سۈرە نۇر
سۈرە نۇر 1-ئايەت
سُورَةٌ أَنزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لَّعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
بۇ، بىز نازىل قىلغان ۋە (ئەھكاملارنى) پەرز قىلغان سۈرە. پەند - نەسىھەت ئېلىشىڭلار ئۈچۈن ئۇنىڭدا روشەن ئايەتلەرنى چۈشۈردۇق (1).
سۈرە نۇر 2-ئايەت
الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ وَلَا تَأْخُذْكُم بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ
زىنا قىلغۇچى ئايال ۋە زىنا قىلغۇچى ئەرنىڭ ھەربىرىنى (تەسىرى تېرە بىلەنلا چەكلىنىدىغان[1] رەۋىشتە) يۈز دەررىدىن ئۇرۇڭلار. ئەگەر سىلەر ئاللاھقا ۋە ئاخىرەت كۈنىگە ئىشىنىدىغان بولساڭلار، ئۇ ئىككىسىگە ئىچىڭلارنىڭ ئاغرىشى سىلەرنى ئاللاھنىڭ ھۆكمىنى ئىجرا قىلىشتىن توسۇپ قويمىسۇن. مۆمىنلەردىن بىر بۆلۈك كىشى ئۇلارنىڭ جازالىنىشىغا شاھىت بولسۇن (2).
سۈرە نۇر 3-ئايەت
الزَّانِي لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَا إِلَّا زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ وَحُرِّمَ ذَلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ
زىنا قىلغۇچى ئەر پەقەت زىنا قىلغۇچى ئايال ياكى مۇشرىك ئايال بىلەن تۇرمۇشلۇق بولىدۇ. زىنا قىلغۇچى ئايالمۇ پەقەت زىنا قىلغۇچى ئەرگە ياكى مۇشرىك ئەرگە ياتلىق بولىدۇ. بۇلار مۆمىنلەرگە ھارام قىلىندى (3).
سۈرە نۇر 4-ئايەت
وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا وَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
ئىپپەتلىك ئاياللارنى (زىنا بىلەن) قارىلىغان، ئاندىن بۇنىڭغا تۆت (ئادىل) گۇۋاھچىنى كەلتۈرەلمىگەن كىشلەرنى (تەسىرى تېرە بىلەنلا چەكلىنىدىغان رەۋىشتە) سەكسەن دەررە ئۇرۇڭلار. (ئۇنىڭدىن كېيىن) ئۇلارنىڭ گۇۋاھلىقىنى مەڭگۇ قوبۇل قىلماڭلار. (چۈنكى) ئۇلار ئاللاھنىڭ ئىتائىتىدىن چىققان - پاسىقلارنىڭ دەل ئۆزى شۇ (4).
سۈرە نۇر 5-ئايەت
إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
لېكىن، بۇنىڭدىن كېيىن (قىلمىشلىرىغا) توۋا قىلىپ (خاتاسىنى) تۈزەتكەنلەر بۇنىڭدىن مۇستەسنا. (چۈنكى) ئاللا ھەقىقەتەن ئەپۇچان ۋە تولىمۇ رەھىمدىل (5).
سۈرە نۇر 6-ئايەت
وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُن لَّهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ
ئاياللىرىنى (زىنا بىلەن) قارىلىغان ۋە ئۆزىدىن باشقا گۇۋاھچىلىرى بولمىغانلار سۆزىنىڭ راستلىقىغا ئاللاھنىڭ نامى بىلەن تۆت قېتىم قەسەم قىلسۇن (6).
سۈرە نۇر 7-ئايەت
وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِن كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ
بەشىنچى قېتىمدا: «ئەگەر يالغانچى بولسام، ماڭا ئاللاھنىڭ لەنىتى بولسۇن!» (دېسۇن) (7).
سۈرە نۇر 8-ئايەت
وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَن تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ
خوتۇن كىشى ئېرىنىڭ يالغانچى ئىكەنلىكىگە ئاللاھنىڭ نامى بىلەن تۆت قېتىم قەسەم ئىچىپ، بەشىنچى قېتىمدا: «ئەگەر ئېرىمنىڭ گېپى راست بولىدىغان بولسا، ماڭا ئاللاھنىڭ لەنىتى بولسۇن!» دەپ قەسەم قىلسا، ئۇ جازاغا تارتىلىشتىن ساقلاپ قېلىنىدۇ (8 - 9).
سۈرە نۇر 9-ئايەت
وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِن كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ
خوتۇن كىشى ئېرىنىڭ يالغانچى ئىكەنلىكىگە ئاللاھنىڭ نامى بىلەن تۆت قېتىم قەسەم ئىچىپ، بەشىنچى قېتىمدا: «ئەگەر ئېرىمنىڭ گېپى راست بولىدىغان بولسا، ماڭا ئاللاھنىڭ لەنىتى بولسۇن!» دەپ قەسەم قىلسا، ئۇ جازاغا تارتىلىشتىن ساقلاپ قېلىنىدۇ (8 - 9).
سۈرە نۇر 10-ئايەت
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ حَكِيمٌ
ناۋادا سىلەرگە ئاللاھنىڭ پەزل-ئىلتىپاتى ۋە رەھىم-شەپقىتى بولمىغان بولسا ئىدى(قانداق قىلاتتىڭلاركىن). شۈبھىسىزكى، ئاللاھ توۋىنى بەكمۇ قوبۇل قىلغۇچى ۋە ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچى زاتتۇر (10).
سۈرە نۇر 11-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِّنكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَّكُم بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَّكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُم مَّا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ
شۈبھىسىزكى، سىلەردىن بىر گۇرۇھ ئادەم بەتنام چاپلىدى[2]. بۇنى ئۆزۈڭلار ئۈچۈن زىيانلىق دەپ قارىماڭلار، ئەكسىچە ئۇ سىلەر ئۈچۈن ياخشى(ساۋاق)دۇر. ئۇلارنىڭ ھەربىرى قىلغان گۇناھىنىڭ ۋابالىغا دۇچار بولىدۇ. ئۇلارنىڭ ئىچىدىن (بەتنامغا باشلامچىلىق قىلىپ) گۇناھنىڭ چوڭىنى سادىرقىلغان ئادەمنى (ئاخىرەتتە) بۈيۈك ئازاب - ئوقۇبەت كۈتمەكتە (11).
سۈرە نۇر 12-ئايەت
لَّوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بِأَنفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَذَا إِفْكٌ مُّبِينٌ
بەتنامنى ئاڭلىغان چېغىڭلاردا، ئەر-ئايال مۆمىنلەر بىر - بىرى ھەققىدە ياخشى گۇماندا بولۇپ، «بۇ ئوچۇقلا بەتنام» دېيىشى كېرەك ئەمەسمىدى؟ (12).
سۈرە نۇر 13-ئايەت
لَّوْلَا جَاءُوا عَلَيْهِ بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَئِكَ عِندَ اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ
ئۇ(بەتنامنى توقۇغان)لار نېمىشقا تۆت گۇۋاھچىنى كەلتۈرمىدى؟ گۇۋاھچىلارنى كەلتۈرەلمىگەن ئىكەن، ئۇلار ئاللاھنىڭ نەزىرىدە يالغانچى ھېسابلىنىدۇ (13).
سۈرە نۇر 14-ئايەت
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
ناۋادا سىلەرگە دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە ئاللاھنىڭ پەزل- ئىلتىپاتى ۋە مېھىر- شەپقىتى بولمىسا ئىدى، ئۇ بەتنامنى تارقاتقىنىڭلار سەۋەبلىك، ئەلۋەتتە، بېشىڭلارغا بۈيۈك پالاكەت كەلگەن بولاتتى (14).
سۈرە نۇر 15-ئايەت
إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُم مَّا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِندَ اللَّهِ عَظِيمٌ
ئەينى چاغدا بەتنامنى تىلىڭلار بىلەن تارقىتىپ، مەلۇماتىڭلار يوق نەرسىلەرنى ئېغىزىڭلارغا ئالدىڭلار، ئۇنى سەل چاغلىدىڭلار. ھالبۇكى، ئۇ ئاللاھنىڭ نەزىرىدە چوڭ گۇناھ (15).
سۈرە نۇر 16-ئايەت
وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُم مَّا يَكُونُ لَنَا أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَذَا سُبْحَانَكَ هَذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ
ئۇنى ئاڭلىغان چېغىڭلاردا، «بۇنداق سۆزلەرنى ئېغىزىمىزغا ئېلىش بىزگە ياراشمايدۇ. سۇبھانەللاھ، بۇ نېمىدېگەن چوڭ بەتنام!» دېسەڭلار بولمامتى؟ (16).
سۈرە نۇر 17-ئايەت
يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَن تَعُودُوا لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ
ئاللاھ سىلەرگە نەسىھەت قىلىدۇكى، ئەگەر مۆمىن بولساڭلار، بۇنداق سۆزلەرنى ھەرگىزمۇ قايتا قىلماڭلار (17).
سۈرە نۇر 18-ئايەت
وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
ئاللاھ سىلەرگە ئايەتلەرنى (مۇشۇنداق) بايان قىلىدۇ. ئاللاھ بىلىپ تۇرغۇچى ۋە ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر (18).
سۈرە نۇر 19-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
مۆمىنلەر ئۈستىدە يامان(گەپ - سۆز، پىتنە - پاسات)نىڭ تارقىلىشىنى ياقتۇرىدىغان ئادەملەر دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە دەرد - ئەلەملىك ئازاب - ئوقۇبەتكە قالىدۇ. ئاللاھ بىلىپ تۇرىدۇ، ھالبۇكى سىلەر بىلمەيسىلەر (19).
سۈرە نۇر 20-ئايەت
وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ رَءُوفٌ رَّحِيمٌ
ناۋادا سىلەرگە ئاللاھنىڭ پەزل- ئىلتىپاتى ۋە مېھىر-شەپقىتى بولمىغان ۋە ئاللاھ تولىمۇ كۆيۈمچان ھەم رەھىم - شەپقەتلىك بولمىغان بولسا ئىدى(قانداقمۇ قىلاتتىڭلار؟) (20).
سۈرە نۇر 21-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَن يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! شەيتاننىڭ كەينىگە كىرمەڭلار. كىمكى شەيتاننىڭ كەينىگە كىرىدىكەن، ( بىلسۇنكى ) شەيتان ئۇنى قەبىھ سۆز-ھەرىكەتلەرگە ۋە يامان ئىشلارغا بۇيرۇيدۇ. ئاللاھنىڭ سىلەرگە پەزل-ئىلتىپاتى ۋە مېھىر- شەپقىتى بولمىسا ئىدى ، سىلەردىن ھېچ ئادەم (گۇناھتىن) مەڭگۈ پاك بولالمايتتى. لېكىن، ئاللاھ خالىغان كىشىنى (گۇناھتىن) پاك قىلىدۇ[3]. ئاللاھ ئاڭلاپ تۇرغۇچى ۋە بىلىپ تۇرغۇچى (21).
سۈرە نۇر 22-ئايەت
وَلَا يَأْتَلِ أُولُو الْفَضْلِ مِنكُمْ وَالسَّعَةِ أَن يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَى وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
ئاراڭلاردىكى دۆلەتمەن ۋە باي كىشلەر (ناھەق بەتنامغا ئۇچرىغان تەقدىردىمۇ) تۇغقانلارغا- يېقىنىدىكىلەرگە ، يوقسۇللارغا ۋە ئاللاھ ئۈچۈن ھىجرەت قىلغانلارغا ياردەم قىلماسلىق ھەققىدە قەسەم قىلمىسۇن، ئۇلارنى ئەپۇ قىلسۇن ۋە ئۇلارغا كەڭ قورساق بولسۇن. ئاللاھنىڭ سىلەرنى ئەپۇ - مەغپىرەت قىلىشىنى ياقتۇرمامسىلەر؟ ئاللاھ ناھايىتى ئەپۇ - مەغپىرەت قىلغۇچى ۋە بەكمۇ رەھىمدىلدۇر (22).
سۈرە نۇر 23-ئايەت
إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ
يامان ئىشتىن بىخەۋەر ئىپپەتلىك مۆمىن ئاياللارغا بەتنام چاپلايدىغانلار دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە چوقۇم لەنەتكە ئۇچرايدۇ، ئۇلار زور ئازاب - ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدۇ (23).
سۈرە نۇر 24-ئايەت
يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
ئۇ(قىيامەت) كۈنى ئۇلارنىڭ تىللىرى، قوللىرى ۋە پۇتلىرى ئۆز قىلمىشلىرى ئۈستىدىن ئۇلارنىڭ زىيىنىغا گۇۋاھلىق بېرىدۇ (24).
سۈرە نۇر 25-ئايەت
يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ
ئۇ كۈن كەلگەندە، ئاللاھ ئۇلارنىڭ تېگىشلىك جازاسىنى تولۇق بېرىدۇ، ئۇلار ئاللاھنىڭ بەرھەقلىقىنى ۋە ھەقنى ئاشكارىلىغۇچى ئىكەنلىكىنى بىلىپ يېتىدۇ (25).
سۈرە نۇر 26-ئايەت
الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ أُولَئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَ لَهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ
پاسكىنا ئاياللار پاسكىنا ئەرلەرگە ۋە پاسكىنا ئەرلەر پاسكىنا ئاياللارغا لايىق؛ پاك ئاياللار پاك ئەرلەرگە ۋە پاك ئەرلەر پاك ئاياللارغا لايىق. ئەنە شۇ(پاك ئىنسان)لار تۆھمەتخورلار ئېغىزلىرىغا ئېلىشقان نەرسىلەردىن (بۇ دۇنيادا) ئۇزاق تۇرىدۇ، (ئاخىرەتتە بولسا) ئۇلارغا ئەپۇ - مەغپىرەت ۋە ئېسىل رىزىق بار (26).
سۈرە نۇر 27-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! باشقىلارنىڭ ئۆيلىرىگە ئىگىسىدىن ئىجازەت سورىماي ۋە ئۇلارغا سالام بەرمەي كىرمەڭلار، بۇنداق قىلىش ئۆزۈڭلار ئۈچۈن ياخشى.ئۈمىتكى ئەستە چىڭ ساقلىغايسىلەر (27).
سۈرە نۇر 28-ئايەت
فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ
ئەگەر باشقىلارنىڭ ئۆيلىرىدە ھېچكىم بولمىسا، سىلەرگە ئىجازەت بېرىلمىگۈچە كىرمەڭلار؛ ئەگەر سىلەرگە قايتىپ كېتىڭلار دېيىلسە، دەرھال قايتىپ كېتىڭلار، بۇ ئۆزۈڭلار ئۈچۈن ئەڭ ياخشىدۇر. ئاللاھ قىلىۋاتقان ئىش- ھەرىكىتىڭلارنى بىلىپ تۇرغۇچىدۇر (28).
سۈرە نۇر 29-ئايەت
لَّيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَّكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ
شەخسىي تۇرالغۇ ھېسابلانمايدىغان، ئىچىدە سىلەرگە ئائىت نەرسە – كېرەكلەر بولغان ئۆيلەرگە (ھاجىتىڭلار چۈشۈپ، سالام – سەھەت قىلماي ۋە ئىجازەت سورىماي) كىرسەڭلار، سىلەرگە ھېچ گۇناھ بولمايدۇ. ئاللاھ ئوچۇق-ئاشكارا قىلغان ئىشلىرىڭلارنىمۇ ، يوشۇرۇن قىلغان ئىشلىرىڭلارنىمۇ بىلىپ تۇرىدۇ (29).
سۈرە نۇر 30-ئايەت
قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ
مۆمىن ئەرلەرگە ئېيتقىنكى، نامەھرەملەرگە تىكىلىپ قارىمىسۇن. جىنسىي ئەزالىرىنى (ھارامدىن) ساقلىسۇن. بۇنداق قىلىش ئۆزلىرى ئۈچۈن ئەڭ ياخشى. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ئۇلارنىڭ قىلغان-ئەتكەن ھەربىر ئىشىدىن تولۇق خەۋەرداردۇر (30).
سۈرە نۇر 31-ئايەت
وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فَرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاءِ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
مۆمىن ئاياللارغا ئېيتقىنكى، نامەھرەملەرگە تىكىلىپ قارىمىسۇن. جىنسىي ئەزالىرىنى (ھارامدىن) ساقلىسۇن، (يۈز، قول، پۇت قاتارلىق) تاشقى زىننەتلىرىدىن باشقىنى ئاشكارىلىمىسۇن، لىچەكلىرى بىلەن بويۇن-كۆكرەكلىرىنى ياپسۇن. زىننىتىنى-جازىبىسىنى ئەرلىرىدىن، ئاتىلىرىدىن، قېيىنئاتىلىرىدىن، ئوغۇللىرىدىن، ئۆگەي ئوغۇللىرىدىن، ئۆز قېرىنداشلىرىدىن، جىيەنلىرىدىن، ئۆز (ئۆيىدىكى خىزمەتچى) ئاياللىرىدىن، قۇل-چۆرىلىرىدىن، جىنسىي ھەۋىسى تۈگىگەن قول ئاستىدىكى خىزمەتكارلاردىن، ئاياللارنىڭ ئۇياتلىق جايلىرىنى ئۇقمايدىغان ياشتىكى بالىلاردىن باشقا كىشلەرگە كۆرسەتمىسۇن. يوشۇرۇن زىننەتلىرى - گۈزەللىكلىرىنى نامايەن بولسۇن دەپ ئاياغلىرىنى يەرگە ئۇرمىسۇن. ئى مۆمىنلەر! مۇراد - مەقسىتىڭلارغا يېتىشىڭلار ئۈچۈن، ھەممىڭلار بىرتۇتاش (گۇناھتىن يۈز ئۆرۈپ) ئاللاھقا قايتىڭلار-توۋا قىلىڭلار (31).
سۈرە نۇر 32-ئايەت
وَأَنكِحُوا الْأَيَامَى مِنكُمْ وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ إِن يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
ئاراڭلاردىكى بويتاق ئەر-ئاياللارنىڭ ۋە (ئۆيلۈك-ئوچاقلىق بولۇشقا) مۇناسىپ قۇل-چۆرىلىرىڭلارنىڭ بېشىنى ئوڭلاپ قويۇڭلار. ئەگەر ئۇلار يوقسۇل بولسا، ئاللاھ ئۇلارنى ئۆز پەزل-ئىلتىپاتى بىلەن بېيىتىدۇ. چۈنكى، ئاللاھ(نىڭ پەزل-ئىلتىپاتى) كەڭدۇر، بىلىپ تۇرغۇچىدۇر (32).
سۈرە نۇر 33-ئايەت
وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّى يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِن فَضْلِهِ وَالَّذِينَ يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِيهِمْ خَيْرًا وَآتُوهُم مِّن مَّالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ وَلَا تُكْرِهُوا فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِّتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَن يُكْرِههُّنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِن بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
ئۆيلۈك - ئوچاقلىق بولۇشقا (ماددىي جەھەتتىن) ئىمكانىيىتى يار بەرمىگەنلەر ئاللاھ ئۇلارنى ئۆز پەزل - ئىلتىپاتىدىن بېيىتقۇچە ئىپپەتلىرىنى ساقلىسۇن. قۇل - چۆرىلىرىڭلار ئىچىدىكى (پۇل تۆلەش ئارقىلىق ئۆزىنىڭ ئازات قىلىنىشى ئۈچۈن) توختام تۈزۈشنى تەلەپ قىلىدىغانلارغا كەلسەك، ئەگەر ئۇلاردا ساداقەتمەنلىكنى بايقىساڭلار، ئۇلار بىلەن توختام تۈزۈڭلار[4]. ئاللاھ سىلەرگە ئاتا قىلغان مال - مۈلۈكتىن ئۇلارغا بېرىڭلار. سىلەرنىڭ چۆرىلىرىڭلار ئىپپەتلىك بولۇشنى خالىسا، بۇ دۇنيا ھاياتىنىڭ ئەرزىمەس مېلىنى دەپ ئۇلارنى پاھىشىگە زورلىماڭلار. كىمكى ئۇلارنى پاھىشىگە زورلايدىكەن، بىلسۇنكى، ئاللاھ مەجبۇرىي پاھىشىلىك سەۋەبلىك ئۇلارنى كەچۈرگۈچىدۇر، ئىنتايىن رەھىمدىلدۇر(33).
سۈرە نۇر 34-ئايەت
وَلَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِّنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِن قَبْلِكُمْ وَمَوْعِظَةً لِّلْمُتَّقِينَ
بىز سىلەرگە روشەن ئايەتلەرنى، سىلەردىن ئىلگىرى ئۆتكەن ئۈممەتلەردىن مىساللارنى ۋە تەقۋادار - مەسئۇلىيەتچان كىشىلەر ئۈچۈن ۋەز - نەسھەتلەرنى چۈشۈردۇق (34).
سۈرە نۇر 35-ئايەت
اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَّا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاءُ وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
ئاللاھ ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ نۇرىدۇر. ئاللاھنىڭ (مۆمىن بەندىنىڭ قەلبىدىكى) نۇرى خۇددى (چىراق قويىدىغان) تەكچىگە ئوخشايدۇ، ئۇنىڭدا چىراق باردۇر،چىراق شىشىنىڭ ئىچىدىدۇر،شىشە گۇيا نۇرلۇق يۇلتۇزدۇ، چىراق مۇبارەك زەيتۇن دەرىخىنىڭ (يېغى) بىلەن يورۇتۇلغان، ئۇ (يەنى زەيتۇن دەرىخى) شەرق تەرەپتىمۇ ئەمەس، غەرب تەرەپتىمۇ ئەمەس ، (سۈزۈك ۋە پارقىراقلىقىدىن) ئوت تەگمىسىمۇ يورۇپ كېتەيلا دەپ قالىدۇ .(يۇرۇتۇلسا) نۇر ئۈستىگە نۇر قوشۇلىدۇ. ئاللاھ خالىغان كىشىنى ئۆزىنىڭ نۇرىغا يېتەكلەيدۇ. ئاللاھ كىشلەرگە مىساللارنى بايان قىلىدۇ. ئاللاھ ھەممە نەرسىنى بىلگۈچىدۇر (35).
سۈرە نۇر 36-ئايەت
فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ
ئىچىدە ئەتىگەندە-ئاخشامدا نامى ياد ئېتىلگەنلىكى ئۈچۈن يۈكسىلىشىگە ئاللاھ رۇخسەت قىلغان ئىبادەتخانىلاردا، ئاللاھنى ئۇلۇغلاپ تەسبىھ ئېيتىپ تۇرىدىغان (36)
سۈرە نۇر 37-ئايەت
رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ
تالاي يىگىتلەر باركى، ئۇلارنى نە تىجارەت، نە سودا-سېتىق ئاللاھنى ياد ئېتىشتىن، نامازنى راۋرۇس ئادا قىلىشتىن ۋە زاكاتنى بېرىشتىن غەپلەتتە قالدۇرمايدۇ. ئۇلار دىللار پاراكەندە ۋە كۆزلەر ئالىچەكمەن بولۇپ كېتىدىغان (قىيامەت) كۈنىدىن قورقىدۇ (37).
سۈرە نۇر 38-ئايەت
لِيَجْزِيَهُمُ اللَّهُ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَيَزِيدَهُم مِّن فَضْلِهِ وَاللَّهُ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ
نەتىجىدە، ئاللاھ ئۇلارنى قىلغان ياخشى ئىشلىرىنىڭ بەدىلىگە ئەڭ ياخشى مۇكاپات بىلەن مۇكاپاتلايدۇ ۋە ئۇلارغا پەزل - ئىلتىپاتىنى ئاشۇرۇپ بېرىدۇ. ئاللاھ خالىغان كىشىگە ھېسابسىز رىزىق بېرىدۇ (38).
سۈرە نۇر 39-ئايەت
وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاءً حَتَّى إِذَا جَاءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَوَجَدَ اللَّهَ عِندَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ
كاپىر بولغانلارغا كەلسەك، ئۇلارنىڭ (ياخشى دەپ قىلغان) ئىش - ھەرىكەتلىرى خۇددى تەشنا ئادەم سۇ دەپ ئويلاپ قالىدىغان، يېنىغا كەلسە ھېچنەرسە كۆرۈنمەيدىغان باياۋاندىكى سەراپقا ئوخشايدۇ. ئۇ (قىيامەت كۈنى) ئۆزىنى ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدا كۆرىدۇ، ئاندىن ئاللاھ ئۇنىڭ قىلمىشىغا تېگىشلىك جازا بېرىدۇ، ئاللاھ (ھەقىقەتەن) تېز ھېساب ئالغۇچى (39).
سۈرە نۇر 40-ئايەت
أَوْ كَظُلُمَاتٍ فِي بَحْرٍ لُّجِّيٍّ يَغْشَاهُ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ مَوْجٌ مِّن فَوْقِهِ سَحَابٌ ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ إِذَا أَخْرَجَ يَدَهُ لَمْ يَكَدْ يَرَاهَا وَمَن لَّمْ يَجْعَلِ اللَّهُ لَهُ نُورًا فَمَا لَهُ مِن نُّورٍ
ياكى (ئۇلارنىڭ ياخشى دەپ ئويلىغان ئىش- ھەرىكەتلىرى) قاتمۇ-قات دولقۇنلار ۋە دولقۇنلارنىڭ ئۈستىنى قارا بۇلۇتلار قاپلاپ تۇرغان دېڭىزدىكى چوڭقۇر قاراڭغۇلۇقلارغا ئوخشايدۇكى، ئىنسان قولىنى ئۇزاتسا كۆرەلمىگىلى تاس قالىدۇ. ئاللاھ نۇر ئاتا قىلمىغان كىشى (ھىدايەتتىن ئىبارەت) نۇرغا ھەرگىز ئېرىشەلمەيدۇ (40).
سۈرە نۇر 41-ئايەت
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ
(ئى ئىنسان!) ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى ھەر مەۋجۇداتنىڭ ۋە قاتارلىشىپ ئۇچۇۋاتقان ئۇچار قاناتلارنىڭ (ئاللاھنىڭ كۈچ -قۇدرىتىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ) تەسبىھ ئېيتىۋاتقانلىقىنى كۆرمەمسەن؟ ھەربىرى ئۆز دۇئاسىنى ۋە (ئاللاھنى ئۇلۇغلاپ) تەسبىھ ئېيتىش ئۇسۇلىنى ياخشى بىلىدۇ. ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئىش - ھەرىكىتىنى تولۇق بىلىپ تۇرغۇچىدۇر (41).
سۈرە نۇر 42-ئايەت
وَلِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ
ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ ئىگىلىك ھۇقۇقى ئاللاھقا مەنسۇپ. ئاخىر قايتىدىغان جايمۇ ئۇنىڭ دەرگاھىدۇر (42).
سۈرە نۇر 43-ئايەت
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِن جِبَالٍ فِيهَا مِن بَرَدٍ فَيُصِيبُ بِهِ مَن يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَن مَّن يَشَاءُ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ
(يەنە) كۆرمەمسەنكى، ئاللاھ بۇلۇتلارنى ھەيدەيدۇ، ئاندىن ئۇلارنى بىر - بىرىگە قوشىدۇ، ئاندىن ئۇلارنى چوڭ بۇلۇتقا ئايلاندۇرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بۇلۇتنىڭ ئارىسىدىن يامغۇرنىڭ تامچىلىغانلىقىنى كۆرىسەن. ئاللاھ ئاسماندىكى تاغدەك بۇلۇتلاردىن مۆلدۈر ياغدۇرىدۇ، ئۇنىڭ بىلەن ئاللاھ خالىغان ئادەمگە زىيان يەتكۈزىدۇ ۋە خالىغان ئادەمنى ئۇنىڭ زىيىندىن ساقلايدۇ، چاقماقنىڭ يورۇقى (قارىغۇچىلارنى) كۆز (نۇرىدىن) ئايرىۋەتكىلى تاس قالىدۇ (43).
سۈرە نۇر 44-ئايەت
يُقَلِّبُ اللَّهُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَعِبْرَةً لِّأُولِي الْأَبْصَارِ
ئاللاھ كېچە بىلەن كۈندۈزنى ئالماشتۇرۇپ تۇرىدۇ. شۈبھىسىزكى، بۇنىڭدا ئەقىل ئىگىلىرى ئۈچۈن ئەلۋەتتە ئىبرەت بار (44).
سۈرە نۇر 45-ئايەت
وَاللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَابَّةٍ مِّن مَّاءٍ فَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى بَطْنِهِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى رِجْلَيْنِ وَمِنْهُم مَّن يَمْشِي عَلَى أَرْبَعٍ يَخْلُقُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ئاللاھ پۈتكۈل جانلىقلارنى سۇدىن ياراتتى، ئۇلارنىڭ بىر قىسمى قورسىقى بىلەن ( يەر بېغىرلاپ ) ماڭىدۇ، بىر قىسمى ئىككى پۇتى بىلەن ماڭىدۇ، بىر قىسمى بولسا تۆت پۇتى بىلەن ماڭىدۇ. ئاللاھ ئۆزى خالىغاننى يارىتىدۇ، ئاللاھ ھەقىقەتەن ھەممە نەرسىگە كۈچى يەتكۈچىدۇر (45).
سۈرە نۇر 46-ئايەت
لَّقَدْ أَنزَلْنَا آيَاتٍ مُّبَيِّنَاتٍ وَاللَّهُ يَهْدِي مَن يَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ
شۈبھىسىزكى، بىز روشەن ئايەتلەرنى چۈشۈردۇق، ئاللاھ خالىغان كىشىنى توغرا يولغا يېتەكلەيدۇ (46).
سۈرە نۇر 47-ئايەت
وَيَقُولُونَ آمَنَّا بِاللَّهِ وَبِالرَّسُولِ وَأَطَعْنَا ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِّنْهُم مِّن بَعْدِ ذَلِكَ وَمَا أُولَئِكَ بِالْمُؤْمِنِينَ
ئۇلار «ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا ئىشەندۇق ۋە ئىتائەت قىلدۇق» دېيىشىدۇ، ئاندىن كېيىن ئۇلارنىڭ ئىچىدىن بىر تۈركۈم كىشلەر شۇ (گەپنى دېگەندىن) كېيىن (توغرا يولدىن يېنىۋېلپ) يۈز ئۆرۈيدۇ. ئۇلار (ھەقىقىي تۈردە) ئىمان ئېيتقۇچىلار ئەمەس (47).
سۈرە نۇر 48-ئايەت
وَإِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُم مُّعْرِضُونَ
ئۇلار ئارىسىدا ھۆكۈم چىقىرىش ئۈچۈن ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا چاقىرىلسا، ئۇلارنىڭ ئىچىدىن بىر تۈركۈمى يۈز ئۆرۈيدۇ (48).
سۈرە نۇر 49-ئايەت
وَإِن يَكُن لَّهُمُ الْحَقُّ يَأْتُوا إِلَيْهِ مُذْعِنِينَ
ئەگەر ئۆزلىرىنىڭ پايدىسىغا ھۆكۈم قىلىنىدىغان بولسا، ئاللاھنىڭ رەسۇلىغا بويسۇنغان قىياپەتكە كىرىپ كېلىشىدۇ (49).
سۈرە نۇر 50-ئايەت
أَفِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَمِ ارْتَابُوا أَمْ يَخَافُونَ أَن يَحِيفَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَرَسُولُهُ بَلْ أُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
ئۇلارنىڭ دىللىرىدا كېسەل بارمۇ؟ ياكى(ئاللاھنىڭ رەسۇلىدىن) گۇمانلىنىۋاتامدۇ؟ يا بولمىسا ئۇلار ئاللاھنىڭ ۋە رەسۇلىنىڭ ئۆزلىرىگە ناھەقچىلىك قىلىشىدىن ئەنسىرەۋاتامدۇ؟ ياق ، ئۇلار دەل ئۆزىگە ئۆزى ئۇۋال قىلغۇچىلاردۇر (50) .
سۈرە نۇر 51-ئايەت
إِنَّمَا كَانَ قَوْلَ الْمُؤْمِنِينَ إِذَا دُعُوا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ أَن يَقُولُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
ئارىسىدا ھۆكۈم قىلىش ئۈچۈن ئاللاھقا ۋە رەسۇلىغا چاقىرىلغان چاغدا، مۆمىنلەرنىڭ دەيدىغىنى پەقەت «ئاڭلىدۇق ۋە ئىتائەت قىلدۇق» دېيىشتىن ئىبارەتتۇر، مۇراد - مەقسىتىگە يەتكۈچىلەر ئەنە شۇلاردۇر (51) .
سۈرە نۇر 52-ئايەت
وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ
كىمكى ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ رەسۇلىغا ئىتائەت قىلسا، ئاللاھتىن ئەيمىنىپ تەقۋادار - مەسئۇلىيەتچان بولسا، ئەنە شۇلار ھەقىقەتەن ئۇتۇق قازانغۇچىلاردۇر (52).
سۈرە نۇر 53-ئايەت
وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِنْ أَمَرْتَهُمْ لَيَخْرُجُنَّ قُل لَّا تُقْسِمُوا طَاعَةٌ مَّعْرُوفَةٌ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ئۇ(ئىككى يۈزلىمىچى)لار ساڭا: « ئەگەر سەن بىزنى (ئۇرۇشقا چىقىشقا) بۇيرۇساڭ، بىز چوقۇم چىقىمىز» دەپ ئاللاھنىڭ نامى بىلەن قاتتىق قەسەم قىلىشتى. ئېيتقىنكى، «قەسەم قىلماڭلار، (سىلەردىن تەلەپ قىلىنىدىغىنى) ساداقەتمەنلىك بىلەن ئىتائەت قىلىشتۇر. ئاللاھ سىلەرنىڭ قىلمىشىڭلاردىن تولۇق خەۋەردار» (53).
سۈرە نۇر 54-ئايەت
قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَيْكُم مَّا حُمِّلْتُمْ وَإِن تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ
ئېيتقىنكى، «ئاللاھقا ئىتائەت قىلىڭلار، (بۇ سەۋەبتىن) رەسۇلغا ئىتائەت قىلىڭلار، ئەگەر ئىتائەت قىلىشتىن باش تارتساڭلار، (بىلىڭلاركى) رەسۇل (ۋەھىينى يەتكۈزۈشتىن ئىبارەت) ئۆز مەسئۇلىيىتىدىن جاۋابكار بولغىندەك، سىلەرمۇ(ئەمەل قىلىشتىن ئىبارەت) ئۆز مەسئۇلىيىتىڭلاردىن جاۋاپكارسىلەر. ئەگەر ئۇنىڭغا ئىتائەت قىلساڭلار، توغرا يولنى تاپىسىلەر. رەسۇلنىڭ ۋەزىپىسى پەقەت (ئۆزىگە كەلگەن ۋەھىينى) ئېنىق يەتكۈزۈشتۇر (54).
سۈرە نۇر 55-ئايەت
وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ
ئاللاھ ئاراڭلاردىكى ئىمان ئېيتقان ۋە ياخشى ئىشلارنى قىلغان كىشىلەرگە، ئۇلاردىن بۇرۇن ئۆتكەنلەرنى زېمىندا ھۆكۈمران قىلغاندەك ئۇلارنىمۇ چوقۇم ھۆكۈمران قىلىشنى، ئۇلار ئۈچۈن رازى بولغان دىنىغا ئىمكانىيەت يارىتىپ بېرىشنى ۋە ئۇلارنىڭ قورقۇنچىسىنى ئامانلىققا ئايلاندۇرۇپ بېرىشنى ۋەدە قىلدى. (ئاللاھ ئۇلارنى سۈپەتلەپ مۇنداق دېدى) «بۇ كىشلەر ماڭا بەندىچىلىك قىلىدۇ، ماڭا ھېچنەرسىنى شېرىك كەلتۈرمەيدۇ.» شۇ(ۋەدە)دىن كېيىن تۇزكورلۇق قىلغانلار ئاللاھنىڭ ئىتائىتىدىن چىققۇچىلار-پاسىقلاردۇر(55).
سۈرە نۇر 56-ئايەت
وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
نامازنى راۋرۇس ئادا قىلىڭلار، زاكات بېرىڭلار، رەسۇلغا ئىتائەت قىلىڭلار.ئۈمىدكى، مېھىر-شەپقەتكە ئېرىشكەيسىلەر (56).
سۈرە نۇر 57-ئايەت
لَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَلَبِئْسَ الْمَصِيرُ
سەن كاپىر بولغانلارنى ئاللاھنى يەر يۈزىدە ئاجىز ھالغا چۈشۈرۈپ قويىدۇ دەپ ئويلىمىغىن، ئۇلارنىڭ بارىدىغان جايى دوزاخ بولىدۇ. دوزاخ نېمىدىگەن يامان جاي! (57).
سۈرە نۇر 58-ئايەت
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِّن قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ الظَّهِيرَةِ وَمِن بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَيْكُم بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
ئى ئىمان ئېيتقانلار! قۇل –چۆرىلىرىڭلار ۋە ئاراڭلاردىكى بالاغەتكە يەتمىگەن بالىلار ناماز بامداتتىن بۇرۇن ۋە چۈشلۈك ئىستىراھەت ئۈچۈن كىيمىڭلارنى سالىدىغان چاغدا ۋە خۇپتەندىن كېيىن، مۇشۇ ئۈچ ۋاقىتتا يېنىڭلارغا كىرمەكچى بولغان بولسا، سىلەردىن ئىجازەت سورىسۇن. (چۈنكى) بۇ ئۈچ ۋاقىت ئەۋرەتلىرىڭلار ئېچىلىپ قالىدىغان ۋاقىتلاردۇر. بۇ ئۈچ ۋاقىتتىن باشقا ۋاقىتلاردا ئۇلار ئىجازەت سورىماي كىرسە، سىلەرگىمۇ ، ئۇلارغىمۇ ھېچ گۇناھ بولمايدۇ. (چۈنكى) سىلەر بىر- بىرىڭلار بىلەن كىرىش- چىقىش قىلىپ تۇرىسىلەر. ئاللاھ سىلەرگە ئايەتلەرنى ئەنە شۇنداق بايان قىلىدۇ. ئاللاھ بىلگۈچى ۋە ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر (58).
سۈرە نۇر 59-ئايەت
وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
كىچىك بالىلىرىڭلار بالاغەتكە- قۇرامىغا يەتكەندە، ئۇلارمۇ ئۆزىدىن چوڭلار ئىجازەت سورىغاندەك (خۇسۇسىي ھۇجراڭلارغا كىرىدىغان چاغدا) ئىجازەت سورىسۇن، ئاللاھ ئايەتلەرنى سىلەرگە شۇنداق بايان قىلىدۇ. ئاللاھ بىلگۈچى ۋە ھېكمەت بىلەن ئىش قىلغۇچىدۇر (59).
سۈرە نۇر 60-ئايەت
وَالْقَوَاعِدُ مِنَ النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا يَرْجُونَ نِكَاحًا فَلَيْسَ عَلَيْهِنَّ جُنَاحٌ أَن يَضَعْنَ ثِيَابَهُنَّ غَيْرَ مُتَبَرِّجَاتٍ بِزِينَةٍ وَأَن يَسْتَعْفِفْنَ خَيْرٌ لَّهُنَّ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
ياتلىق بولۇشنى ئارزۇ قىلمايدىغان دەرىجىدە ياشانغان ئاياللار جەزبدارلىق- گۈزەللىكلىرىنى نامايەندە قىلىپ ئەرلەرنىڭ دىققىتىنى ئۆزىگە تارتماستىن (رىدا ۋە نىمچىغا ئوخشاش) تاشقى كىيىملىرىنى سېلىۋەتسە ھېچ گۇناھ بولمايدۇ. ئەمما (تاشقى كىيىملىرىنى سېلىۋېتىشتىن ساقلىنىپ) ئېھتىياتچان بولسا، ئۆزلىرى ئۈچۈن تېخىمۇ ياخشى. ئاللاھ (ھەممىنى) ئاڭلاپ ۋە بىلىپ تۇرغۇچىدۇر (60).
سۈرە نۇر 61-ئايەت
لَّيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى أَنفُسِكُمْ أَن تَأْكُلُوا مِن بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبَائِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أُمَّهَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ إِخْوَانِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخَوَاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَعْمَامِكُمْ أَوْ بُيُوتِ عَمَّاتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ أَخْوَالِكُمْ أَوْ بُيُوتِ خَالَاتِكُمْ أَوْ مَا مَلَكْتُم مَّفَاتِحَهُ أَوْ صَدِيقِكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَأْكُلُوا جَمِيعًا أَوْ أَشْتَاتًا فَإِذَا دَخَلْتُم بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَى أَنفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِّنْ عِندِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ
ئەما، توكۇر ۋە ئاغرىق - سىلاق(قاتارلىق مېيىپ)لارنىڭ ئۆيلىرىڭلارغا كىرىپ (تاماق يېيىشى گۇناھ) بولمىغىنىدەك، ئۆزۈڭلار ئۈچۈنمۇ (پەرزەنتلىرىڭلارنىڭ) ئۆيلىرىدە، ئاتا - ئانىلىرىڭلارنىڭ ئۆيلىرىدە، بىر تۇغقانلىرىڭلارنىڭ ئۆيلىرىدە، ئاتا ۋە ئانا تەرەپ تاغا – ھاممىلىرىڭلارنىڭ ئۆيلىرىدە ياكى ئاچقۇچلىرىنى سىلەرگە قويۇپ كەتكەنلەرنىڭ ئۆيلىرىدە [5]ۋە ياكى دوستلىرىڭلارنىڭ ئۆيلىرىدە ئىجازەتسىز بىرەر نەرسە يېسەڭلار، گۇناھ بولمايدۇ. سىلەر توپلىشىپ يېسەڭلارمۇ، يەككە يېسەڭلارمۇ گۇناھ بولمايدۇ. سىلەر ئۆيلەرگە كىرگەن چېغىڭلاردا، بىر - بىرىڭلارغا ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدىن ئامان -ئېسەنلىك، بەرىكەت ۋە خۇشال - خۇراملىق تىلەپ سالام بېرىڭلار. ئاللاھ سىلەرنى ئەقلىنى ئىشلەتسۇن دەپ، ئايەتلىرىنى مۇشۇنداق بايان قىلىدۇ (61).
سۈرە نۇر 62-ئايەت
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِذَا كَانُوا مَعَهُ عَلَى أَمْرٍ جَامِعٍ لَّمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ أُولَئِكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ فَإِذَا اسْتَأْذَنُوكَ لِبَعْضِ شَأْنِهِمْ فَأْذَن لِّمَن شِئْتَ مِنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ
(ھەقىقى)مۆمىنلەر پەقەت ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ رەسۇلىغا چىن دىلىدىن ئىشەنگەن كىشلەر بولۇپ، ئۇلار كوللېكتىپنىڭ بىرەر ئىشى ئۈستىدە(مەسلىھەتلىشىش ئۈچۈن) رەسۇلۇللاھ بىلەن جەم بولغان چاغلىرىدا، رەسۇلۇللاھتىن ئىجازەت سورىماستىن كېتىپ قالمايدۇ[6].(ئى مۇھەممەت!) سەندىن ( باشقىچە قارىشىنى، پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇش ئۈچۈن، چارە تېپىش ئۈچۈن ) ئىجازەت سورايدىغانلارمۇ ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ ئەلچىسىگە ھەقىقەتەن چىن دىلىدىن ئىشىنىدىغان كىشىلەردۇر،بۇ سەۋەپتىن ئۇلار ئۆزىنىڭ بەزىبىر ئىشلىرى ئۈچۈن سەندىن ئىجازەت سورىسا، ئۇلارنىڭ ئىچىدىن سەن ئۆزۈڭ خالىغان كىشىگە ئىجازەت بەرگىن، ئۇلارغا ئاللاھتىن ئەپۇ - مەغپىرەت تىلىگىن. شۈبھىسىزكى، ئاللاھ ناھايىتى ئەپۇ - مەغپىرەت قىلغۇچى ۋە ئىنتايىن رەھىمدىل (62).
سۈرە نۇر 63-ئايەت
لَّا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ بَعْضِكُم بَعْضًا قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنكُمْ لِوَاذًا فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَن تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
(ئى مۆمىنلەر!) رەسۇلۇللاھنىڭ چاقىرىقىنى ھەرگىزمۇ بىر - بىرىڭلارغا قىلىشقان چاقىرىق بىلەن ئوخشاش ئورۇنغا قويماڭلار. (يىغىلىشلاردا) رەسۇلۇللاھنىڭ يېنىدىن ئاستا سۇغۇرۇلۇپ غىپپىدە چىقىپ كەتكەنلەرنى ئاللاھ ئەلۋەتتە بىلىپ تۇرىدۇ. رەسۇلۇللاھنىڭ يوليۇرۇقلىرىغا خىلاپلىق قىلغۇچىلار (دۇنيادا) چوڭ بىر بالايىئاپەتكە يولۇقۇشتىن ياكى ئېچىنىشلىق ئازاب - ئوقۇبەتكە دۇچار بولۇشتىن ئېھتىيات قىلسۇن (63).
سۈرە نۇر 64-ئايەت
أَلَا إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قَدْ يَعْلَمُ مَا أَنتُمْ عَلَيْهِ وَيَوْمَ يُرْجَعُونَ إِلَيْهِ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
بىلىڭلاركى،ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى نەرسىلەرنىڭ ھەممىسى ئاللاھقا تەۋەدۇر. ئاللاھ سىلەرنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىڭلارنى ئوبدان بىلىدۇ. ئىنسانلار ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىغا قايتۇرۇلىدىغان ئۇ (قىيامەت) كۈنىدە ئاللاھ ئۇلارنىڭ (دۇنيادىكى چېغىدا) قىلغان - ئەتكەن ھەممە ئىشلىرىنى ئۆزلىرىگە بىلدۈرىدۇ. ئاللاھ ھەممە نەرسىنى تولۇق بىلگۈچىدۇر (64).
Flag Counter