سىلەرنى ئازدۇرۇشنى خام-خىيال قىلىشىدۇ، دەرۋەقە ئۇلار ئۆزىدىن باشقىنى ئازدۇرالمايدۇ، ئۇلار بۇنى ھېس قىلمايدۇ(69).
سۈرە ئال ئىمران 70-ئايەت
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ
ئەھلى كىتاب! سىلەر شاھىت بولۇپ تۇرۇپ نېمىشقا ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلىسىلەر؟((70).
سۈرە ئال ئىمران 71-ئايەت
يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَلْبِسُونَ الْحَقَّ بِالْبَاطِلِ وَتَكْتُمُونَ الْحَقَّ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
ئى ئەھلى كىتاب! سىلەر نېمىشقا بىلىپ تۇرۇپ ھەق بىلەن باتىلنى بىر-بىرىگە ئارىلاشتۇرىسىلەر ۋە ھەقىقەتنى يوشۇرىسىلەر؟(71).
سۈرە ئال ئىمران 72-ئايەت
وَقَالَت طَّائِفَةٌ مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ آمِنُوا بِالَّذِي أُنزِلَ عَلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَجْهَ النَّهَارِ وَاكْفُرُوا آخِرَهُ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ
ئەھلى كىتابتىن بىر ئوچۇم كىشىلەر (بىر-بىرىگە): «ئىمان ئېيتقانلارغا نازىل قىلىنغان ۋەھىيگە ئەتىگەندە ئىمان ئېيتقاندەك كۆرۈنۈپ، كەچقۇرۇنلۇقى ئىنكار قىلىڭلار، (شۇنداق قىلساڭلار بۇنىڭ تۈرتكىسىدە) ئۇلار (ئىماندىن) يېنىشى مۇمكىن. پەقەت سىلەرنىڭ دىنىڭلارغا ئەگەشكەنلەرگىلا ئىشىنىڭلار» دېيىشتى. (ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «توغرا يول پەقەت ئاللاھ كۆرسەتكەن يولدۇر. بىرەرسىگە سىلەرگە بېرىلگەنگە ئوخشاش ۋەھىي بېرىلىشى (سىلەرنى بىئارام قىلىۋاتامدۇ؟) يا بولمىسا (قىيامەت كۈنى) رەببىڭلارنىڭ ھۇزۇرىدا سىلەر بىلەن مۇنازىرىلىشىپ (سىلەرنى يېڭىپ قويۇشىدىن ئەنسىرەۋاتامسىلەر؟ شۇنىمۇ) ئېيتقىنكى، پەزل-كەرەم ئاللاھنىڭ ئىلكىدىدۇر، ئاللاھ ئۇنى ئۆزى خالىغان كىشىگە ئاتا قىلىدۇ». ئاللاھ (نىڭ پەزل-كەرەمى) چەكسىزدۇر، ئاللاھ (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(72-73).
سۈرە ئال ئىمران 73-ئايەت
وَلَا تُؤْمِنُوا إِلَّا لِمَن تَبِعَ دِينَكُمْ قُلْ إِنَّ الْهُدَى هُدَى اللَّهِ أَن يُؤْتَى أَحَدٌ مِّثْلَ مَا أُوتِيتُمْ أَوْ يُحَاجُّوكُمْ عِندَ رَبِّكُمْ قُلْ إِنَّ الْفَضْلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
ئەھلى كىتابتىن بىر ئوچۇم كىشىلەر (بىر-بىرىگە): «ئىمان ئېيتقانلارغا نازىل قىلىنغان ۋەھىيگە ئەتىگەندە ئىمان ئېيتقاندەك كۆرۈنۈپ، كەچقۇرۇنلۇقى ئىنكار قىلىڭلار، (شۇنداق قىلساڭلار بۇنىڭ تۈرتكىسىدە) ئۇلار (ئىماندىن) يېنىشى مۇمكىن. پەقەت سىلەرنىڭ دىنىڭلارغا ئەگەشكەنلەرگىلا ئىشىنىڭلار» دېيىشتى. (ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «توغرا يول پەقەت ئاللاھ كۆرسەتكەن يولدۇر. بىرەرسىگە سىلەرگە بېرىلگەنگە ئوخشاش ۋەھىي بېرىلىشى (سىلەرنى بىئارام قىلىۋاتامدۇ؟) يا بولمىسا (قىيامەت كۈنى) رەببىڭلارنىڭ ھۇزۇرىدا سىلەر بىلەن مۇنازىرىلىشىپ (سىلەرنى يېڭىپ قويۇشىدىن ئەنسىرەۋاتامسىلەر؟ شۇنىمۇ) ئېيتقىنكى، پەزل-كەرەم ئاللاھنىڭ ئىلكىدىدۇر، ئاللاھ ئۇنى ئۆزى خالىغان كىشىگە ئاتا قىلىدۇ». ئاللاھ (نىڭ پەزل-كەرەمى) چەكسىزدۇر، ئاللاھ (ھەممىنى) بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(72-73).
سۈرە ئال ئىمران 74-ئايەت
يَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهِ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ
ئاللاھ شەپقىتىنى ئۆزى خالىغان كىشىگە ئالاھىدە بېرىدۇ، ئاللاھ ئۇلۇغ پەزل-كەرەم [7] ئىگىسىدۇر(74).
[7]. پەزل– كۆپلەپ بېرىلگەن ئىنئام دېگەن مەنىلەرنى ئىپادىلەيدۇ.
سۈرە ئال ئىمران 75-ئايەت
وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لَّا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلَّا مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَائِمًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الْأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ
ئەھلى كىتابتىن شۇنداق كىشىلەر باركى، ئۇنىڭغا كۆپ مال ئامانەت قويساڭمۇ ساڭا ئۇنى قايتۇرۇپ بېرىدۇ؛ ئۇلاردىن يەنە شۇنداق كىشىلەرمۇ باركى، ئۇنىڭغا بىر دىنار (چاغلىق نەرسە) ئامانەت قويساڭمۇ ئۇنىڭ بېشىدا تۇرمىغىچە (يەنى قايتا-قايتا سۈيلىمىگىچە) ئۇنى ساڭا قايتۇرۇپ بەرمەيدۇ. بۇ شۇنىڭ ئۈچۈنكى، ئۇلار: «ئۈممىلەر (بىزدىن بولمىغانلار)نىڭ (پۇل-مېلىنى يەۋالساق) بىزگە گۇناھ بولمايدۇ»[8] دەيدۇ، ئۇلار بىلىپ تۇرۇپ ئاللاھ نامىدىن يالغاننى توقۇيدۇ(75).
[8]. «بىزدىن بولمىغانلارنىڭ مال-مۈلكى، پاتېنت ھوقۇقى ئېلىنغان ئەقلى مۈلكى ۋە باشقا تەئەللۇقاتلىرى بىزگە ھارام ئەمەس» دېگەن سەپسەتە نەزەردە تۇتۇلغان.
سۈرە ئال ئىمران 76-ئايەت
بَلَى مَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ وَاتَّقَى فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ
ياق، ئۇنداق ئەمەس (يەنى باشقا دىندىكىلەرگە ئۇۋال قىلىشمۇ گۇناھتۇر). كىمكى ئەھدىگە ۋاپا قىلسا ۋە تەقۋادار-مەسئۇلىيەتچان بولسا، (بىلسۇنكى،) ئاللاھ تەقۋادار-مەسئۇلىيەتچان كىشىلەرنى ھەقىقەتەن ياخشى كۆرىدۇ(76).
سۈرە ئال ئىمران 77-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ لَا خَلَاقَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ئاللاھقا بەرگەن ئەھدىسىنى ۋە قەسەملىرىنى ئازغىنا بەدەلگە سېتىۋېتىدىغانلار ئاخىرەتتە ھېچقانداق نېسىۋىگە ئېرىشەلمەيدۇ، ئاللاھ قىيامەت كۈنى ئۇلارغا گەپ قىلمايدۇ، ئۇلارغا قاراپمۇ قويمايدۇ، ئۇلارنى (گۇناھلىرىدىن) پاكلىمايدۇ، ئۇلار ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەتكە مەھكۇم بولىدۇ(77).
سۈرە ئال ئىمران 78-ئايەت
وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُم بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ
ئۇلاردىن (يەنى يەھۇدىيلاردىن) شۇنداق بىر تۈركۈملىرى باركى، سىلەرنىڭ كىتاب (تەۋرات)تا بولمىغان نەرسىلەرنى كىتابتا بار ئىكەن دەپ ئويلىشىڭلار ئۈچۈن، تىللىرىنى تولغاپ تۇرۇپ  ئوقۇيدۇ. ۋەھالەنكى، ئۇ ئاللاھ تەرىپىدىن نازىل بولمىغان تۇرۇقلۇق «بۇ ئاللاھنىڭ كالامىدۇر» دېيىشىدۇ، ئۇلار بىلىپ تۇرۇپ ئاللاھ نامىدىن يالغاننى توقۇيدۇ(78).
سۈرە ئال ئىمران 79-ئايەت
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤْتِيَهُ اللَّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُوا عِبَادًا لِّي مِن دُونِ اللَّهِ وَلَكِن كُونُوا رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنتُمْ تَدْرُسُونَ
ئاللاھ بىرەر ئىنسانغا كىتابنى، ھىكمەت-پاراسەت (يەنى توغرا ھۆكۈم چىقىرىش قابىلىيىتى)نى، نەبىلىكنى بەرگەندىن كېيىن، ئۇنىڭ كىشىلەرگە: «ئاللاھنى قويۇپ ماڭا چوقۇنۇڭلار» دېيىشى ھەددى ئەمەس (يەنى پەيغەمبەردىن مۇنداق گەپنىڭ سادىر بولۇشىنى تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدۇ)، لېكىن ئۇ (ئىنسان): «سىلەر كىتابنى ئۆگەتكەن ۋە ئۆگەنگەن ئىكەنسىلەر، رەببىڭلارغا ئىخلاسمەن بولۇڭلار» دەيدۇ(79).
سۈرە ئال ئىمران 80-ئايەت
وَلَا يَأْمُرَكُمْ أَن تَتَّخِذُوا الْمَلَائِكَةَ وَالنَّبِيِّينَ أَرْبَابًا أَيَأْمُرُكُم بِالْكُفْرِ بَعْدَ إِذْ أَنتُم مُّسْلِمُونَ
شۇنىڭدەك ئۇ پەرىشتىلەرنى، ئەنبىيالارنى خۇدا-ئىلاھ قىلىۋېلىشىڭلارنى بۇيرۇمايدۇ، ئۇ سىلەرنى مۇسۇلمان بولغىنىڭلاردىن كېيىن كاپىرلىققا بۇيرۇمدۇ؟(80).
سۈرە ئال ئىمران 81-ئايەت
وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ النَّبِيِّينَ لَمَا آتَيْتُكُم مِّن كِتَابٍ وَحِكْمَةٍ ثُمَّ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مُّصَدِّقٌ لِّمَا مَعَكُمْ لَتُؤْمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ قَالَ أَأَقْرَرْتُمْ وَأَخَذْتُمْ عَلَى ذَلِكُمْ إِصْرِي قَالُوا أَقْرَرْنَا قَالَ فَاشْهَدُوا وَأَنَا مَعَكُم مِّنَ الشَّاهِدِينَ
ئەينى ۋاقىتتا ئاللاھ نەبىلەردىن ئەھدە ئېلىپ: «مەن سىلەرگە كىتابنى ۋە ھېكمەتنى ئاتا قىلسام، كېيىن سىلەرگە ئۆزۈڭلاردىكى شۇ (كىتاب بىلەن ھېكمەت)نىڭ راستلىقىنى ئىسپاتلىغۇچى بىر رەسۇل كەلسە، ئەلۋەتتە ئۇنىڭغا ئىمان ئېيتىڭلار ۋە ئۇنى قوللاپ-قۇۋۋەتلەڭلار» (دېدى). ئاللاھ: «(بۇ ئەھدىنى) قوبۇل قىلدىڭلارمۇ؟ مەن بەرگەن ئېغىر ۋەزىپىنى ئۈستۈڭلارغا ئالدىڭلارمۇ؟» دېۋىدى، ئۇلار: «قوبۇل قىلدۇق» دېدى. ئاللاھ: «ئۇنداقتا بۇنىڭغا گۇۋاھ بولۇڭلار، مەنمۇ سىلەر بىلەن بىللە گۇۋاھ بولغۇچىلاردىندۇرمەن» دېدى(81).
سۈرە ئال ئىمران 82-ئايەت
فَمَن تَوَلَّى بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
كىملەركى شۇنىڭدىن كېيىن (ئەھدىدىن) يۈز ئۆرۈيدىكەن، ئەنە شۇلار (ئاللاھنىڭ ئىتائىتىدىن) چىققۇچىلارنىڭ دەل ئۆزىدۇر(82).
سۈرە ئال ئىمران 83-ئايەت
أَفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ
ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكىلەر ئىختىيارىي-ئىختىيارسىز رەۋىشتە ئاللاھقا بويسۇنغان ۋە ئۇنىڭ ھۇزۇرىغا قايتۇرۇلىدىغان تۇرسا، ئۇلار ئاللاھنىڭ دىنىدىن باشقا دىنغا ئىنتىلىۋاتامدۇ؟(83).
سۈرە ئال ئىمران 84-ئايەت
قُلْ آمَنَّا بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَى وَعِيسَى وَالنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
(ئى مۇھەممەت! ئۇلارغا:) «بىز ئاللاھقا ئىشەندۇق، بىزگە چۈشۈرۈلگەن (قۇرئان)گە، ئىبراھىمغا، ئىسمائىلغا، ئىسھاققا، ياقۇپقا ۋە ئۇنىڭ ئۇرۇق-ئەۋلادىغا چۈشۈرۈلگەن ۋەھىيگە، مۇساغا، ئىيساغا ھەمدە (باشقا) نەبىلەرگە رەببى تەرىپىدىن بېرىلگەن (كىتابلار)گە ئىشەندۇق، ئۇ (نەبى)لار ئارىسىدا ئايرىمىچىلىق قىلمايمىز، بىز ئاللاھقا بويسۇنغۇچىلارمىز» دېگىن(84).
سۈرە ئال ئىمران 85-ئايەت
وَمَن يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ
كىمكى ئىسلام دىنىدىن باشقا دىنغا ئىنتىلىدىكەن، ئۇنىڭ دىنى ھەرگىز مەقبۇل بولمايدۇ، ئۇ ئاخىرەتتە زىيان تارتقۇچىلار قاتارىدا بولىدۇ(85).
سۈرە ئال ئىمران 86-ئايەت
كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
ئىمان ئېيتىپ، رەسۇلنىڭ ھەق ئىكەنلىكىگە گۇۋاھلىق بەرگەن ۋە ئۆزىگە ھەقىقەتنىڭ روشەن دەلىل-پاكىتلىرى يېتىپ كەلگەندىن كېيىن كاپىر بولغان كىشىلەر توپىنى ئاللاھ قانداقمۇ توغرا يولغا يېتەكلىسۇن؟ ئاللاھ بۇنداق ئۆزىگە ئۆزى ئۇۋال قىلغان كشىلەر توپىنى توغرا يولغا يېتەكلىمەيدۇ(86).
سۈرە ئال ئىمران 87-ئايەت
أُولَئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ
بۇنداقلارنىڭ جازاسى ئاللاھنىڭ، پەرىشتىلەرنىڭ ۋە جىمى ئىنسانلارنىڭ لەنىتىگە ئۇچراشتۇر(87).
سۈرە ئال ئىمران 88-ئايەت
خَالِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ
ئۇلار مەڭگۈ لەنەت ئىچىدە قالىدۇ، ئۇلاردىن ئازاب-ئوقۇبەت  يېنىكلىتىلمەيدۇ ۋە ئۇلارغا مۆھلەتمۇ بېرىلمەيدۇ(88).
سۈرە ئال ئىمران 89-ئايەت
إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
پەقەت شۇندىن كېيىن توۋا قىلىپ (خاتاسىنى) تۈزەتكەنلەر بۇنىڭدىن مۇستەسنا. ئاللاھ ئىنتايىن كەچۈرۈمچاندۇر، ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(89).
سۈرە ئال ئىمران 90-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَّن تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَأُولَئِكَ هُمُ الضَّالُّونَ
ئىمان ئېيتقاندىن كېيىن كاپىر بولۇپ، ئارقىدىن كاپىرلىقتا تېخىمۇ ئەزۋەيلەپ كەتكەنلەرگە كەلسەك، ئۇلارنىڭ توۋىىسى ھەرگىزمۇ مەقبۇل بولمايدۇ، ئەنە شۇلار ئازغۇنلارنىڭ دەل ئۆزىدۇر(90).
سۈرە ئال ئىمران 91-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِم مِّلْءُ الْأَرْضِ ذَهَبًا وَلَوِ افْتَدَى بِهِ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ
كاپىر بولۇپ (تەۋبە قىلماستىن) كاپىر پېتى ئۆلگەنلەر يەريۈزى توشقۇدەك ئالتۇن بەرگەن تەقدىردىمۇ، ئۇلارنىڭ ھېچبىرىدىن فىديە قوبۇل قىلىنمايدۇ. ئەنە شۇلار ئېچىنىشلىق ئازاب-ئوقۇبەتكە مەھكۇم بولىدۇ، ئۇلارغا (ئاللاھنىڭ جازاسىدىن قۇتۇلدۇرۇش ئۈچۈن) ياردەم قىلىدىغانلارمۇ چىقمايدۇ(91).
سۈرە ئال ئىمران 92-ئايەت
لَن تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُوا مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ
سىلەر ئۆزۈڭلار سۆيىدىغان نەرسەڭلاردىن خەير-ساخاۋەت قىلماي تۇرۇپ ھەرگىزمۇ پەزىلەت (مەرتىۋىسى)كە ئېرىشەلمەيسىلەر، سىلەر نېمىنى خەير-ساخاۋەت قىلساڭلار، چوقۇمكى،ئاللاھ ئۇنى بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(92).
سۈرە ئال ئىمران 93-ئايەت
كُلُّ الطَّعَامِ كَانَ حِلًّا لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسْرَائِيلُ عَلَى نَفْسِهِ مِن قَبْلِ أَن تُنَزَّلَ التَّوْرَاةُ قُلْ فَأْتُوا بِالتَّوْرَاةِ فَاتْلُوهَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
تەۋرات چۈشۈرۈلۈشتىن ئىلگىرى، ئىسرائىل (يەنى ياقۇپ) ئۆزىگە پەرھىز قىلغان يېمەكلىكلەردىن[9] باشقا يېمەكلىكلەرنىڭ ھەممىسى ئىسرائىل ئوغۇللىرىغا ھالال ئىدى. (ئى مۇھەممەت! ئۇلارغا) ئېيتقىنكى: «ئەگەر راستچىل بولساڭلار، تەۋراتنى ئېلىپ كېلىپ ئوقۇپ بېقىڭلارچۇ؟»(93).
[9]. ۋەھىي چۈشۈشتىن ئىلگىرى، ياقۇپ ئەلەيھىسسالام تۆگىنىڭ گۆشى ۋە سۈتىنى ئۆزىگە پەرھىز قىلغان ئىدى.
سۈرە ئال ئىمران 94-ئايەت
فَمَنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ مِن بَعْدِ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
شۇنىڭدىن كېيىن (يەنى روشەن دەلىل يېتىپ كەلگەندىن كېيىن) ئاللاھ نامىدىن يالغاننى توقۇغانلار زالىملارنىڭ دەل ئۆزىدۇر(94).
سۈرە ئال ئىمران 95-ئايەت
قُلْ صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
ئېيتقىنكى: «ئاللاھ راست ئېيتتى، باتىل بولغان ھەرقانداق نەرسىدىن يۈز ئۆرۈگەن ئىبراھىمنىڭ توغرا يولىغا ئەگىشىڭلار، ئۇ مۇشرىكلاردىن ئەمەس ئىدى»(95).
سۈرە ئال ئىمران 96-ئايەت
إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ
شۈبھىسىزكى، ئىنسانلار ئۈچۈن قوپۇرۇلغان تۇنجى ئىبادەتگاھ مەككىدىكى بەرىكەتلىك ۋە پۈتكۈل جاھان ئۈچۈن يېتەكچى بولغان ئۆي– كەبەدۇر(96).
سۈرە ئال ئىمران 97-ئايەت
فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ
ئۇنىڭدا (كەبىنىڭ ئىبادەتگاھ ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىدىغان) ئوچۇق ئالامەتلەر باركى، ماقامى ئىبراھىم (ئىبراھىمنىڭ تۇرغان يېرى)  شۇلارنىڭ بىرىدۇر. كەبىگە كىرگەن كىشى ئەمىن بولىدۇ، قۇربىتى يەتكەن كىشىلەرنىڭ ئاللاھ ئۈچۈن كەبىنى ھەج-تاۋاپ قىلىشى ئاللاھنىڭ ئىنسانلار ئۈستىدىكى ھەققىدۇر، كىمكى ئىنكار قىلىدىكەن، (بىلسۇنكى،) ئاللاھ ئەھلى جاھاندىن  بىھاجەتتۇر(97).
سۈرە ئال ئىمران 98-ئايەت
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ شَهِيدٌ عَلَى مَا تَعْمَلُونَ
(ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «ئى ئەھلى كىتاب! ئاللاھ قىلمىشىڭلارنى كۆرۈپ تۇرىدىغان تۇرسا، سىلەر نېمە ئۈچۈن ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلىسىلەر؟»(98).
سۈرە ئال ئىمران 99-ئايەت
قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ مَنْ آمَنَ تَبْغُونَهَا عِوَجًا وَأَنتُمْ شُهَدَاءُ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
(ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «ئى ئەھلى كىتاب! سىلەر(ئاللاھنىڭ يولىنىڭ راستلىقىغا) شاھىت بولۇپ تۇرۇپ،نېمە ئۈچۈن ئۇنى ئەگرى كۆرسىتىپ مۆمىنلەرنى ئۇنىڭدىن توسىسىلەر؟ ئاللاھ قىلىۋاتقىنىڭلاردىن بىخۇت ئەمەستۇر»(99).
سۈرە ئال ئىمران 100-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تُطِيعُوا فَرِيقًا مِّنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ يَرُدُّوكُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ كَافِرِينَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئەگەر ئەھلى كىتابتىن بىرەر تۈركۈمىگە بويسۇنساڭلار، سىلەر ئىمان ئېيتقاندىن كېيىن ئۇلار سىلەرنى كاپىرلىققا قايتۇرۇۋېتىدۇ(100).
سۈرە ئال ئىمران 101-ئايەت
وَكَيْفَ تَكْفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَى عَلَيْكُمْ آيَاتُ اللَّهِ وَفِيكُمْ رَسُولُهُ وَمَن يَعْتَصِم بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِيَ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ
سىلەرگە ئاللاھنىڭ ئايەتلىرى ئوقۇلۇۋاتقان ۋە ئاراڭلاردا ئاللاھنىڭ رەسۇلى تۇرغان تۇرسا، (ئۇلارنى) قانداقمۇ ئىنكار قىلىسىلەر؟ كىمكى (قۇرئانغا ئەمەل قىلىش ئارقىلىق) ئاللاھقا مۇستەھكەم ئېسىلىدىكەن،شۈبھىسىزكى، ئۇ توپتوغرا يولغا يېتەكلەنگەن بولىدۇ(101).
سۈرە ئال ئىمران 102-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئاللاھقا ھەقىقىي رەۋىشتە تەقۋادار-مەسئۇلىيەتچان بولۇڭلار، پەقەت مۇسۇلمانلىق ھالىتىڭلاردا ۋاپات بولۇڭلار(102).
سۈرە ئال ئىمران 103-ئايەت
وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ
ھەممىڭلار ئاللاھنىڭ ئارغامچىسى (يەنى قۇرئان)غا مەھكەم ئېسىلىڭلار، بۆلۈنمەڭلار. ئاللاھنىڭ سىلەرگە بەرگەن نېمىتىنى ئەسلەڭلار، ئەينى چاغدا سىلەر ئۆزئارا دۈشمەن ئىدىڭلار، ئاللاھ دىلىڭلارغا مېھىر-مۇھەببەت سالدى، ئاللاھنىڭ نېمىتى بىلەن ئۆزئارا قېرىنداش بولدۇڭلار؛ سىلەر دوزاختىن ئىبارەت ئورەكنىڭ گىرۋىكىدە ئىدىڭلار، ئاللاھ سىلەرنى (ئىسلام ئارقىلىق) ئۇنىڭدىن قۇتۇلدۇردى. توغرا يولغا ئېرىشىشىڭلار ئۈچۈن، ئاللاھ سىلەرگە ئايەتلىرىنى مانا مۇشۇنداق روشەن بايان قىلىدۇ(103).
سۈرە ئال ئىمران 104-ئايەت
وَلْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
سىلەرنىڭ ئاراڭلاردا (كىشىلەرنى) خەيرلىك ئىشلارغا چاقىرىدىغان، ياخشى ئىشلارغا تەشەببۇس قىلىپ، يامان ئىشلاردىن توسىدىغان بىر تۈركۈم كىشىلەر بولسۇن، ئەنە شۇلار مۇرات-مەقسىتىگە يەتكۈچىلەردۇر(104).
سۈرە ئال ئىمران 105-ئايەت
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَاخْتَلَفُوا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
سىلەر روشەن دەلىللەر كەلگەندىن كېيىن بۆلۈنۈپ كەتكەن ۋە ئىختىلاپ قىلىشقان كىشىلەردەك بولماڭلار، ئەنە شۇلار ئېغىر ئازاب-ئوقۇبەتكە مۇپتىلا بولىدۇ(105).
سۈرە ئال ئىمران 106-ئايەت
يَوْمَ تَبْيَضُّ وَجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وَجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وَجُوهُهُمْ أَكَفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنتُمْ تَكْفُرُونَ
(قىيامەت) كۈنى (بەزى كىشىلەرنىڭ) يۈزلىرى يورۇق ، (بەزى كىشىلەرنىڭ) يۈزلىرى قارا بولىدۇ. يۈزى قارا بولغانلارغا: «ئىمان ئېيتقىنىڭلاردىن كېيىن كاپىر بولدۇڭلارمۇ؟ كاپىر بولغانلىقىڭلار ئۈچۈن ئازاب-ئوقۇبەتنى تېتىڭلار» (دېيىلىدۇ)(106).
سۈرە ئال ئىمران 107-ئايەت
وَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وَجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللَّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
ئەمما يۈزى يورۇقلارغا كەلسەك، ئۇلار ئاللاھنىڭ (جەننەتتىن ئىبارەت) شەپقىتى ئىچىدە بولىدۇ، ئۇلار ئۇ يەردە مەڭگۈ تۇرىدۇ(107).
سۈرە ئال ئىمران 108-ئايەت
تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِينَ
مانا بۇلار ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىدۇر، ئۇلارنى ساڭا چىنلىق بىلەن ئوقۇپ بېرىمىز، ئاللاھ ئەھلى جاھانغا ئۇۋال قىلىشنى خالىمايدۇ(108).
سۈرە ئال ئىمران 109-ئايەت
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ
ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى شەيئىلەر ئاللاھقا تەۋە، ھەممە ئىشلار پەقەت ئاللاھقىلا قايتۇرۇلىدۇ(109).
سۈرە ئال ئىمران 110-ئايەت
كُنتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَوْ آمَنَ أَهْلُ الْكِتَابِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُم مِّنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَأَكْثَرُهُمُ الْفَاسِقُونَ
(ئى ئۈمىتى مۇھەممەت!) سىلەر ئىنسانىيەت مەنپەئەتى ئۈچۈن ئوتتۇرىغا چىقىرىلغان، ياخشىلىققا ئۈندەپ، يامانلىقنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان ۋە ئاللاھقا ئىشىنىدىغان خەيرلىك ئۈممەتسىلەر. ناۋادا ئەھلى كىتابمۇ ئىمان ئېيتقان بولسا ئەلۋەتتە ئۆزى ئۈچۈن ياخشى بولاتتى. ئۇلارنىڭ ئىچىدىن ئىمان ئېيتقۇچىلارمۇ بار، بىراق تولىسى يولدىن چىققۇچىلاردۇر(110).
سۈرە ئال ئىمران 111-ئايەت
لَن يَضُرُّوكُمْ إِلَّا أَذًى وَإِن يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ
ئۇلار سىلەرگە ئازار بېرىشتىن باشقا ھېچقانداق زىيان-زەخمەت يەتكۈزەلمەيدۇ. ئەگەر سىلەر بىلەن ئۇرۇشسا، سىلەرگە ئارقىسىنى قىلىپ بەدەر قاچىدۇ، ئۇنىڭدىن كېيىن ئۇلارغا ياردەم بېرىلمەيدۇ(111).
سۈرە ئال ئىمران 112-ئايەت
ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِّنَ اللَّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُوا يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَيَقْتُلُونَ الْأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُوا يَعْتَدُونَ
ئۇ (يەھۇدىي)لار قەيەردە بولمىسۇن ئاللاھنىڭ ۋە مۇسۇلمانلارنىڭ ھىمايىسىدە بولغانلىرىدىن باشقىلىرى خارلىققا پېتىپ قالدى، ئاللاھنىڭ غەزىپىگە ئۇچرىدى، يوقسۇللۇققا دۇچار بولدى. چۈنكى ئۇلار ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئىنكار قىلىشتى ۋە پەيغەمبەرلەرنى ناھەق ئۆلتۈرۈشتى. بۇلارنىڭ ھەممىسى (ئاللاھنىڭ تەلىماتلىرىغا) قارشى چىققانلىقى ۋە ھەددىدىن ئاشقانلىقى سەۋەبىدىن بولدى(112).
سۈرە ئال ئىمران 113-ئايەت
لَيْسُوا سَوَاءً مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَائِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللَّهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ
ئۇلارنىڭ ھەممىسى بىرخىل ئەمەس، ئەھلى كىتابتىن  كېچىلىرى ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئوقۇپ سەجدىگە باش قويۇپ تۇرىدىغان بىر تۈركۈمىمۇ بار(113).
سۈرە ئال ئىمران 114-ئايەت
يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُولَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ
ئۇلار ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشىنىدۇ، ياخشى ئىشلارغا ئۈندەپ، يامان ئىشلاردىن توسىدۇ ۋە خەيرلىك ئىشلارنى بەس-بەستە قىلىشىدۇ. ئەنە شۇلار سالىھ– ئاكتىپ ياخشىلاردىندۇر(114).
سۈرە ئال ئىمران 115-ئايەت
وَمَا يَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ
ئۇلار قانداقلىكى ياخشىلىقنى قىلسۇن، ئۇ مۇكاپاتسىز قالمايدۇ. ئاللاھ تەقۋادار-مەسئۇلىيەتچان كىشىلەرنى ئوبدان بىلىدۇ(115).
سۈرە ئال ئىمران 116-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا لَن تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئًا وَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ
شۈبھىسىزكى، كاپىر بولغانلارنىڭ مال-دۇنيالىرىمۇ، ئەۋلادلىرىمۇ ئاللاھنىڭ ئالدىدا ھېچنەرسىگە دال بولالمايدۇ، ئۇلار دوزىخىلاردۇر، دوزاختا مەڭگۈ قالىدۇ(116).
سۈرە ئال ئىمران 117-ئايەت
مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ فَأَهْلَكَتْهُ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلَكِنْ أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
ئۇلارنىڭ بۇ دۇنيادا قىلغان خەير-ساخاۋەتلىرى، خۇددى ئۆزىگە ئۇۋال قىلغان بىر توپ كىشىنىڭ زىرائىتىگە تېگىپ، ئۇنى نابۇت قىلىۋەتكەن سوغۇق شامالغا ئوخشايدۇ. ئۇلارغا ئاللاھ ئۇۋال قىلمىدى، ئەكسىچە ئۇلار ئۆزىگە ئۆزى ئۇۋال قىلدى(117).
سۈرە ئال ئىمران 118-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِّن دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئۆزۈڭلاردىن بولمىغان (كاپىر ۋە مۇناپىق)لارنى سىرداش قىلىۋالماڭلار، ئۇلار سىلەرگە زىيان يەتكۈزۈش ئۈچۈن قوللىرىدىن كەلگىنىنى ئايىمايدۇ، سىلەرنىڭ مۇشەققەتتە قېلىشىڭلارنى ئارزۇ قىلىدۇ، ئۇلارنىڭ ئۆچمەنلىكى ئېغىزلىرىدىن مەلۇم بولۇپ تۇرىدۇ، دىللىرىدا يوشۇرغانلىرى تېخىمۇ چوڭدۇر. ئەگەر ئەقىل يۈرگۈزىدىغان بولساڭلار، بىز سىلەرگە نۇرغۇن ئايەتلەرنى بايان قىلدۇق(118).
سۈرە ئال ئىمران 119-ئايەت
هَا أَنتُمْ أُولَاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَلَا يُحِبُّونَكُمْ وَتُؤْمِنُونَ بِالْكِتَابِ كُلِّهِ وَإِذَا لَقُوكُمْ قَالُوا آمَنَّا وَإِذَا خَلَوْا عَضُّوا عَلَيْكُمُ الْأَنَامِلَ مِنَ الْغَيْظِ قُلْ مُوتُوا بِغَيْظِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
(ئى مۆمىنلەر!) سىلەر ئۇلارنى ياخشى كۆرىسىلەر، ئۇلار سىلەرنى ياخشى كۆرمەيدۇ، ھالبۇكى، سىلەر (ساماۋى) كىتابلارنىڭ ھەممىسىگە ئىشىنىسىلەر. ئۇلار سىلەر بىلەن ئۇچراشقاندا، «ئىمان ئېيتتۇق» دەيدۇ، بىراق ئۆزلىرى يالغۇز قالغاندا سىلەرگە بولغان ئاچچىقىدىن بارماقلىرىنى چىشلەيدۇ. (ئى مۇھەممەت! ئۇلارغا): «ئاچچىق يۇتۇپ ئۆلۈڭلار!» دېگىن. ئاللاھ ھەقىقەتەن دىللاردىكىنى بىلگۈچىدۇر(119).
سۈرە ئال ئىمران 120-ئايەت
إِن تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَإِن تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِهَا وَإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا لَا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئًا إِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ
ئەگەر سىلەرگە (باياشات-مولچىلىق ۋە نۇسرەتتەك) بىرەر ياخشىلىق يەتسە، بۇ ئۇلارنى بىئارام قىلىپ قويىدۇ؛ ئەگەر سىلەرگە (كۇلپەت، قەھەتچىلىك ۋە مەغلۇبىيەتتەك) بىرەر يامانلىق يەتسە، ئۇلار بۇنىڭدىن سۆيۈنۈپ كېتىدۇ. ئەگەر سىلەر (ئۇلارنىڭ ئازار-كۈلپەتلىرىگە، توسالغۇلىرىغا) تىز پۈكمىسەڭلار ۋە ئاللاھقا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولساڭلار، ئۇلارنىڭ ھىيلە-نەيرىڭى سىلەرگە قىلچە زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرىنى قورشاۋغا ئالغۇچىدۇر(120).
سۈرە ئال ئىمران 121-ئايەت
وَإِذْ غَدَوْتَ مِنْ أَهْلِكَ تُبَوِّئُ الْمُؤْمِنِينَ مَقَاعِدَ لِلْقِتَالِ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
(ئى مۇھەممەت!) ئەينى چاغدا سەن ئەتىگەندە ئۆيۈڭدىن (ئۇھۇدقا) چىقىپ، مۆمىنلەرنى ئۇرۇش سەپلىرىگە ئورۇنلاشتۇرغان ئىدىڭ، ئاللاھ ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(121).
سۈرە ئال ئىمران 122-ئايەت
إِذْ هَمَّت طَّائِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلَا وَاللَّهُ وَلِيُّهُمَا وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ
ئۇ چاغدا سىلەردىن ئىككى توپ (يەنى سەلەمە ئايمىقى بىلەن بەنى ھارىسە ئايمىقى) ئادەم، ئاللاھ ئۆزلىرىنىڭ ئىگىسى تۇرۇقلۇق بەل قويۇۋەتمەكچى بولۇشقان ئىدى. ئىمان ئېيتقۇچىلار پەقەت ئاللاھقىلا تايانسۇن(122).
سۈرە ئال ئىمران 123-ئايەت
وَلَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدْرٍ وَأَنتُمْ أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
بەدىر (ئۇرۇشى)دە (سان ۋە قورال جەھەتتە دۈشمەندىن) ناھايىتى ئاجىز بولساڭلارمۇ، ئاللاھ سىلەرگە نۇسرەت ئاتا قىلدى. شۇڭا مىننەتدارلىقىڭلارنى بىلدۈرۈش ئۈچۈن ئاللاھقا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولۇڭلار(123).
سۈرە ئال ئىمران 124-ئايەت
إِذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِينَ أَلَن يَكْفِيَكُمْ أَن يُمِدَّكُمْ رَبُّكُم بِثَلَاثَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُنزَلِينَ
(ئى مۇھەممەت!) سەن ئۇ چاغدا مۆمىنلەرگە: «رەببىڭلارنىڭ سىلەرگە ئۈچ مىڭ پەرىشتە چۈشۈرۈپ مەدەت بېرىدىغانلىقى يەتمەمدۇ؟» دەۋاتاتتىڭ(124).
سۈرە ئال ئىمران 125-ئايەت
بَلَى إِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَيَأْتُوكُم مِّن فَوْرِهِمْ هَذَا يُمْدِدْكُمْ رَبُّكُم بِخَمْسَةِ آلَافٍ مِّنَ الْمَلَائِكَةِ مُسَوِّمِينَ
شۇنداق، ئۇ يېتىدۇ. ئەگەر (ئۇرۇشتا جاپا-مۇشەققەتكە) بەرداشلىق بەرسەڭلار، ھەمدە تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولساڭلار، دۈشمەن دەرھال ھۇجۇم قىلىپ كەلگەندە، رەببىڭلار سىلەرگە ئالاھىدە نىشانلىق بەش مىڭ پەرىشتە بىلەن مەدەت بېرىدۇ(125).
سۈرە ئال ئىمران 126-ئايەت
وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِندِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ
ئاللاھ ئۇ (پەرىشتىلەر ئارقىلىق مەدەت بېرىش ۋەدىسى)نى  پەقەت سىلەرگە خۇشخەۋەر بولسۇن ۋە كۆڭلۈڭلار ئارام تاپسۇن دەپ قىلدى. ياردەم (ھەممىگە) غالىب، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچى ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن باشقا ھېچبىر يەردىن كەلمەيدۇ(126).
سۈرە ئال ئىمران 127-ئايەت
لِيَقْطَعَ طَرَفًا مِّنَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَوْ يَكْبِتَهُمْ فَيَنقَلِبُوا خَائِبِينَ
(ئاللاھ) كاپىرلارنىڭ بىر تۈركۈمىنى ھالاك قىلىش ياكى ئۇلارنى رەسۋا قىلىپ، ئۇلارنىڭ ئۈمىتسىز ھالدا مەغلۇپ بولۇشى ئۈچۈن شۇنداق قىلدى(127).
سۈرە ئال ئىمران 128-ئايەت
لَيْسَ لَكَ مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظَالِمُونَ
(ئى نەبى!) ئاللاھنىڭ ئۇلارنىڭ توۋىسىنى قوبۇل قىلىشى ياكى ئۇلارنى جازالىشى سېنىڭ ئىلكىڭدە ئەمەس، ئۇلار ئۆزىگە ئۆزى ئۇۋال قىلغۇچىلاردۇر(128).
سۈرە ئال ئىمران 129-ئايەت
وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى نەرسىلەرنىڭ ھەممىسى ئاللاھقا تەۋەدۇر. ئاللاھ خالىغان كىشىنى كەچۈرۈم قىلىدۇ، خالىغان كىشىنى جازالايدۇ. ئاللاھ ناھايىتى ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(129).
سۈرە ئال ئىمران 130-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُّضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! جازانىنى قاتمۇقات ئاشۇرۇپ يېمەڭلار، مۇرات-مەقسىتىڭلارغا يېتىش ئۈچۈن ئاللاھقا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولۇڭلار(130).
سۈرە ئال ئىمران 131-ئايەت
وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي أُعِدَّتْ لِلْكَافِرِينَ
كاپىرلار ئۈچۈن تەييارلانغان دوزاختىن ھەزەر ئەيلەڭلار(131).
سۈرە ئال ئىمران 132-ئايەت
وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
ئاللاھقا ۋە رەسۇلغا ئىتائەت قىلىڭلاركى، مېھىر-شەپقەتكە ئېرىشكەيسىلەر(132).
سۈرە ئال ئىمران 133-ئايەت
وَسَارِعُوا إِلَى مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ
رەببىڭلارنىڭ ئەپۇ-مەغپىرىتىنى ۋە تەقۋادار-مەسئۇلىيەتچان كىشىلەر ئۈچۈن تەييارلانغان-كەڭلىكى ئاسمان-زېمىنچە كېلىدىغان جەننەتنى قوغلىشىڭلار (133).
سۈرە ئال ئىمران 134-ئايەت
الَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
ئۇ (تەقۋادار)لار باياشاتچىلىقتىمۇ، قىسىنچىلىقتىمۇ خەير-ساخاۋەت قىلىدىغان، (ئۆچ ئېلىشقا ئىمكانىيىتى بار تۇرۇقلۇق) ئاچچىقىنى يۇتالايدىغان، (يامانلىق قىلغان) كىشىلەرنى كەچۈرەلەيدىغان ئادەملەردۇر. ئاللاھ ئىشىنى قېترقىنىپ قىلغۇچىلارنى سۆيىدۇ(134).
سۈرە ئال ئىمران 135-ئايەت
وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ
(شۇنداقلا) ئۇلار بىرەر قەبىھ ئىش قىلىپ سالسا ياكى (گۇناھ -مەسىيەت بىلەن) ئۆزىگە ئۇۋال قىلىپ قالسا دەرھال ئاللاھنى ئەسكە ئېلىپ ، گۇناھلىرى ئۈچۈن ئەپۇ-مەغپىرەت تىلەيدۇ، دېمىسىمۇ گۇناھلارنى ئاللاھتىن باشقا كىممۇ كەچۈرەلىسۇن؟ ئۇلار (خاتا) قىلمىشلىرىدا بىلىپ تۇرۇپ چىڭ تۇرۇۋالمايدۇ(135).
سۈرە ئال ئىمران 136-ئايەت
أُولَئِكَ جَزَاؤُهُم مَّغْفِرَةٌ مِّن رَّبِّهِمْ وَجَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِينَ
ئەنە شۇلارنىڭ مۇكاپاتى رەببى تەرىپىدىن بولغان ئەپۇ-مەغپىرەت ۋە ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەردۇر، ئۇلار جەننەتلەردە مەڭگۈ تۇرىدۇ. (يۇقىرىقى ئىشلارنى) قىلغۇچىلارنىڭ ئېرىشىدىغان مۇكاپاتى نېمىدېگەن ياخشى!(136).
سۈرە ئال ئىمران 137-ئايەت
قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ
سىلەردىن ئىلگىرى نۇرغۇن قانۇنىيەتلەر[10]– سۈننەتۇللاھ (ئىجرا قىلىنىپ) ئۆتكەن. شۇڭا سىلەر يەر يۈزىدە (ھالاك بولغانلاردىن ئىبرەت ئېلىش ئۈچۈن) كېزىپ، (ھەقىقەتنى) يالغان دېگۈچىلەرنىڭ ئاقىۋىتىنىڭ قانداق بولغانلىقىغا نەزىرىڭلارنى ئاغدۇرۇڭلار(137).
[10]. ياراتقۇچى ئاللاھنىڭ ئەلمىساقتىن بۇيان يۈرگۈزۈپ كەلگەن، گۇناھقا غەرق بولغان قوۋملەرنىڭ ھالاك بولۇشى ھەققىدىكى ئۆزگەرمەس قانۇنىيىتدىن ئىبارەت ئىلاھىي جازاسى كۆزدە تۇتۇلغان.
سۈرە ئال ئىمران 138-ئايەت
هَذَا بَيَانٌ لِّلنَّاسِ وَهُدًى وَمَوْعِظَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ
بۇ (قۇرئان پۈتكۈل) خالايىققا باياناتتۇر، ئاللاھقا قارىتا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان كىشىلەر ئۈچۈن يېتەكچى ۋە ۋەز-نەسىھەتتۇر(138).
سۈرە ئال ئىمران 139-ئايەت
وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
بوشىشىپ قالماڭلار ۋە قايغۇرماڭلار، مۆمىن بولساڭلار ئۈستۈنلۈك سىلەرگە مەنسۇپ(139).
سۈرە ئال ئىمران 140-ئايەت
إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ وَتِلْكَ الْأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاءَ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ
ئەگەر (ئۇھۇد غازىتىدا) سىلەرگە تالاپەت يەتكەن بولسا، (دۈشمىنىڭلار بولغان) قوۋمگىمۇ (بەدىر غازىتىدا) ئوخشاشلا تالاپەت يەتكەن ئىدى. بۇنداق (ياخشى-يامان) كۈنلەرنى ئىنسانلار ئارىسىدا ئايلاندۇرۇپ تۇرىمىز. (بۇ) ئاللاھنىڭ مۆمىنلەرنى ئوتتۇرىغا چىقىرىشى ۋە ئىچىڭلاردىن (جانلىرىنى پىدا قىلىش ئارقىلىق) ھەقىقەتكە گۇۋاھچى بولغانلارنى تاللىشى ئۈچۈندۇر، ئاللاھ زالىملارنى ياقتۇرمايدۇ(140).
سۈرە ئال ئىمران 141-ئايەت
وَلِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَيَمْحَقَ الْكَافِرِينَ
بۇ (شۇنداقلا) ئاللاھنىڭ ئىمان ئېيتقانلارنى تاۋلىشى ۋە كاپىرلارنى تارمار قىلىشى ئۈچۈندۇر(141).
سۈرە ئال ئىمران 142-ئايەت
أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جَاهَدُوا مِنكُمْ وَيَعْلَمَ الصَّابِرِينَ
(ئى مۆمىنلەر!) ئاللاھ سىلەردىن جىھاد– كۈرەش قىلغانلارنى ۋە (بۇ يولدىكى جاپا-مۇشەققەتلەرگە) بەرداشلىق بەرگۈچىلەرنى تېخى ئايرىماي تۇرۇپ، سىلەر (پەقەت ئېغىزىڭلاردا ئىمان ئېيتتۇق دېيىش بىلەنلا) جەننەتكە كىرىمىز دەپ ئويلاپ قالغانمىدىڭلار؟(142).
سۈرە ئال ئىمران 143-ئايەت
وَلَقَدْ كُنتُمْ تَمَنَّوْنَ الْمَوْتَ مِن قَبْلِ أَن تَلْقَوْهُ فَقَدْ رَأَيْتُمُوهُ وَأَنتُمْ تَنظُرُونَ
ھالبۇكى، سىلەر ئۆلۈم بىلەن ئۇچرىشىشتىن ئىلگىرى (ئاللاھ يولىدا جان بېرىش ئۈچۈن) ئۇنى ئارزۇ قىلاتتىڭلار، مانا ئەمدى ئۇنى ئۆز كۆزۈڭلار بىلەن كۆرۈۋاتىسىلەر(143).
سۈرە ئال ئىمران 144-ئايەت
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَمَن يَنقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَن يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ
مۇھەممەت پەقەت بىر ئەلچىدىن ئىبارەتتۇر، ئۇنىڭدىن بۇرۇن نۇرغۇن ئەلچىلەر ئۆتكەن. ئەگەر ئۇ ۋاپات بولسا ياكى ئۆلتۈرۈلسە، سىلەر ئىماندىن يېنىۋالامسىلەر؟ كىمكى ئىمانىدىن يېنىۋالىدىكەن، ئۇ ئاللاھقا قىلچە زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ. ئاللاھ مىننەتدار بولغۇچىلارنى مۇكاپاتلايدۇ(144).
سۈرە ئال ئىمران 145-ئايەت
وَمَا كَانَ لِنَفْسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ كِتَابًا مُّؤَجَّلًا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا وَسَنَجْزِي الشَّاكِرِينَ
ھېچكىم ئاللاھنىڭ رۇخسىتىسىز ئۆلمەيدۇ، ئۆلۈمنىڭ بەلگىلەنگەن بىر ۋاقتى بار. كىمكى بۇ دۇنيا نېمىتىنى كۆزلىسە، ئۇنىڭغا دۇنيا نېمىتىنى بېرىمىز؛ كىمكى ئاخىرەتنىڭ مۇكاپاتىنى كۆزلىسە، ئۇنىڭغا ئاخىرەتنىڭ مۇكاپاتىنى بېرىمىز، مىننەتدار بولغۇچىلارنى مۇكاپاتلايمىز(145).
سۈرە ئال ئىمران 146-ئايەت
وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيٍّ قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَكَانُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الصَّابِرِينَ
ئۆزىنى رەببىنىڭ يولىغا ئاتىغان كۆپلىگەن كىشىلەر تالاي پەيغەمبەرلەر بىلەن بىر سەپتە تۇرۇپ جەڭ قىلدى. ئۇلار ئاللاھ يولىدا دۇچ كەلگەن قىيىنچىلىقلار ئالدىدا روھسىزلانمىدى، بوشاشمىدى، باش ئەگمىدى. ئاللاھ چىداملىق كىشىلەرنى ياخشى كۆرىدۇ(146).
سۈرە ئال ئىمران 147-ئايەت
وَمَا كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَن قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ
ئۇلار: «رەببىمىز! گۇناھلىرىمىزنى، ئىشىمىزدىكى چەكتىن ئاشقان تەرەپلىرىمىزنى كەچۈرگەيسەن، قەدەملىرىمىزنى مۇستەھكەم قىلغايسەن ۋە كاپىر قوۋمگە قارشى بىزگە نۇسرەت ئاتا قىلغايسەن» دېگەندىن باشقا سۆز قىلمىدى(يەنى ۋايسىمىدى) (147).
سۈرە ئال ئىمران 148-ئايەت
فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْيَا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْآخِرَةِ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ
شۇنىڭ بىلەن ئاللاھ ئۇلارغا (دۈشمەنلىرى ئۈستىدىن غەلىبە قىلىشتىن ئىبارەت) دۇنيادىكى مۇكاپاتىنى ۋە ئاخىرەتتىكى مۇكاپاتىنىڭ ئەڭ ياخشىسىنى ئاتا قىلدى. ئاللاھ قىلغان ئىشىنى قېتىرقىنىپ قىلغۇچىلارنى سۆيىدۇ(148).
سۈرە ئال ئىمران 149-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تُطِيعُوا الَّذِينَ كَفَرُوا يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنقَلِبُوا خَاسِرِينَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! ئەگەر سىلەر كاپىر بولغانلارغا بويسۇنساڭلار، ئۇلار سىلەرنى ئارقاڭلارغا (يەنى كۇفرىغا) قايتۇرۇۋېتىدۇ، شۇنىڭ بىلەن سىلەر زىيان تارتقۇچىلارغا ئايلىنىپ قالىسىلەر(149).
سۈرە ئال ئىمران 150-ئايەت
بَلِ اللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ خَيْرُ النَّاصِرِينَ
ھەقىقەتەن ئاللاھ سىلەرنىڭ مەدەتكارىڭلاردۇر، ئۇ ئەڭ ياخشى ياردەم بەرگۈچىدۇر(150).
سۈرە ئال ئىمران 151-ئايەت
سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ
بىز كاپىرلارنىڭ دىللىرىغا قورقۇنچ سالىمىز. چۈنكى ئۇلار (ئىلاھلىقىغا ئائىت) ئاللاھ ھېچقانداق دەلىل چۈشۈرمىگەن نەرسىلەرنى ئاللاھقا شېرىك كەلتۇردى. ئۇلارنىڭ ئاخىر بارىدىغان جايى دوزاختۇر، زالىملارنىڭ تۇرار جايى نېمىدېگەن يامان!(151).
سۈرە ئال ئىمران 152-ئايەت
وَلَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُم بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذَا فَشِلْتُمْ وَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَعَصَيْتُم مِّن بَعْدِ مَا أَرَاكُم مَّا تُحِبُّونَ مِنكُم مَّن يُرِيدُ الدُّنْيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ الْآخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُمْ عَنْهُمْ لِيَبْتَلِيَكُمْ وَلَقَدْ عَفَا عَنكُمْ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ
ئاللاھ سىلەرگە بەرگەن (دۈشمىنىڭلارغا قارشى نۇسرەت ئاتا قىلىشتەك) ۋەدىسىدە تۇردى. ئاللاھنىڭ رۇخسىتى بىلەن ئۇلارنى تىرىپىرەن قىلىۋاتاتتىڭلار، ئاللاھ سىلەرگە سىلەر ياخشى كۆرىدىغان (غەلىبە)نى كۆرسەتكەندىن كېيىن بوشىشىپ كەتتىڭلار، (رەسۇلنىڭ ) بۇيرۇقى توغرىسىدا دەتالاش قىلىشتىڭلار ۋە (ئۇنىڭغا) ئىتائەتسىزلىك قىلدىڭلار، ئاراڭلاردا دۇنيانى كۆزلەيدىغانلارمۇ، ئاخىرەتنى كۆزلەيدىغانلارمۇ بارئىدى. ئاخىرى ئاللاھ سىلەرنى سىناش ئۈچۈن (دۈشمەنلىرىڭلارنى يېڭىشتىن) مەھرۇم قىلدى ۋە (شۇنداقلا) سىلەرنى ھەقىقەتەن ئەپۇ قىلدى، ئاللاھ مۆمىنلەرگە قارىتا پەزل-ئىلتىپات ئىگىسىدۇر(152).
سۈرە ئال ئىمران 153-ئايەت
إِذْ تُصْعِدُونَ وَلَا تَلْوُونَ عَلَى أَحَدٍ وَالرَّسُولُ يَدْعُوكُمْ فِي أُخْرَاكُمْ فَأَثَابَكُمْ غَمًّا بِغَمٍّ لِّكَيْلَا تَحْزَنُوا عَلَى مَا فَاتَكُمْ وَلَا مَا أَصَابَكُمْ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ئەينى چاغدا رەسۇلۇللاھ سىلەرنى ئارقاڭلاردىن شۇنچە چاقىرىپ تۇرسىمۇ، سىلەر ھېچكىمگە قاراپمۇ قويماستىن ئۇدۇل دۆڭگە قاراپ قېچىۋاتاتتىڭلار، شۇنىڭ بىلەن ئاللاھ سىلەرنى قاتمۇقات غەمگە مۇپتىلا قىلدى-دە، قولۇڭلاردىن كەتكۈزۈپ قويغان نەرسىگىمۇ، بېشىڭلارغا كەلگەن كېلىشمەسلىككىمۇ قايغۇرۇش ئۈچۈن پۇرسەت تاپالمىدىڭلار. ئاللاھ قىلىۋاتقان ئىش- ھەرىكىتىڭلاردىن تولۇق خەۋەرداردۇر(153).
سۈرە ئال ئىمران 154-ئايەت
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّن بَعْدِ الْغَمِّ أَمَنَةً نُّعَاسًا يَغْشَى طَائِفَةً مِّنكُمْ وَطَائِفَةٌ قَدْ أَهَمَّتْهُمْ أَنفُسُهُمْ يَظُنُّونَ بِاللَّهِ غَيْرَ الْحَقِّ ظَنَّ الْجَاهِلِيَّةِ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ الْأَمْرِ مِن شَيْءٍ قُلْ إِنَّ الْأَمْرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخْفُونَ فِي أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبْدُونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ كَانَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ شَيْءٌ مَّا قُتِلْنَا هَاهُنَا قُل لَّوْ كُنتُمْ فِي بُيُوتِكُمْ لَبَرَزَ الَّذِينَ كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقَتْلُ إِلَى مَضَاجِعِهِمْ وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ
غەمدىن كېيىن ئاللاھ سىلەرگە خاتىرجەملىك تۇيغۇسى ئاتا قىلدى، سىلەرنىڭ بىر قىسمىڭلارنى مۈگدەك باستى، يەنە بىر قىسمىڭلار ئۆز غېمى بىلەن بولۇپ كەتتى. بۇلار جاھىلىيەت دەۋرى ئادەملىرىگە ئوخشاش ئاللاھقا قارىتا ناتوغرا گۇمانلاردا بولدى ۋە: «بۇ ئىشتا بىزنىڭ قارار ھوقۇقىمىز بارمىدى؟» دېيىشتى، ئېيتقىنكى: «بارچە قارار ھوقۇقى ئاللاھنىڭ ئىلكىدىدۇر». ئۇلار كۆڭلىدە يوشۇرۇپ ساڭا ئاشكارىلىمايدىغان نەرسىلەرنى (ئۆزئارا): «ئەگەر بىزنىڭ قارار ھوقۇقىمىز بولغان بولسا بۇ يەردە ئۆلتۈرۈلمىگەن بولاتتۇق» دېيىشىدۇ. (ئى مۇھەممەت!) ئېيتقىنكى: «ناۋادا سىلەر ئۆيۈڭلاردا بولغان تەقدىردىمۇ، (ئاراڭلاردىكى باشقىلار تەرىپىدىن) ئۆلتۈرۈلۈشى يېزىلغان كىشىلەر چوقۇم ئۆزىنىڭ ئۆلىدىغان جايىغا بارغان بولاتتى. (ئاللاھنىڭ بۇلارنى بېشىڭلارغا كەلتۈرۈشى) كۆڭلۈڭلاردىكىنى سىناش ۋە قەلبىڭلاردىكى نەرسىلەرنى تازىلاش ئۈچۈندۇر، ئاللاھ كۆڭۈللەردىكى سىرلارنى تولۇق بىلگۈچىدۇر»(154).
سۈرە ئال ئىمران 155-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا كَسَبُوا وَلَقَدْ عَفَا اللَّهُ عَنْهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ
ئىككى قوشۇن (يەنى مۇسۇلمانلار بىلەن مۇشرىكلار) بىر-بىرى بىلەن ئۇچراشقان كۈندە، ئىچىڭلاردىكى (جەڭدىن) چېكىنىپ قاچقان كىشىلەرنى بەزى قىلمىشلىرى (يەنى رەسۇلۇللاھنىڭ بۇيرۇقىغا خىلاپلىق قىلغانلىقى) تۈپەيلىدىن شەيتان تېيىلدۇرۇشقا ئۇرۇندى. ئاللاھ ئەلۋەتتە ئۇلارنى ئەپۇ قىلدى، ئاللاھ ھەقىقەتەن ئەپۇ-مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر، جازالاشقا ئالدىراپ كەتمەيدىغان زاتتۇر(155).
سۈرە ئال ئىمران 156-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ كَفَرُوا وَقَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ إِذَا ضَرَبُوا فِي الْأَرْضِ أَوْ كَانُوا غُزًّى لَّوْ كَانُوا عِندَنَا مَا مَاتُوا وَمَا قُتِلُوا لِيَجْعَلَ اللَّهُ ذَلِكَ حَسْرَةً فِي قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! سەپەر ئۈستىدە ياكى غازاتتا ئۆلۈپ كەتكەن قېرىنداشلىرى ھەققىدە «ناۋادا ئۇلار يېنىمىزدا بولغان بولسا ۋاپات بولمايتتى ھەم ئۆلتۈرۈلمەيتتى» دېگەن كاپىرلارغا ئوخشاش بولماڭلار، چۈنكى ئاللاھ بۇ (خىياللار)نى ئۇلارنىڭ دىللىرىدا كۆڭۈل يارىسى قىلىدۇ. ئاللاھ ھاياتلىق بەخش ئېتىدۇ ۋە ۋاپات تاپقۇزىدۇ. ئاللاھ قىلمىشىڭلارنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر(156).
سۈرە ئال ئىمران 157-ئايەت
وَلَئِن قُتِلْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوْ مُتُّمْ لَمَغْفِرَةٌ مِّنَ اللَّهِ وَرَحْمَةٌ خَيْرٌ مِّمَّا يَجْمَعُونَ
ئەگەر سىلەر ئاللاھ يولىدا (يەنى جەڭدە) ئۆلتۈرۈلسەڭلار ياكى (جەڭگە كېتىۋېتىپ) ۋاپات تاپساڭلار، سىلەرگە ئاللاھ تەرىپىدىن كېلىدىغان ئەپۇ-مەغپىرەت ۋە مېھىر-شەپقەت، ئەلۋەتتە، ئۇلارنىڭ يىغىدىغان (مال-دۇنيا)لىرىدىن ياخشىدۇر(157).
سۈرە ئال ئىمران 158-ئايەت
وَلَئِن مُّتُّمْ أَوْ قُتِلْتُمْ لَإِلَى اللَّهِ تُحْشَرُونَ
سىلەر ۋاپات تاپساڭلارمۇ ياكى (جەڭ مەيدانىدا) ئۆلتۈرۈلسەڭلارمۇ، (ئاخىرى) چوقۇم ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىغا يىغىلىسىلەر(158).
سۈرە ئال ئىمران 159-ئايەت
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ
(ئىي مۇھەممەت!) سەن ئاللاھنىڭ مېھىر-شەپقىتى بىلەن ئۇلار (يەنى ئەگەشكۈچىلىرىڭ)غا سىيلىق مۇئامىلىدە بولدۇڭ، ناۋادا قوپال، باغرى قاتتىق بولغان بولساڭ، ئۇلار ئەتراپىڭدىن تارقاپ كېتەتتى، شۇڭلاشقا ئۇلارنى ئەپۇ قىلغىن ۋە ئۇلار ئۈچۈن (ئاللاھتىن) ئەپۇ-مەغپىرەت تىلىگىن. (قىلماقچى بولغان) ئىشتا ئۇلار بىلەن كېڭەشكىن، (كېڭەشكەندىن كېيىن) بىر ئىشقا قارار قىلساڭ، ئاللاھقا تايانغىن، ئاللاھ ھەقىقەتەن (ئاللاھقا) تايانغۇچىلارنى ياخشى كۆرىدۇ(159).
[11]. دۇنياغا تەئەللۇق بولغان سىياسىي ۋە ئىجتىمائىي مەسىلىلەرنى كۆرسىتىدۇ.
سۈرە ئال ئىمران 160-ئايەت
إِن يَنصُرْكُمُ اللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمْ وَإِن يَخْذُلْكُمْ فَمَن ذَا الَّذِي يَنصُرُكُم مِّن بَعْدِهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ
ئەگەر ئاللاھ سىلەرگە ياردەم بەرسە، سىلەرنى ھېچكىم يېڭەلمەيدۇ. ئەگەر ئاللاھ سىلەرنى ياردەمسىز تاشلىۋەتسە، ئۇ چاغدا سىلەرگە ئاللاھتىن باشقا كىم ياردەم بېرىدۇ؟ مۆمىنلەر يالغۇز ئاللاھقىلا تايانسۇن!(160).
سۈرە ئال ئىمران 161-ئايەت
وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّ وَمَن يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ مَّا كَسَبَتْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
ھېچقانداق بىر نەبىنىڭ غەنىيمەتكە خىيانەت قىلىشى كۆرۈلۈپ باققان ئىش ئەمەس (يەنى بۇنى تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولمايدۇ). كىمكى غەنىيمەتكە خىيانەت قىلىدىكەن، قىيامەت كۈنى ئۇ خىيانەت قىلغان نەرسىسى بىلەن بىللە كېلىدۇ. ھەر كىشىنىڭ قىلغان ئىش-ھەرىكىتىگە تولۇق جازا-مۇكاپات بېرىلىدۇ، ئۇلارغا ئۇۋال قىلىنمايدۇ(161).
سۈرە ئال ئىمران 162-ئايەت
أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللَّهِ كَمَن بَاءَ بِسَخَطٍ مِّنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ
ئاللاھنىڭ خۇرسەنلىكىنى ئىزدىگەن ئادەم ئاللاھنىڭ غەزىپىگە دۇچار بولغان ۋە بارىدىغان جايى جەھەننەم بولغان ئادەمگە ئوخشامدۇ؟ ئاللاھنىڭ غەزىپىگە دۇچار بولغان كىشىنىڭ بارىدىغان جايى جەھەننەمدۇر، جەھەننەم نېمىدېگەن يامان جاي!(162).
سۈرە ئال ئىمران 163-ئايەت
هُمْ دَرَجَاتٌ عِندَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ
ئۇ ئىنسانلار ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدا ئوخشىمىغان دەرىجىلەردە بولىدۇ، ئاللاھ ئۇلارنىڭ قىلمىشلىرىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر(163).
سۈرە ئال ئىمران 164-ئايەت
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ
ھەقىقەتەن ئاللاھ مۆمىنلەرگە زور ياخشىلىق قىلغان بولۇپ، ئۇلارغا ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى ئوقۇپ بېرىدىغان، (ناچار قىلمىشلاردىن،جاھىلىيەتنىڭ قالدۇقلىرىدىن) پاكلايدىغان، كىتابنى ۋە ھېكمەتنى ئۆگىتىدىغان، ئۆزلىرىدىن بولغان بىر رەسۇل ئەۋەتكەن. ھالبۇكى، ئۇلار بۇرۇن روشەن ئازغۇنلۇقتا ئىدى(164).
سۈرە ئال ئىمران 165-ئايەت
أَوَلَمَّا أَصَابَتْكُم مُّصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُم مِّثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّى هَذَا قُلْ هُوَ مِنْ عِندِ أَنفُسِكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
سىلەرگە (ئۇھۇد ئۇرۇشىدا) يەتكەن تالاپەت سىلەر (بەدىر ئۇرۇشىدا)  دۈشمەنگە  يەتكۈزگەن تالاپەتنىڭ يېرىمىغا تەڭ كېلىدىغان تۇرسا[12]، سىلەر: «بۇ تالاپەت قەيەردىن كەلدى؟» دەمسىلەر. ئېيتقىنكى: «ئۇ سىلەرنىڭ ئۆزۈڭلاردىن (يەنى، رەسۇلۇللاھنىڭ ئەمرىگە خىلاپلىق قىلغانلىقىڭلار ۋە غەنىيمەتكە دۈم چۈشكەنلىكىڭلاردىن) بولدى». ئاللاھ ھەقىقەتەن ھەر نەرسىگە قادىردۇر(165).
[12]. ئۇھۇد غازىتىدا سىلەردىن 70 كىشى شېھىت بولغان تۇرسا، بەدرى غازىتىدا بولسا مۇشرىكلاردىن 70 كىشىنى ئۆلتۈرگەن، 70 كىشىنى ئەسىر ئالغان تۇرساڭلار.
سۈرە ئال ئىمران 166-ئايەت
وَمَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنِينَ
ئىككى قوشۇن ئۇچراشقان (يەنى ئۇھۇد ئۇرۇشى بولغان) كۈندە سىلەرگە كەلگەن تالاپەت ئاللاھنىڭ رۇخسىتى بىلەن كەلگەندۇر. بۇ (تالاپەتنىڭ كېلىشى ئاللاھنىڭ) ھەقىقىي مۆمىنلەرنى ئايرىشى ئۈچۈندۇر(166).
سۈرە ئال ئىمران 167-ئايەت
وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُوا وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوِ ادْفَعُوا قَالُوا لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لًّاتَّبَعْنَاكُمْ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإِيمَانِ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِم مَّا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ
بۇ يەنە ئىككى يۈزلىمىچىلەرنى ئىلغاش ئۈچۈندۇركى، ئۇلارغا: «كېلىڭلار، ئاللاھ يولىدا ئۇرۇش قىلىڭلار ياكى (ھېچ بولمىسا ئۆزۈڭلارنى ۋە ئائىلەڭلارنى) قوغداڭلار» دېيىلسە، ئۇلار: «ئۇرۇش قىلىشنى بىلگەن بولساق، ئەلۋەتتە، سىلەرگە ئەگىشەتتۇق (يەنى سىلەر بىلەن بىر سەپتە تۇرۇپ ئۇرۇش قىلاتتۇق)» دېيىشكەن ئىدى. ئۇلار ئۇ كۈندە كۆڭۈللىرىدە يوق نەرسىلەرنى ئېغىزلىرىغا ئېلىپ ئىمانغا قارىغاندا كۇفرىغا يېقىن ئىدى. ھالبۇكى ئۇلار يوشۇرۇۋاتقان نەرسىنى ئاللاھ ئوبدان بىلىدۇ(167).
سۈرە ئال ئىمران 168-ئايەت
الَّذِينَ قَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا قُلْ فَادْرَءُوا عَنْ أَنفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
(ئۇرۇشقا قاتناشماي ئۆيلىرىدە) ئولتۇرۇۋېلىپ، (جەڭدە شېھىت بولغان) قېرىنداشلىرى ھەققىدە: «ئەگەر ئۇلار بىزنىڭ گېپىمىزنى ئاڭلىغان (يەنى ئۇرۇشقا قاتناشمىغان) بولسا، ئۆلتۈرۈلمىگەن بولاتتى» دېگۈچىلەرگە ئېيتقىنكى: «ئەگەر سۆزۈڭلار راست بولىدىغان بولسا، ئۆلۈمنى ئۆزۈڭلاردىن توسۇپ بېقىڭلارچۇ قېنى!»(168).
سۈرە ئال ئىمران 169-ئايەت
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْيَاءٌ عِندَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ
ئاللاھنىڭ يولىدا ئۆلتۈرۈلگەنلەرنى ھەرگىز ئۆلۈكلەر دەپ قالمىغىن، ئەكسىچە ئۇلار رەببىنىڭ دەرگاھىدا تىرىك بولۇپ، رىزىقتىن بەھرىمەن قىلىنماقتا(169).
سۈرە ئال ئىمران 170-ئايەت
فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ
ئۇلار ئاللاھنىڭ ئۆزلىرىگە بەرگەن پەزل-كەرىمىدىن  خۇرسەندۇر، ئۆزلىرىنىڭ ئارقىسىدىن تېخى يېتىپ كەلمىگەن قېرىنداشلىرىغا (ئاخىرەتتە) قورقۇنچمۇ، قايغۇمۇ يوق ئىكەنلىكى بىلەن خۇشخەۋەر بېرىشنى ئارزۇ قىلىدۇ(170).
سۈرە ئال ئىمران 171-ئايەت
يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ
ئۇلار يەنە (شېھىتلارغا) ئاللاھنىڭ ئىنئامى ۋە پەزل-كەرىمى بارلىقى ، ئاللاھنىڭ مۆمىنلەرنىڭ ئەمگىكىنى ھەرگىز زايە قىلىۋەتمەيدىغانلىقى بىلەن خۇشخەۋەر بېرىشنى ئارزۇ قىلىدۇ(171).
سۈرە ئال ئىمران 172-ئايەت
الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِن بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ
ئۇلار شۇنداق كىشىلەركى، (ئۇھۇد غازىتىدا) تالاپەتكە ئۇچرىغاندىن كېيىنمۇ ئاللاھنىڭ ۋە رەسۇلۇللاھنىڭ چاقىرىقىغا ئاۋاز قوشتى، ئۇلاردىن  ياخشى ئىشلارنى قىلغانلار ۋە تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولغانلار كاتتا مۇكاپاتقا سازاۋەر بولىدۇ(172).
سۈرە ئال ئىمران 173-ئايەت
الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ
(مۇشرىكلار تەرەپدارى بولغان) مەلۇم ئادەملەر ئۇلارغا: «دۈشمەنلىرىڭلار سىلەرگە قارشى قوشۇن توپلىدى، ئۇلاردىن قورقۇڭلار» دېگەندە، بۇ سۆز ئۇلارنىڭ ئىمانىنى تېخىمۇ كۈچەيتتى. ئۇلار: «بىزگە ئاللاھ كۇپايە، ئاللاھ نېمىدېگەن ياخشى ھامىي!» دېدى(173).
سۈرە ئال ئىمران 174-ئايەت
فَانقَلَبُوا بِنِعْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَّمْ يَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللَّهِ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِيمٍ
ئۇلار ئاللاھنىڭ نېمىتى ۋە پەزل-كەرىمى بىلەن ھېچقانداق زىيان-زەخمەتكە ئۇچرىماي قايتىپ كەلدى، چۈنكى ئۇلار ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى ئىزدىگەن ئىدى. ئاللاھ ئۇلۇغ پەزل-كەرەم ئىگىسىدۇر(174).
سۈرە ئال ئىمران 175-ئايەت
إِنَّمَا ذَلِكُمُ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ فَلَا تَخَافُوهُمْ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
پەقەت ئاشۇ شەيتان ئۆز دوستلىرىنى قورقۇتىدۇ. ئەگەر مۆمىن بولساڭلار، ئۇلاردىن قورقماڭلار، مەندىن قورقۇڭلار(175).
سۈرە ئال ئىمران 176-ئايەت
وَلَا يَحْزُنكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا يُرِيدُ اللَّهُ أَلَّا يَجْعَلَ لَهُمْ حَظًّا فِي الْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
(ئى مۇھەممەت!) كۇفرى-تۇزكورلۇقتا بىر-بىرى بىلەن بەسلىشىدىغانلارغا قايغۇرمىغىن، چۈنكى ئۇلار راستتىنلا ئاللاھقا قىلچە زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ. ئاللاھ ئاخىرەتتە ئۇلارغا (مۇكاپاتتىن) ھېچبىر نېسىۋە بەرمەسلىكنى ئىرادە قىلىدۇ، ئۇلار زور ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(176).
سۈرە ئال ئىمران 177-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ اشْتَرَوُا الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
ئىماننى كۇفرىغا تېگىشكەنلەر ئاللاھقا قىلچە زىيان يەتكۈزەلمەيدۇ، ئۇلار قورقۇنچلۇق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(177).
سۈرە ئال ئىمران 178-ئايەت
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِّأَنفُسِهِمْ إِنَّمَا نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدَادُوا إِثْمًا وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ
كاپىر بولغانلار ئۆزلىرىگە مۆھلەت بېرىشىمىزنى ھەرگىزمۇ ئۆزلىرى ئۈچۈن پايدىلىق دەپ چاغلاپ قالمىسۇن، ئۇلارغا مۆھلەت بېرىشىمىز پەقەت ئۇلارنىڭ گۇناھىنىڭ كۆپىيىشى ئۈچۈندۇر، ئۇلار (ئاخىرەتتە) خار قىلغۇچى ئازاب-ئوقۇبەتكە گىرىپتار بولىدۇ(178).
سۈرە ئال ئىمران 179-ئايەت
مَّا كَانَ اللَّهُ لِيَذَرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ حَتَّى يَمِيزَ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيْبِ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَجْتَبِي مِن رُّسُلِهِ مَن يَشَاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَإِن تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ
ئاللاھ ياماننى ياخشىدىن ئايرىماي تۇرۇپ، سىلەر مۆمىنلەرنى ھازىرقى ھالىتىڭلاردا تاشلاپ قويمايدۇ. ئاللاھ سىلەرنى غەيبتىنمۇ خەۋەردار قىلمايدۇ، لېكىن ئاللاھ (غەيبنى بىلدۇرۇش ئۈچۈن) ئەلچىلىرىدىن خالىغىنىنى تاللايدۇ. ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ ئەلچىلىرىگە ئىشىنىڭلار، ئەگەر سىلەر ئىمان ئېيتساڭلار ۋە تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولساڭلار، كاتتا مۇكاپات سىلەرگە مەنسۇپ(179).
سۈرە ئال ئىمران 180-ئايەت
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ هُوَ خَيْرًا لَّهُم بَلْ هُوَ شَرٌّ لَّهُمْ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
ئاللاھ ئۆز پەزل-كەرىمىدىن بەرگەن نەرسىلەردە بېخىللىق قىلىدىغانلار بېخىللىقنى ئۆزلىرى ئۈچۈن ياخشىلىق دەپ ئويلاپ قالمىسۇن، ئەكسىچە بۇ ئۇلار ئۈچۈن يامانلىقتۇر. ئۇلارنىڭ بېخىللىق قىلغان نەرسىلىرى قىيامەت كۈنى ئۆزلىرىنىڭ بوينىغا تاقاق قىلىپ سېلىنىدۇ. ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ مىراسى تامامەن ئاللاھنىڭدۇر. ئاللاھ سىلەرنىڭ قىلىۋاتقان ئىش-ھەرىكىتىڭلاردىن تولۇق خەۋەردار(180).
سۈرە ئال ئىمران 181-ئايەت
لَّقَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ فَقِيرٌ وَنَحْنُ أَغْنِيَاءُ سَنَكْتُبُ مَا قَالُوا وَقَتْلَهُمُ الْأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَنَقُولُ ذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ
شۈبھىسىزكى، «ئاللاھ كەمبەغەل، بىز بولساق باي» دېگەنلەر[13]نىڭ سۆزىنى ئاللاھ  ھەقىقەتەن ئاڭلىدى. ئۇلارنىڭ گەپ-سۆزىنى ۋە ئەنبىيالارنى ناھەق ئۆلتۈرگەنلىكلىرىنى خاتىرىلەپ قويىمىز ھەمدە (ئۇلارغا:) «كۆيدۈرگۈچى ئازاب-ئوقۇبەتنى تېتىڭلار!(181)
[13]. بەزى يەھۇدىيلار كۆزدە تۇتۇلغان.
سۈرە ئال ئىمران 182-ئايەت
ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِيدِ
بۇ ئازاب-ئوقۇبەت  سىلەرنىڭ ئاللىبۇرۇن قىلغان قىلمىشىڭلار ۋە  ئاللاھنىڭ بەندىلىرىگە ئۇۋال  قىلغۇچى ئەمەسلىكى سەۋەبىدىندۇر» دەيمىز(182).
سۈرە ئال ئىمران 183-ئايەت
الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَيْنَا أَلَّا نُؤْمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّى يَأْتِيَنَا بِقُرْبَانٍ تَأْكُلُهُ النَّارُ قُلْ قَدْ جَاءَكُمْ رُسُلٌ مِّن قَبْلِي بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالَّذِي قُلْتُمْ فَلِمَ قَتَلْتُمُوهُمْ إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ
ئۇلار (يەنى يەھۇدىيلار): «ئاللاھ (تەۋراتتا) بىزنى ئوت يەپ كېتىدىغان قۇربانلىق بىلەن كەلمىگەن ھەرقانداق بىر رەسۇلغا ئىشەنمەسلىككە بۇيرۇغان» دېدى. (ئى مۇھەممەت! ئۇلارغا) ئېيتقىنكى: «سىلەرگە مەندىن بۇرۇن نۇرغۇن رەسۇللار ئېنىق پاكىتلارنى ھەمدە سىلەر ئېيتقان نەرسىلەرنى ئېلىپ كەلگەن ئىدى. ئەگەر (دىنىڭلاردا) راستچىل بولساڭلار، ئۇلارنى نېمىشقا ئۆلتۈردۈڭلار؟»(183).
سۈرە ئال ئىمران 184-ئايەت
فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِّن قَبْلِكَ جَاءُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ
(ئى مۇھەممەت!) ئەگەر ئۇلار سېنى يالغانغا چىقارغان بولسا (قايغۇرۇپ كەتمىگىن)، سەندىن ئىلگىرى روشەن پاكىتلارنى، ساماۋى كىتابلارنى ۋە نۇرلۇق كىتابنى ئېلىپ كەلگەن تالاي ئەلچىلەرمۇ يالغانغا چىقىرىلغان ئىدى(184).
سۈرە ئال ئىمران 185-ئايەت
كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ
ھەرقانداق جان ئۆلۈمنى تېتىغۇچىدۇر، قىيامەت كۈنى جازا-مۇكاپاتىڭلار تولۇق بېرىلىدۇ. كىمكى دوزاختىن يىراق قىلىنىپ جەننەتكە كىرگۈزۈلسە، ئۇ مۇرادىغا يەتكەن بولىدۇ. بۇ دۇنيا ھاياتى ئالدايدىغان مال-ماتادىن باشقا نەرسە ئەمەس(185).
سۈرە ئال ئىمران 186-ئايەت
لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِن قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذًى كَثِيرًا وَإِن تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
سىلەر مال-مۈلكىڭلار ۋە جانلىرىڭلار ئارقىلىق چوقۇم سىنىلىسىلەر. سىلەردىن ئىلگىرى كىتاب بېرىلگەنلەردىن ۋە مۇشرىكلاردىن چوقۇم كۆپ ئازار ئىشىتىسىلەر، ئەگەر (يۇقىرىقى ئەھۋاللار يۈز بەرگەندە) بەرداشلىق بېرەلىسەڭلار ۋە تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولالىساڭلار، مانا بۇلار ھەقىقەتەن مۇستەھكەم ئىرادە تەلەپ قىلىدىغان ئىشلاردىندۇر(186).
سۈرە ئال ئىمران 187-ئايەت
وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلَا تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ
ئەينى چاغدا، ئاللاھ كىتاب بېرىلگەنلەردىن «ئۇنى خالايىققا چوقۇم بايان قىلىپ بېرىسىلەر ۋە يوشۇرمايسىلەر» دەپ ئەھدە ئالغان ئىدى، لېكىن ئۇلار بۇ (ئەھدى)نى ئارقىسىغا چۆرۈپ تاشلاپ، ئۇنى ئازغىنە پۇلغا سېتىۋەتتى، ئۇلارنىڭ تىجارىتى نېمىدېگەن يامان!(187).
سۈرە ئال ئىمران 188-ئايەت
لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَوا وَّيُحِبُّونَ أَن يُحْمَدُوا بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٍ مِّنَ الْعَذَابِ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
قىلغان ئىشلىرىدىن كۆرەڭلەپ كېتىدىغان، قىلمىغان ئىشلار بىلەن مەدھىيىلىنىشنى ياخشى كۆرىدىغان كىشىلەرنى ھەرگىزمۇ ئازاب-ئوقۇبەتتىن قۇتۇلۇپ قالىدۇ دەپ ئويلاپ  قالمىغىن، ئۇلار قاتتىق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ(188).
سۈرە ئال ئىمران 189-ئايەت
وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ ئىگىدارچىلىقى ئاللاھقا مەنسۇپتۇر، ئاللاھ ھەممە نەرسىگە كۈچى يەتكۈچىدۇر(189).
سۈرە ئال ئىمران 190-ئايەت
إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَآيَاتٍ لِّأُولِي الْأَلْبَابِ
شۈبھىسىزكى، ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ يارىتىلىشىدا، كېچە بىلەن كۈندۈزنىڭ ئالمىشىپ تۇرۇشىدا ئەقىل-پاراسەت ئىگىلىرى ئۈچۈن ئەلۋەتتە (ئاللاھنىڭ كۈچ-قۇدرىتىنى كۆرسىتىپ بېرىدىغان) روشەن دەلىل-پاكىتلار بار(190).
سۈرە ئال ئىمران 191-ئايەت
الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
ئۇلار (يەنى ئەقىل-پاراسەت ئىگىلىرى) شۇنداق كىشىلەركى، ئۆرە تۇرغاندىمۇ، ئولتۇرغاندىمۇ، ياتقاندىمۇ ئاللاھنى ئەسلەپ تۇرىدۇ، ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ يارىتىلىشى توغرىسىدا چوڭقۇر ئويلىنىپ (مۇنداق دەپ دۇئا قىلىدۇ): «رەببىمىز! بۇنى مەقسەتسىز ياراتمىدىڭ، سېنىڭ شەنىڭ (ھەرقانداق نۇقساندىن) پاك ۋە ئۇلۇغدۇر، بىزنى دوزاخ ئازابىدىن ساقلىغايسەن(191).
سۈرە ئال ئىمران 192-ئايەت
رَبَّنَا إِنَّكَ مَن تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنصَارٍ
رەببىمىز! سەن كىمنىكى دوزاخقا كىرگۈزسەڭ، ئۇنى رەسۋا قىلغان بولىسەن. زالىملارغا ھېچقانداق مەدەتكار چىقمايدۇ (192).
سۈرە ئال ئىمران 193-ئايەت
رَّبَّنَا إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ
رەببىمىز! بىز بىر دەۋەتچىنىڭ <رەببىڭلارغا ئىمان ئېيتىڭلار!> دەپ ئىمانغا چاقىرىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپ ئىمان ئېيتتۇق. رەببىمىز! بىزنىڭ گۇناھلىرىمىزنى كەچۈرگەيسەن، يامانلىقلىرىمىزنى ياپقايسەن، بىزنى ياخشىلارنىڭ قاتارىدا ۋاپات تاپقۇزغايسەن(193).
سۈرە ئال ئىمران 194-ئايەت
رَبَّنَا وَآتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَى رُسُلِكَ وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّكَ لَا تُخْلِفُ الْمِيعَادَ
رەببىمىز! بىزگە ئەلچىلىرىڭ ئارقىلىق ۋەدە قىلغىنىڭنى بەخش ئەتكەيسەن، قىيامەت كۈنى بىزنى رەسۋا قىلمىغايسەن. سەن ھەقىقەتەن ۋەدەڭگە خىلاپلىق قىلمايسەن»(194).
سۈرە ئال ئىمران 195-ئايەت
فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى بَعْضُكُم مِّن بَعْضٍ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِّنْ عِندِ اللَّهِ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ
رەببى ئۇلارنىڭ دۇئاسىغا مۇنداق جاۋاپ بەردى: «مەن سىلەردىن ئەر بولسۇن، ئايال بولسۇن، ھېچكىمنىڭ سىڭدۈرگەن ئەجرىنى  بىكار  قىلىۋەتمەيمەن، سىلەر بىر-بىرىڭلاردىنسىلەر[14]. (شۇڭا كۇپۇردىن قېچىپ) ھىجرەت قىلغان، يۇرتلىرىدىن ھەيدەپ چىقىرىلغان، مېنىڭ يولۇمدا قىيىن-قىستاق ۋە ئازار-كۈلپەتكە ئۇچرىغان، ئۇرۇشقا قاتناشقان ۋە ئۆلتۈرۈلگەنلەرنىڭ  گۇناھلىرىنى ياپىمەن، ئۇلارنى ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرگە كىرگۈزىمەن»، بۇ ئاللاھ تەرىپىدىن بېرىلگەن مۇكاپاتتۇر، ئەڭ ياخشى مۇكاپات ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدىدۇر(195).
[14]. ئاللاھ ئالدىدا باپباراۋەرسىلەر.
سۈرە ئال ئىمران 196-ئايەت
لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي الْبِلَادِ
كۇپۇرغا پاتقانلارنىڭ شەھەرمۇشەھەر (خۇشال-خۇرام) كېزىپ يۈرۈشلىرى سېنى ھەرگىز ئالداپ كەتمىسۇن[15](196).
[15]. ئاللاھقا ئاسىيلىق قىلىپ تۇرۇپمۇ راھەت-پاراغەتتە ياشايدىكەن دېگەن خاتا چۈشەنچىگە ئاپىرىپ قويمىسۇن.
سۈرە ئال ئىمران 197-ئايەت
مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَّ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ
بۇ ئازغىنە ئۆتكۈنچى بەھرىلىنىشتۇر. ئۇلارنىڭ ئاخىرى بارىدىغان جايى جەھەننەم بولىدۇ، ئۇ نېمىدېگەن يامان تۆشەك!(197).
سۈرە ئال ئىمران 198-ئايەت
لَكِنِ الَّذِينَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا نُزُلًا مِّنْ عِندِ اللَّهِ وَمَا عِندَ اللَّهِ خَيْرٌ لِّلْأَبْرَارِ
لېكىن رەببىگە تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان  كىشىلەر ئاستىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان جەننەتلەرگە سازاۋەر بولىدۇ، ئۇ يەردە ھەمىشە تۇرىدۇ. بۇ، ئاللاھ تەرىپىدىن بولغان كۈتۈۋېلىشتۇر. ياخشى بەندىلەر ئۈچۈن ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدىكىسى ئەڭ ئەۋزەلدۇر(198).
سۈرە ئال ئىمران 199-ئايەت
وَإِنَّ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَمَن يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْكُمْ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْهِمْ خَاشِعِينَ لِلَّهِ لَا يَشْتَرُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِيلًا أُولَئِكَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ
ئەھلى كىتاب ئىچىدە شۇنداق كىشىلەرمۇ باركى، ئۇلار ئاللاھقا، سىلەرگە چۈشۈرۈلگەن (قۇرئان)گە ۋە ئۆزلىرىگە چۈشۈرۈلگەن (تەۋرات، ئىنجىل، زەبۇر قاتارلىق بارچە ئىلاھىي كىتاب)لەرگە ئىشىنىدۇ، ئاللاھتىن ئەيمىنىدۇ، ئاللاھنىڭ ئايەتلىرىنى (دۇنيالىقنى كۆزلەپ) ئازغىنە  پۇلغا سېتىۋەتمەيدۇ، ئەنە شۇلارنىڭ مۇكاپاتى رەببىنىڭ ھۇزۇرىدىدۇر. ئاللاھ ھەقىقەتەن تېز ھېساب ئالغۇچىدۇر(199).
سۈرە ئال ئىمران 200-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! چىداملىق بولۇڭلار، بىر-بىرىڭلارغا قارىتا سەۋرچان بولۇڭلار، (دۈشمەنگە قارشى) تەييار تۇرۇڭلار– مۈرىنى مۈرىگە تىرەپ كۈرەش قىلىڭلار، ئاللاھقا تەقۋادار– مەسئۇلىيەتچان بولۇڭلاركى، مۇراد-مەقسىتىڭلارغا يەتكەيسىلەر!(200).
Flag Counter