سۈرە ئىسرا
سۈرە ئىسرا 1-ئايەت
سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
بىر كېچىدە ئۆز قۇدرىتىنىڭ دەلىللىرىدىن بىر قىسمىنى كۆرسىتىش ئۈچۈن بەندىسى (يەنى مۇھەممەت)نى ھەرەم مەسچىتىدىن ئەتراپىنى بەرىكەتلىك قىلغان ئەقسا مەسچىتىگە[1] ئېلىپ بارغان ئاللاھنىڭ شەنى ئۇلۇغدۇر، ئۇ ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، بىلىپ تۇرغۇچىدۇر(1).
سۈرە ئىسرا 2-ئايەت
وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِّبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُوا مِن دُونِي وَكِيلًا
«مەن بىلەن ئاراڭلارغا ۋەكىل قويماڭلار» دەپ مۇساغا كتابنى بەردۇق ۋە كىتابنى ئىسرائىل ئوغۇللىرىغا يېتەكچى قىلدۇق(2).
سۈرە ئىسرا 3-ئايەت
ذُرِّيَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ كَانَ عَبْدًا شَكُورًا
ئى، بىز نۇھ بىلەن بىللە كېمىگە چىقارغانلارنىڭ ئۇرۇق - جەمەتى! نۇھ ھەقىقەتەن (ئاللاھقا) كۆپ مىننەتدار بىر بەندە ئىدى(3).
سۈرە ئىسرا 4-ئايەت
وَقَضَيْنَا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ فِي الْكِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيرًا
« بىز كىتاب (يەنى تەۋرات)تا بەنى ئىسرائىلغا: «سىلەر يەر يۈزىدە چوقۇم ئىككى قېتىم بۇزغۇنچىلىق چىقىرىسىلەر ۋە تولىمۇ ھاكاۋۇرلىشىپ كېتىسىلەر» دەپ خەۋەر بەرگەن ئىدۇق(4).
سۈرە ئىسرا 5-ئايەت
فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّيَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُولًا
(ئالدىن خەۋەر بېرىلگەن) بىرىنچى قېتىملىق بۇزغۇنچىلىق يۈز بەرگەندە، (جازالاش ئۈچۈن) سىلەرگە كۈچلۈك بەندىلىرىمىزنى ئەۋەتتۇق[2]. شۇنىڭ بىلەن ئۇلار (قەتلىئام، بۇلاڭ - تالاڭ ئۈچۈن) ئۆيلەرنى ئاختۇردى. چۈنكى، بۇ (جازالاش) چوقۇم روياپقا چىقىدىغان بىر ۋەدە ئىدى(5).
سۈرە ئىسرا 6-ئايەت
ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَأَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَجَعَلْنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا
ئاندىن كېيىن، سىلەرگە قايتىدىن ئۇلارنىڭ ئۈستىدىن غەلىبە قىلىش ئىمكانىيىتى بەردۇق، سىلەرگە نۇرغۇن مال - مۈلۈك ۋە ئەۋلادلارنى بەخش ئەتتۇق(يەنى نوپۇسۇڭلارنى كۆپەيتتۇق)((6).
سۈرە ئىسرا 7-ئايەت
إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا
ئەگەر ياخشى ئىش قىلساڭلار، ئۆزۈڭلار ئۈچۈن ياخشى ئىش قىلغان بولىسىلەر، ئەگەر يامان ئىش قىلساڭلار ئۆزۈڭلار ئۈچۈندۇر. (ئالدىن خەۋەر بېرىلگەن) ئىككىنچى قېتىملىق بۇزغۇنچىلىقىڭلار ئۈچۈن سىلەرنى جازالاشنىڭ ۋاقتى كەلگەن چاغدا، (سىلەرگە باشقا دۈشمەنلەرنى ئەۋەتتۇق)، ئۇلار سىلەرنى قايغۇغا سېلىپ يۈز - ئابرويۇڭلارنى تۆكتى. ئەينەن بۇرۇنقىلاردەك يەنە ئىبادەتخانىغا باستۇرۇپ كىرىپ ئىشغال قىلغانلىكى يەرنى ۋەيران قىلدى (7).
سۈرە ئىسرا 8-ئايەت
عَسَى رَبُّكُمْ أَن يَرْحَمَكُمْ وَإِنْ عُدتُّمْ عُدْنَا وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ حَصِيرًا
(گۇناھلىرىڭلارغا توۋا قىلساڭلار) رەببىڭلار سىلەرگە ئىچ ئاغرىتىشى مۇمكىن. ئەگەر سىلەر (گۇناھ - مەسىيەتكە) قايتساڭلار بىزمۇ (جازالاشقا) قايتىمىز. بىز جەھەننەمنى كاپىرلار ئۈچۈن سېپىل قىلدۇق(8).
سۈرە ئىسرا 9-ئايەت
إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا
بۇ قۇرئان ھەقىقەتەن ئەڭ توغرا يولغا باشلايدۇ. ياخشى ئىشلارنى قىلىدىغان مۆمىنلەرگە ئۇلارنىڭ كاتتا مۇكاپاتقا ئېرىشىدىغانلىقى بىلەن خۇشخەۋەر بېرىدۇ(9).
سۈرە ئىسرا 10-ئايەت
وَأَنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا
ئاخىرەتكە ئىشەنمەيدىغانلارغا ئېچىنىشلىق ئازاب - ئوقۇبەت تەييارلىغانلىقىمىز بىلەن ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ(10).
سۈرە ئىسرا 11-ئايەت
وَيَدْعُ الْإِنسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ بِالْخَيْرِ وَكَانَ الْإِنسَانُ عَجُولًا
ئىنسان ياخشىلىق تىلەپ دۇئا قىلغاندەك يامانلىق تىلەپمۇ دۇئا قىلىدۇ، چۈنكى ئىنسان بەكمۇ ئالدىراقسان كېلىدۇ(11).
سۈرە ئىسرا 12-ئايەت
وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوا فَضْلًا مِّن رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِيلًا
بىز كېچە بىلەن كۈندۈزنى (قۇدرىتىمىزنى كۆرسىتىدىغان) ئىككى ئالامەت قىلدۇق. كېچىدىن ئىبارەت ئالامەتنى ئۆچۈرۈپ (ئورنىغا) كۈندۈزدىن ئىبارەت ئالامەتنى قويۇپ يورۇتقۇچى قىلدۇق. بۇ ئارقىلىق سىلەر رەببىڭلارنىڭ پەزل - ئىلتىپاتىنى ئىزدەيسىلەر، يىللارنىڭ سانىنى ۋە ھېسابىنى بىلەلەيسىلەر. بىز ھەرنەرسىنى تەپسىلىي بايان قىلدۇق(12).
سۈرە ئىسرا 13-ئايەت
وَكُلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنشُورًا
بىز ھەر ئىنساننىڭ تەقدىرىنى[3] ئۆزىنىڭ تىرىشچانلىقىغا باغلىق قىلدۇق. قىيامەت كۈنى ئۇنىڭ ئالدىغا ئېچىلىدىغان بىر پۈتۈك چىقىرىمىز(13).
سۈرە ئىسرا 14-ئايەت
اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا
ئۇنىڭغا: «پۈتۈكۈڭنى ئوقۇغىن، بۈگۈن ئۆزۈڭنى ھېسابلاشقا ئۆزۈڭ كۇپايە» دېيىلىدۇ(14).
سۈرە ئىسرا 15-ئايەت
مَّنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا
كىمكى توغرا يول تۇتسا، ئۆز پايدىسى ئۈچۈن توغرا يول تۇتقان بولىدۇ، كىمكى ئازغۇن يول تۇتسا، ئازغىنىنىڭ زىيىنى ئۇنىڭ ئۆزى ئۈچۈندۇر. بىر ئادەم يەنە باشقا بىر ئادەمنىڭ گۇناھىنى ئۈستىگە ئالمايدۇ. بىز ئەلچى ئەۋەتمەي تۇرۇپ ھېچكىمنى جازالىغىنىمىز يوق(15).
سۈرە ئىسرا 16-ئايەت
وَإِذَا أَرَدْنَا أَن نُّهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُوا فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا
بىر ئەلنى ھالاك قىلماقچى بولساق، ئۇ ئەلنىڭ دۆلەتمەن ئادەملىرىنى ھۆكۈمدار قىلىمىز، ئۇلار پىسىق - پاساتقا يۈزلىنىدۇ - دە، ئاندىن ئۇ ئەل ھالاكەتكە تېگىشلىك بولىدۇ، شۇنىڭ بىلەن ئۇلارنى ۋەيران قىلىپ تاشلايمىز(16).
سۈرە ئىسرا 17-ئايەت
وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُونِ مِن بَعْدِ نُوحٍ وَكَفَى بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا
نۇھتىن كېيىن نۇرغۇن خەلقلەرنى يوق قىلدۇق، رەببىڭ بەندىلىرىنىڭ گۇناھلىرىنى تولۇق بىلىپ تۇرۇشتا، كۆرۈپ تۇرۇشتا يېتەرلىكتۇر(17).
سۈرە ئىسرا 18-ئايەت
مَّن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا
كىمكى دۇنيا ھاياتىدا ئۆتكۈنچى نەرسىلەرنى كۆزلىسە، تىلىگەن ئادەمگە خالىغىنىمىزنى بېرىمىز، ئاندىن كېيىن ئۇنى جەھەننەم بىلەن جازالايمىز، ئۇ جەھەننەمگە خارلانغان، ھاقارەتلەنگەن ھالدا كىرىدۇ(18).
سۈرە ئىسرا 19-ئايەت
وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ كَانَ سَعْيُهُم مَّشْكُورًا
كىمكى ئاخىرەتنى كۆزلىسە ۋە مۆمىن ھالىتىدە تېگىشلىك تىرىشچانلىقنى كۆرسەتسە، ئەنە شۇنداق ئادەملەرنىڭ تىرىشچانلىقى (ئاللاھ تەرىپىدىن) ئالقىشقا سازاۋەر بولىدۇ(19).
سۈرە ئىسرا 20-ئايەت
كُلًّا نُّمِدُّ هَؤُلَاءِ وَهَؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا
(دۇنيانى كۆزلىگەن ۋە ئاخىرەتنى كۆزلىگەن) ئەنە شۇلارنىڭ ھەممىسىگە رەببىڭ ئۆز نېمەتلىرىدىن ئاتا قىلىدۇ. رەببىڭنىڭ نېمەتلىرى (يالغۇز بىر قىسىم ئىنسانلار بىلەنلا) چەكلىنىپ قالمايدۇ(20).
سۈرە ئىسرا 21-ئايەت
انظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَلَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَكْبَرُ تَفْضِيلًا
(بۇ دۇنيادا) ئۇلارنىڭ بەزىسىنى بەزىسىدىن (قابىلىيەت ۋە ئىمكانىيەت جەھەتتىن) قانداق ئۈستۈن قىلغانلىقىمىزغا قارىغىن. ئاخىرەت دەرىجىلىرى ئەلۋەتتە تېخىمۇ ئالىي ۋە تېخىمۇ ئۈستۈندۇر(21).
سۈرە ئىسرا 22-ئايەت
لَّا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَّخْذُولًا
(ئى ئىنسان!) ئاللاھ بىلەن بىللە باشقىنى ئىلاھ قىلىۋالمىغىن. ئۇنداق قىلساڭ، ئەيىبلەنگەن، خارلانغان ھالەتتە ئولتۇرۇپ قالىسەن(22).
سۈرە ئىسرا 23-ئايەت
وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا
سېنىڭ رەببىڭ يالغۇز ئۆزىگىلا بەندىچىلىك قىلىشىڭلارنى ۋە ئاتا - ئاناڭلارغا ياخشى مۇئامىلە قىلىشىڭلارنى بۇيرۇدى. ئەگەر ئۇلارنىڭ بىرى ياكى ھەر ئىككىلىسى سېنىڭ يېنىڭدا ياشىنىپ قالغان بولسا، ئۇلارغا «ئوھۇش»[4] دېمىگىن، ئۇلارنى دۈشكەللىمىگىن، ئۇلارغا چىرايلىق ئۇسلۇبتا گەپ قىلغىن(23).
سۈرە ئىسرا 24-ئايەت
وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا
ئۇلارنى مېھرىبانلىق ۋە كەمتەرلىك بىلەن قانات ئاستىڭغا ئالغىن ۋە (دۇئايىڭدا): «ئى رەببىم! ئۇلار مېنى كىچىك چېغىمدا (مېھىر - شەپقەت بىلەن) قاتارغا قوشقىنىدەك سەنمۇ ئۇلارغا مېھىر - شەپقەت قىلغايسەن» دېگىن(24).
سۈرە ئىسرا 25-ئايەت
رَّبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمْ إِن تَكُونُوا صَالِحِينَ فَإِنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ غَفُورًا
(ئى ئىنسانلار!) رەببىڭلار دىلىڭلاردىكىنى ئوبدان بىلگۈچىدۇر. ئەگەر سىلەر ياخشى ئىشلارنى قىلغۇچى بولساڭلار، ئاللاھ ھەقىقەتەن (يامان ئىشلاردىن يېنىپ) توۋا قىلغۇچىلارنى ئەپۇ قىلغۇچىدۇر(25).
سۈرە ئىسرا 26-ئايەت
وَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا
ئۇرۇق-تۇغقان- يېقىندىكىگە، مىسكىن-يوقسۇلغا ۋە يول خىراجىتىدىن ئايرىلىپ قالغان-كوچىدا قالغان كىشىگە (خەير-ساخاۋەتتىن) ھەققىنى بەرگىن ۋە (پۇل-مېلىڭنى) بۇزۇپ چاچمىغىن(26).
سۈرە ئىسرا 27-ئايەت
إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا
بۇزۇپ چاچقۇچىلار ھەقىقەتەن شەيتانلارنىڭ قېرىنداشلىرىدۇر. شەيتان رەببىگە بەكمۇ تۇزكور كېلىدۇ(27).
سۈرە ئىسرا 28-ئايەت
وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِّن رَّبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُل لَّهُمْ قَوْلًا مَّيْسُورًا
ئەگەر رەببىڭدىن كېلىدىغان بىرەر ئىلتىپاتنى ئىزدەۋاتقانلىقىڭدىن (موھتاجلارنى) قۇرۇق قول قايتۇرۇشقا مەجبۇر بولۇپ قالساڭ، ئۇلارغا چىرايلىق گەپ قىلغىن(28).
سۈرە ئىسرا 29-ئايەت
وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا
(بېخىللىق قىلىپ) قولۇڭنى بەك سىقىۋالما، (سېخىيلىق قىلىپ) قولۇڭنى ھەددىدىن زىيادىمۇ ئېچىۋەتمىگىن، ئۇنداق قىلساڭ تاپا-تەنىگە، پۇشايمانغا قالىسەن(29).
سۈرە ئىسرا 30-ئايەت
إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا
شۈبھىسىزكى، سېنىڭ رەببىڭ (تىرىشچانلىقىغا بېقىپ) خالىغان ئادەمنىڭ رىزقىنى كەڭ، خالىغان ئادەمنىڭ رىزقىنى تار قىلىدۇ. ئاللاھ ھەقىقەتەن بەندىلىرىنىڭ ئەھۋالىدىن خەۋەرداردۇر، يېقىندىن كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر(30).
سۈرە ئىسرا 31-ئايەت
وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا
كەمبەغەللىكتىن قورقۇپ پەرزەنتلىرىڭلارنى ئۆلتۈرمەڭلار. ئۇلارنىڭمۇ، سىلەرنىڭمۇ رىزقىڭلارنى بىز بېرىمىز. ئۇلارنى ئۆلتۈرۈش ھەقىقەتەن چوڭ گۇناھتۇر(31).
سۈرە ئىسرا 32-ئايەت
وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا
زىنا-پاھىشىگە ھەرگىز يېقىن يولىماڭلار. چۈنكى ئۇ ھەقىقەتەن يىرگىنچلىكتۇر، يامان يولدۇر(32).
سۈرە ئىسرا 33-ئايەت
وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلَا يُسْرِف فِّي الْقَتْلِ إِنَّهُ كَانَ مَنصُورًا
ئاللاھ ئەزىز قىلغان جانغا ناھەق رەۋىشتە زامىن بولماڭلار. كىمكى ناھەق ئۆلتۈرۈلىدىكەن ئۇنىڭ ئىگىسىگە (قىساس، تۆلەم، كەچۈرۈۋېتىش توغرىسىدا) تولۇق ھوقۇق بەردۇق، ئۇ قىساس[5] ئېلىشتا چەكتىن ھالقىپ كەتمىسۇن. ئۇ ھەقىقەتەن (ئاللاھ تەرەپتىن) ياردەمگە ئېرىشكۈچىدۇر(33).
سۈرە ئىسرا 34-ئايەت
وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا
تاكى قۇرامىغا يەتكەنگە قەدەر يېتىمنىڭ مال-مۈلكىگە چېقىلماڭلار، پەقەت يوللۇق رەۋىشتە (سەرپ قىلساڭلار) ئۇنىڭ يولى باشقا. ئەھدە-توختامغا ۋاپا قىلىڭلار، شۈبھىسزكى، ئەھدە-كېلىشىمنىڭ مەسئۇلىيىتى بار (34).
سۈرە ئىسرا 35-ئايەت
وَأَوْفُوا الْكَيْلَ إِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا
سىلەر كەمچەنلەپ بەرگەندە تولۇق كەمچەنلەڭلار ۋە توغرا تارازىدا تارتىپ بېرىڭلار[6]. بۇنداق قىلىش ياخشىدۇر، ئاقىۋىتى تېخىمۇ ئوبداندۇر(35).
سۈرە ئىسرا 36-ئايەت
وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا
ئۆزۈڭ بىلمەيدىغان نەرسە ئۈستىدە توختالمىغىن (يەنى بىلمەيدىغاننى بىلدىم، كۆرمىگەننى كۆردۈم، ئاڭلىمىغاننى ئاڭلىدىم دېمە). شۈبھىسىزكى، قۇلاق، كۆز ۋە دىل قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ھەقىقەتەن جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ(36).
سۈرە ئىسرا 37-ئايەت
وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَن تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَن تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا
سەن زېمىندا غادىيىپ ماڭمىغىن. (غادىيىپ مېڭىپ ئايىغىڭ بىلەن) يەرنى تېشىۋېتەلمەيسەن، ئېگىزلىكتە تاغلارغا تەڭلىشەلمەيسەن(37).
سۈرە ئىسرا 38-ئايەت
كُلُّ ذَلِكَ كَانَ سَيِّئُهُ عِندَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا
ئۇلارنىڭ ھەممىسى رەببىڭنىڭ نەزىرىدە يامان كۆرۈلىدىغان قىلىقلاردۇر(38).
سۈرە ئىسرا 39-ئايەت
ذَلِكَ مِمَّا أَوْحَى إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتُلْقَى فِي جَهَنَّمَ مَلُومًا مَّدْحُورًا
بۇلار رەببىڭ ساڭا ۋەھىي قىلغان ھېكمەتلەردىندۇر. (ئى ئىنسان!) ئاللاھ بىلەن بىللە باشقىنى ئىلاھ قىلىۋالمىغىن، بولمىسا مالامەتكە قالغان، (ئاللاھنىڭ رەھمىتىدىن) قوغلانغان ھالدا جەھەننەمگە تاشلىنىسەن(39).
سۈرە ئىسرا 40-ئايەت
أَفَأَصْفَاكُمْ رَبُّكُم بِالْبَنِينَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ إِنَاثًا إِنَّكُمْ لَتَقُولُونَ قَوْلًا عَظِيمًا
(ئى مۇشرىكلار! سىلەرنىڭچە بولغاندا) رەببىڭلار ئوغۇللارنى سىلەرگە خاس قىلىپ، ئۆزىگە پەرىشتىلەردىن قىزلارنى (بالا) قىلىۋالدىمۇ؟[7] سىلەر ھەقىقەتەن ئېغىر گەپنى قىلىۋاتىسىلەر(40).
سۈرە ئىسرا 41-ئايەت
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَذَا الْقُرْآنِ لِيَذَّكَّرُوا وَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا نُفُورًا
ئۇلارنىڭ ساۋاق ئېلىشى ئۈچۈن، بىز بۇ قۇرئاندا (ھەقىقەتنى) ھەر نۇقتىدىن بايان قىلدۇق، بۇ پەقەت ئۇلارنىڭ نەپرىتىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ(41).
سۈرە ئىسرا 42-ئايەت
قُل لَّوْ كَانَ مَعَهُ آلِهَةٌ كَمَا يَقُولُونَ إِذًا لَّابْتَغَوْا إِلَى ذِي الْعَرْشِ سَبِيلًا
ئېيتقىنكى: «ناۋادا ئۇلار ئىلگىرى سۈرۈشكەندەك، ئاللاھ بىلەن بىللە باشقا ئىلاھلار مەۋجۇت بولغان بولسا ئىدى، ئۇلار بۇ چاغدا پۈتكۈل ھۆكۈمرانلىق ئىلكىدە بولغان ئاللاھقا (قارشى چىقماق ياكى تېخىمۇ يېقىنلاشماق ئۈچۈن) ئەلۋەتتە يول ئىزدىگەن بولاتتى»(42).
سۈرە ئىسرا 43-ئايەت
سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يَقُولُونَ عُلُوًّا كَبِيرًا
ئاللاھ ھەرقانداق كەمچىلىكتىن پاكتۇر. ئۇلارنىڭ ئېيتقانلىرىدىن ھالقىغان ھالدا ئۇلۇغدۇر(43).
سۈرە ئىسرا 44-ئايەت
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَمَن فِيهِنَّ وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَكِن لَّا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا
يەتتە ئاسمان، زېمىن ۋە ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى مەۋجۇداتلار ئاللاھنى ئۇلۇغلاپ تەسبىھ ئېيتىپ تۇرىدۇ، ئاللاھنى مەدھىيەلەپ تەسبىھ ئېيتمايدىغان ھېچنەرسە يوقتۇر. لېكىن، سىلەر ئۇلارنىڭ (ھال تىلى بىلەن) تەسبىھ ئېيتىۋاتقانلىقىنى چۈشەنمەيسىلەر، ئاللاھ جازالاشقا ئالدىرىمايدىغان، ئەپۇچان زاتتۇر(44).
سۈرە ئىسرا 45-ئايەت
وَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ جَعَلْنَا بَيْنَكَ وَبَيْنَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُورًا
(ئى مۇھەممەت!) سەن قۇرئان ئوقۇغان چاغدا، ئاخىرەتكە ئىشەنمەيدىغانلار بىلەن سېنىڭ ئاراڭدا يوشۇرۇن پەردە قىلدۇق(45).
سۈرە ئىسرا 46-ئايەت
وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَن يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلَى أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا
(ئۇلار قۇرئاننى ئىنكار قىلغانلىقى ئۈچۈن) قۇرئاننى چۈشەنمەيلا كەتسۇن دەپ، ئۇلارنىڭ دىللىرىنى پەردىلىدۇق، قۇلاقلىرىنى ئېغىرلاشتۇردۇق، سەن قۇرئاندا رەببىڭنى بىر دەپ تىلغا ئالساڭ، ئۇلار ئۈركۈپ قېچىپ كېتىدۇ(46).
سۈرە ئىسرا 47-ئايەت
نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَسْتَمِعُونَ بِهِ إِذْ يَسْتَمِعُونَ إِلَيْكَ وَإِذْ هُمْ نَجْوَى إِذْ يَقُولُ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلًا مَّسْحُورًا
بىز ئۇلار ساڭا قۇلاق سېلىشقاندا نېمە (مەقسەت) ئۈچۈن قۇلاق سالىدىغانلىقىنى، زالىملار ئۆزئارا پىچىرلاشقاندا «سىلەر پەقەت سېھىرلەنگەن بىر ئادەمگە ئەگىشىۋاتىسىلەر» دېيىشكەنلىكىنى ئوبدان بىلىمىز(47).
سۈرە ئىسرا 48-ئايەت
انظُرْ كَيْفَ ضَرَبُوا لَكَ الْأَمْثَالَ فَضَلُّوا فَلَا يَسْتَطِيعُونَ سَبِيلًا
ئۇلارنىڭ سېنى نېمىلەرگە ئوخشىتىپ ئازغانلىقىغا قارىغىن. ئۇلارنىڭ توغرا يولنى تېپىشقا قۇربىتى يەتمەيدۇ(48).
سۈرە ئىسرا 49-ئايەت
وَقَالُوا أَئِذَا كُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِيدًا
ئۇلار: «بىز قۇرۇق سۆڭەككە ئايلىنىپ، كۇكۇم-تالقان توپا بولۇپ كەتكەندىن كېيىن، راستتىنلا يېڭىدىن يارىتىلىپ تىرىلدۈرۈلەمدۇق؟» دېيىشتى(49).
سۈرە ئىسرا 50-ئايەت
قُلْ كُونُوا حِجَارَةً أَوْ حَدِيدًا
(ئۇلارغا) ئېيتقىنكى: «سىلەر تاش ياكى تۆمۈر(50)
سۈرە ئىسرا 51-ئايەت
أَوْ خَلْقًا مِّمَّا يَكْبُرُ فِي صُدُورِكُمْ فَسَيَقُولُونَ مَن يُعِيدُنَا قُلِ الَّذِي فَطَرَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَيُنْغِضُونَ إِلَيْكَ رُءُوسَهُمْ وَيَقُولُونَ مَتَى هُوَ قُلْ عَسَى أَن يَكُونَ قَرِيبًا
ياكى يېڭىدىن قايتا تىرىلىشنى ئەقلىڭلار ئالمايدىغان قايسىدۇر بىرەر نەرسە بولۇپ كەتسەڭلارمۇ (ئاللاھ سىلەرنى چوقۇم قايتا تىرىلدۈرىدۇ)». ئۇلار: «بىزنى كىم تىرىلدۈرىدۇ؟» دەيدۇ. ئېيتقىنكى: «سىلەرنى دەسلەپتە ياراتقان ئاللاھ تىرىلدۈرىدۇ». بۇ چاغدا ئۇلار (ئىشەنمىگەن قىياپەتتە) باشلىرىنى چايقاپ تۇرۇپ ساڭا: «ئۇ قاچان بولىدۇ؟» دېيىشىدۇ. سەن: «بەلكىم سىلەر ئويلىغىنىڭلاردىنمۇ يېقىن» دېگىن(51).
سۈرە ئىسرا 52-ئايەت
يَوْمَ يَدْعُوكُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ بِحَمْدِهِ وَتَظُنُّونَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا
ئاللاھ سىلەرنى چاقىرىدىغان (قىيامەت) كۈنىدە سىلەر مەدھىيە بىلەن ئۇنىڭ چاقىرىقىغا ئاۋاز قوشىسىلەر ۋە (دۇنيادا) پەقەت ئازغىنا(ۋاقىت) تۇرغانلىقىڭلارنى جەزملەشتۈرۈسىلەر(52).
سۈرە ئىسرا 53-ئايەت
وَقُل لِّعِبَادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنزَغُ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلْإِنسَانِ عَدُوًّا مُّبِينًا
بەندىلىرىمگە ئېيتقىنكى: «ئۇلار پەقەت چىرايلىق گەپ قىلسۇن. شۈبھىسىزكى، شەيتان ئۇلارنىڭ ئارىسىدا قۇتراتقۇلۇق قىلىدۇ. شەيتان ئىنسانغا ھەقىقەتەن ئېنىق دۈشمەندۇر»(53).
سۈرە ئىسرا 54-ئايەت
رَّبُّكُمْ أَعْلَمُ بِكُمْ إِن يَشَأْ يَرْحَمْكُمْ أَوْ إِن يَشَأْ يُعَذِّبْكُمْ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ وَكِيلًا
رەببىڭلار سىلەرنى ناھايىتى ياخشى بىلىدۇ. ئۇ خالىسا سىلەرگە ئىچ ئاغرىتىدۇ، خالىسا سىلەرنى ئازابلايدۇ. (ئى پەيغەمبەر!) بىز سېنى ئۇلارغا ۋەكىل قىلىپ ئەۋەتكىنىمىز يوق(54).
سۈرە ئىسرا 55-ئايەت
وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَى بَعْضٍ وَآتَيْنَا دَاوُدَ زَبُورًا
رەببىڭ ئاسمانلاردىكى ۋە زېمىندىكى ھەممە مەۋجۇداتنى ناھايىتى ياخشى بىلىدۇ. بىز ھەقىقەتەن بەزى پەيغەمبەرلەرنى (ئالاھىدىلىك جەھەتتىن) بەزى پەيغەمبەرلەردىن ئۈستۈن قىلدۇق؛ داۋۇتقا زەبۇرنى ئاتا قىلدۇق(55).
سۈرە ئىسرا 56-ئايەت
قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُم مِّن دُونِهِ فَلَا يَمْلِكُونَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنكُمْ وَلَا تَحْوِيلًا
ئېيتقىنكى: «سىلەر ئاللاھتىن باشقا ئىلاھ ئىكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرگەن نەرسىلىرىڭلاردىن تىلەپ بېقىڭلار، بېشىڭلارغا كەلگەن زىيان-زەخمەتنى كۆتۈرۈۋېتىشمۇ، ئالدىنى ئېلىشمۇ ئۇلارنىڭ قولىدىن كەلمەيدۇ(56).
سۈرە ئىسرا 57-ئايەت
أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا
ئۇلارنىڭ چوقۇنغان نەرسە (يەنى ئۇلۇغلىرى، ماشايىخ)لىرىمۇ رەببىگە يېقىنلىشىش ئۈچۈن رىشتە ئىزدەپ دۇئا قىلىدۇ، رەببىنىڭ رەھىم - شەپقىتىنى ئۈمىد قىلىپ، ئازاب - ئوقۇبىتىدىن قورقىدۇ. شۈبھىسىزكى، رەببىڭنىڭ ئازاب - ئوقۇبىتى ھەقىقەتەن ساقلىنىشقا تېگىشلىكتۇر» (57).
سۈرە ئىسرا 58-ئايەت
وَإِن مِّن قَرْيَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوهَا قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ أَوْ مُعَذِّبُوهَا عَذَابًا شَدِيدًا كَانَ ذَلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا
(بىز گۇناھى تۈپەيلى) قىيامەت كۈنىدىن بۇرۇن ھالاك قىلمىغان ياكى قاتتىق بالايىئاپەت بىلەن جازالىمىغان ھېچبىر ئەل يوقتۇر. بۇ (ئىلاھىي قانۇنىيەت) پۈتۈكتە يېزىقلىق ئىدى(58).
سۈرە ئىسرا 59-ئايەت
وَمَا مَنَعَنَا أَن نُّرْسِلَ بِالْآيَاتِ إِلَّا أَن كَذَّبَ بِهَا الْأَوَّلُونَ وَآتَيْنَا ثَمُودَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوا بِهَا وَمَا نُرْسِلُ بِالْآيَاتِ إِلَّا تَخْوِيفًا
بىزنىڭ (مۇشرىكلار تەلەپ قىلغان) مۆجىزىلەرنى ئەۋەتمەسلىكىمىز پەقەت بۇرۇنقىلارنىڭ ئۇ مۆجىزىلەرنى يالغانغا چىقارغانلىقى سەۋەبىدىندۇر. بىز سەمۇدقا (پەيغەمبەرلىكنىڭ) روشەن دەلىلى سۈپىتىدە ھىڭگان تۆگىنى بەرگەنىدۇق، ئۇلار (ۋەھشىيلەرچە ئۆلتۈرۈش بىلەن) ئۇنىڭغا ئۇۋال قىلىشتى. بىز مۆجىزىلەرنى پەقەت قورقۇتۇش ئۈچۈنلا ئەۋەتىمىز(59).
سۈرە ئىسرا 60-ئايەت
وَإِذْ قُلْنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِالنَّاسِ وَمَا جَعَلْنَا الرُّؤْيَا الَّتِي أَرَيْنَاكَ إِلَّا فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُونَةَ فِي الْقُرْآنِ وَنُخَوِّفُهُمْ فَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا طُغْيَانًا كَبِيرًا
(ئى مۇھەممەت!) بىز ساڭا رەببىڭنىڭ ئىنسانلارنى چەمبەرچاس قورشاۋغا ئالغانلىقىنى ئېيتقان ئىدۇق. بىز ساڭا كۆرسەتكەن چۈشنى، قۇرئاندىكى لەنەت قىلىنغان (زەققۇم ) دەرەخنى پەقەت كىشىلەر ئۈچۈن سىناق قىلدۇق، بىز ئۇلارنى (بۇ خىل ئىمتىھانلار ئارقىلىق) قورقۇتۇپ ئاگاھلاندۇرىمىز، لېكىن بۇ ئۇلارنىڭ ھەددىدىن ئېشىشىنى تېخىمۇ كۈچەيتىدۇ(60).
سۈرە ئىسرا 61-ئايەت
وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا
ئەينى چاغدا بىز پەرىشتىلەرگە: «بېشىڭلارنى يەرگە تەگكۈزۈپ ئادەمگە تەزىم قىلىڭلار!» دېگەنىدۇق، ئىبلىستىن باشقا ھەممىسى بېشىنى يەرگە تەگكۈزۈپ تەزىم قىلغانىدى. ئىبلىس: «سەن لايدىن ياراتقان بىرسىگە بېشىمنى يەرگە تەگكۈزۈپ تەزىم قىلامدىمەن؟» دېدى(61).
سۈرە ئىسرا 62-ئايەت
قَالَ أَرَأَيْتَكَ هَذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَأَحْتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلَّا قَلِيلًا
ئىبلىس: «سەن مەندىن ئۈستۈن قىلغان شۇنىڭغا (يەنى ئادەمگە) قارىمامسەن؟ ئەگەر ماڭا قىيامەت كۈنىگە قەدەر مۆھلەت بەرسەڭ، ئۇنىڭ ئۇرۇق - ئەۋلادىنىڭ ئازلا بىر قىسمىنى ھېسابقا ئالمىغاندا ئاغزىغا يۈگەن سېلىپ ھەممىسىنىڭ چۇلۋۇرىنى قولۇمغا ئالىمەن» دېدى(62).
سۈرە ئىسرا 63-ئايەت
قَالَ اذْهَبْ فَمَن تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاؤُكُمْ جَزَاءً مَّوْفُورًا
ئاللاھ ئېيتتى: «بارغىن! ئۇلاردىن كىمكى سېنىڭ ئىزىڭدىن ماڭىدىكەن، سىلەر ھەممىڭلارنىڭ ئەڭ لايىق جازاسى جەھەننەم بولىدۇ(63).
سۈرە ئىسرا 64-ئايەت
وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُم بِصَوْتِكَ وَأَجْلِبْ عَلَيْهِم بِخَيْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا
ئۇلارنىڭ ئىچىدىن كۈچۈڭ يەتكەنلىكى كىشىنى (ئالداپ گۇناھ – مەسىيەتكە) چاقىرىپ قوزغىغىن، ئاتلىق ۋە پىيادە قوشۇنۇڭ بىلەن ئۇلارغا قارشى سەپەرۋەر بولغىن، دۇنيا ئوقەتلىرى ۋە بالا - چاقىلىرىغا شېرىك بولغىن (يەنى ھالال بولمىغان يوللاردىن پۇل تېپىشىغا، پاھىشىۋازلىققا رىغبەتلەندۈرگىن)، ئۇلارغا ۋەدىلەرنى بەرگىن - شەيتاننىڭ ئۇلارغا بېرىدىغان ۋەدىسى ئالداشتىن باشقا نەرسە ئەمەس(64).
سۈرە ئىسرا 65-ئايەت
إِنَّ عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ وَكَفَى بِرَبِّكَ وَكِيلًا
شۈبھىسىزكى، مېنىڭ (ھەقىقىي) بەندىلىرىم ئۈستىدىن سەن ھۆكۈمرانلىق قىلالمايسەن، سېنىڭ رەببىڭ تايانچ بولۇشقا يېتەرلىكتۇر»(65).
سۈرە ئىسرا 66-ئايەت
رَّبُّكُمُ الَّذِي يُزْجِي لَكُمُ الْفُلْكَ فِي الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ إِنَّهُ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا
سىلەرنىڭ رەببىڭلار پەزل - ئىلتىپاتىنى ئىزدىشىڭلار ئۈچۈن سىلەرگە دېڭىزدا كېمىلەرنى ماڭدۇرۇپ بېرىۋاتقان زاتتۇر. شۈبھىسىزكى، ئۇ سىلەرگە ناھايىتى رەھىمدىلدۇر(66).
سۈرە ئىسرا 67-ئايەت
وَإِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِي الْبَحْرِ ضَلَّ مَن تَدْعُونَ إِلَّا إِيَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاكُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَكَانَ الْإِنسَانُ كَفُورًا
سىلەر دېڭىزدا بىرەر زىيان - زەخمەتكە يولۇققان چېغىڭلاردا، ئېسىڭلارغا سىلەر چوقۇنۇۋاتقان (ئويدۇرما) ئىلاھلىرىڭلار كەلمەي، پەقەت ئاللاھلا كېلىدۇ، ئاللاھ سىلەرنى قۇتقۇزۇپ قۇرۇقلۇققا چىقارغاندا (ئاللاھتىن) يۈز ئۆرۈيسىلەر. ئىنسان ھەقىقەتەن تۇزكوردۇر(67).
سۈرە ئىسرا 68-ئايەت
أَفَأَمِنتُمْ أَن يَخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ يُرْسِلَ عَلَيْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَكُمْ وَكِيلًا
ئاللاھنىڭ سىلەرنى قۇرۇقلۇق پارچىسىنىڭ بىر قىسمى بىلەن بىللە يەرگە يۇتقۇزۇۋېتىشىدىن ياكى ئۈستۈڭلاردىن تاش ياغدۇرۇشىدىن، ئاندىن (بۇ ھالىڭلار بىلەن) ئۆزۈڭلارغا ھېچقانداق يۆلەنچۈك تاپالماسلىقىڭلاردىن ئەنسىرىمەمسىلەر؟(68)
سۈرە ئىسرا 69-ئايەت
أَمْ أَمِنتُمْ أَن يُعِيدَكُمْ فِيهِ تَارَةً أُخْرَى فَيُرْسِلَ عَلَيْكُمْ قَاصِفًا مِّنَ الرِّيحِ فَيُغْرِقَكُم بِمَا كَفَرْتُمْ ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَكُمْ عَلَيْنَا بِهِ تَبِيعًا
ياكى ئاللاھنىڭ سىلەرنى دېڭىزدا قايتا قاتناتقۇزۇپ، ئۈستۈڭلارغا قارا بوران ئەۋەتىشىدىن ۋە شۇنىڭ بىلەن تۇزكورلۇق قىلغانلىقىڭلار تۈپەيلىدىن سىلەرنى غەرق قىلىۋېتىشىدىن خاتىرجەم بولالامسىلەر؟ ئۇ چاغدا سىلەر ئۆزۈڭلار ئۈچۈن بىزگە قارشى ھېچقانداق ھامىي تاپالمايسىلەر(69).
سۈرە ئىسرا 70-ئايەت
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُم مِّنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا
شەك - شۈبھىسىزكى، بىز ئادەم بالىلىرىنى ئەزىز قىلدۇق، ئۇلارغا قۇرۇقلۇقتا، دېڭىزدا (خىلمۇخىل قاتناش ۋاسىتىلىرى بىلەن) يۆتكىلىش ئىمكانىيىتى بەخش ئەتتۇق، ئۇلارنى پاكىز ئوزۇقلۇقلار بىلەن رىزىقلاندۇردۇق ھەمدە ئۇلارنى ياراتقانلىرىمىزنىڭ كۆپلىرىدىن ئۈستۈن قىلدۇق(70).
سۈرە ئىسرا 71-ئايەت
يَوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولَئِكَ يَقْرَءُونَ كِتَابَهُمْ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا
شۇنداق بىر كۈن كېلىدۇكى، ھەممە ئادەمنى يولباشچىلىرى بىلەن بىرگە چاقىرىمىز، نامە ئەمەل دەپتىرى ئوڭ قولىغا بېرىلگەنلەر ئۆزىنىڭ دەپتىرىنى ئوقۇيدۇ. ئۇلارغا قىلچە ئۇۋال قىلىنمايدۇ(71).
سۈرە ئىسرا 72-ئايەت
وَمَن كَانَ فِي هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِيلًا
بۇ (دۇنيادا قەلب كۆزى) كور بولغان ئادەم ئاخىرەتتىمۇ كور بولىدۇ ۋە تېخىمۇ گۇمراھ بولىدۇ[8](72).
سۈرە ئىسرا 73-ئايەت
وَإِن كَادُوا لَيَفْتِنُونَكَ عَنِ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ لِتَفْتَرِيَ عَلَيْنَا غَيْرَهُ وَإِذًا لَّاتَّخَذُوكَ خَلِيلًا
(ئى مۇھەممەت!) ئۇلار بىز ساڭا ۋەھىي قىلغىنىمىزدىن باشقا نەرسىنى بىزنىڭ نامىمىزدىن ساڭا ئويدۇرۇپ چىقارغۇزۇشقا تاس[9] قالدى. (ئەگەر بۇنى ئەمەلگە ئاشۇرالىغان بولسا) ئەنە شۇچاغدا ئۇلار سېنى ئۆزلىرىگە يېقىن دوست قىلىۋالاتتى(73).
سۈرە ئىسرا 74-ئايەت
وَلَوْلَا أَن ثَبَّتْنَاكَ لَقَدْ كِدتَّ تَرْكَنُ إِلَيْهِمْ شَيْئًا قَلِيلًا
بىز سېنى مۇستەھكەم قىلمىغان بولساق، ئۇلارغا ئازراق بولسىمۇ مايىل بولۇپ كەتكىلى تاس قالغان ئىدىڭ(74).
سۈرە ئىسرا 75-ئايەت
إِذًا لَّأَذَقْنَاكَ ضِعْفَ الْحَيَاةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيْنَا نَصِيرًا
ئۇ چاغدا، ئەلۋەتتە ساڭا بۇ دۇنيادىمۇ، ئۇ دۇنيادىمۇ ھەسسىلەپ ئازاب - ئوقۇبەتنى تېتىتقان بولاتتۇق. ئاندىن سەن بىزگە قارشى ياردەم بېرىدىغان ھېچكىمنى تاپالمايتتىڭ(75).
سۈرە ئىسرا 76-ئايەت
وَإِن كَادُوا لَيَسْتَفِزُّونَكَ مِنَ الْأَرْضِ لِيُخْرِجُوكَ مِنْهَا وَإِذًا لَّا يَلْبَثُونَ خِلَافَكَ إِلَّا قَلِيلًا
ئۇلار (يەنى مەككە مۇشرىكلىرى) سېنى يۇرتۇڭدىن چىقىرىۋېتىش ئۈچۈن، زېمىننى ساڭا تار قىلىۋېتىشكە تاس قالدى. شۇنداق بولغاندا، سەن چىقىپ كەتكەندىن كېيىن، ئۇلار ئازغىنا ۋاقىتلا تۇرالايدۇ(76).
سۈرە ئىسرا 77-ئايەت
سُنَّةَ مَن قَدْ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِن رُّسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِيلًا
بۇ سەندىن ئىلگىرى ئەۋەتكەن پەيغەمبەرلىرىمىز ھەققىدىكى (پەيغەمبەرلىرىنى پالىغان قوۋمنى ھالاك قىلىش) قانۇنىيىتىدۇر. بىزنىڭ قانۇنىيىتىمىزدە ھېچقانداق ئۆزگىرىش[10]تاپالمايسەن(77).
سۈرە ئىسرا 78-ئايەت
أَقِمِ الصَّلَاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا
كۈن قايرىلغان ۋاقىتتىن تارتىپ قاراڭغۇ چۈشكەن ۋاقىتقا قەدەر(كى ۋاقىتلاردا) نامازنى تولۇق ئادا قىلغىن، بامدات نامىزىنىمۇ تولۇق ئادا قىلغىن[11]، بامدات نامىزى (كۈندۈزنىڭ ۋە كېچىنىڭ پەرىشتىلىرى تەرىپىدىن) چوقۇم شاھىتلىققا سازاۋەردۇر(78).
سۈرە ئىسرا 79-ئايەت
وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُودًا
(ئى پەيغەمبەر!) كېچىنىڭ بىر قىسىمىدا ئويغىنىپ ساڭا مەخسۇس نەپلە سۈپىتىدە تەھەججۈت نامىزى ئۆتىگىن، رەببىڭ سېنى مەدھىيەگە لايىق جايغا[12] ئېرىشتۈرگۈسى(79).
سۈرە ئىسرا 80-ئايەت
وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ وَاجْعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلْطَانًا نَّصِيرًا
سەن (دۇئايىڭدا): «ئى رەببىم! مېنى كىرىدىغان يەرگە راستچىللىق بىلەن كىرىشىمگە، چىقىدىغان جايدىن راستچىللىق بىلەن چىقىشىمغا مۇيەسسەر قىلغايسەن ۋە دەرگاھىڭدىن ماڭا ياردەم قىلىدىغان كۈچ - قۇۋۋەت نېسىپ قىلغايسەن» دېگىن(80).
سۈرە ئىسرا 81-ئايەت
وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا
«ھەقىقەت يېتىپ كەلدى، باتىل گۇمران بولدى، باتىل ھەقىقەتەن گۇمران بولۇپ كەلگەن» دېگىن(81).
سۈرە ئىسرا 82-ئايەت
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا
بىز مۆمىنلەر ئۈچۈن (كۆڭلىگە) شىپا ۋە مېھىر – شەپقەت مەنبەسى بولىدىغان قۇرئان ئايەتلىرىنى چۈشۈرىمىز، قۇرئان زالىملارغا-ئۆزىگە ئۇۋال قىلغۇچىلارغا پەقەت زىياننىلا كۆپەيتىدۇ(82).
سۈرە ئىسرا 83-ئايەت
وَإِذَا أَنْعَمْنَا عَلَى الْإِنسَانِ أَعْرَضَ وَنَأَى بِجَانِبِهِ وَإِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ يَئُوسًا
ئىنسانغا (تەن سالامەتلىك ۋە پاراۋانلىقتەك) نېمەتلەرنى بەخش ئەتسەك، (بىزدىن يۈز ئۆرۈپ)يىراقلىشىدۇ، بېشىغا كېلىشمەسلىك كەلسە، (مېھىر - شەپقىتىمىزدىن) ئۈمىدسىزلىنىپ كېتىدۇ(83).
سۈرە ئىسرا 84-ئايەت
قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِيلًا
ئېيتقىنكى: «ھەركىم ئۆز يولى - خاراكتېرى بويىچە ئىش قىلىدۇ، رەببىڭلار كىمنىڭ توغرا يولدا ئىكەنلىكىنى ئوبدان بىلىدۇ»(84).
سۈرە ئىسرا 85-ئايەت
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِيلًا
(ئى مۇھەممەت!) ئۇلار سەندىن روھ ھەققىدە سورىشىدۇ. ئېيتقىنكى: «روھ رەببىمنىڭ ئىشلىرى قاتارىدىندۇر. سىلەرگە ئىلىمدىن پەقەت ئازغىنىسى بېرىلدى»(85).
سۈرە ئىسرا 86-ئايەت
وَلَئِن شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهِ عَلَيْنَا وَكِيلًا
ئەگەر بىز خالىساق، ساڭا ۋەھىي قىلغان (قۇرئاننى) ئەلۋەتتە (دىللاردىن) كۆتۈرۈۋېتەتتۇق، ئاندىن ئۇنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئۈچۈن بىزگە قارشى ھېچقانداق يۆلەنچۈك تاپالمايتتىڭ(86).
سۈرە ئىسرا 87-ئايەت
إِلَّا رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ إِنَّ فَضْلَهُ كَانَ عَلَيْكَ كَبِيرًا
لېكىن رەببىڭ مېھرىبانلىق كۆرسىتىپ ئۇنى (دىللاردىن) كۆتۈرۈۋەتمىدى. ئاللاھنىڭ ساڭا قىلغان پەزل -ئىلتىپاتى ھەقىقەتەن چوڭ بولدى(87).
سۈرە ئىسرا 88-ئايەت
قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا
ئېيتقىنكى: «ناۋادا ئىنسانلار، جىنلار بۇ قۇرئاننىڭ تەڭدىشىنى مەيدانغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن جەم بولۇپ بىر - بىرىگە ياردەملەشكەن تەقدىردىمۇ، ئۇنىڭ تەڭدىشىنى مەيدانغا كەلتۈرەلمەيدۇ(88).
سۈرە ئىسرا 89-ئايەت
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِي هَذَا الْقُرْآنِ مِن كُلِّ مَثَلٍ فَأَبَى أَكْثَرُ النَّاسِ إِلَّا كُفُورًا
بىز بۇ قۇرئاندا ئىنسانلار ئۈچۈن ھەرخىل مىساللارنى خىلمۇخىل شەكىلدە بايان قىلدۇق، شۇنداقتىمۇ ئىنسانلارنىڭ تولىسى كۇپۇر- تۇزكورلۇقتىن باشقىغا ئۇنىمىدى(89).
سۈرە ئىسرا 90-ئايەت
وَقَالُوا لَن نُّؤْمِنَ لَكَ حَتَّى تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْأَرْضِ يَنبُوعًا
ئۇلار ئېيتتى: «تاكى سەن بىزگە يەر ئاستىدىن بىر بۇلاقنى ئېتىلدۇرۇپ چىقارمىغۇچە (90)
سۈرە ئىسرا 91-ئايەت
أَوْ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِّن نَّخِيلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهَارَ خِلَالَهَا تَفْجِيرًا
ياكى سېنىڭ خورما، ئۈزۈملەر ئۆسكەن ۋە ئوتتۇرىسىدىن ئۆستەڭلەر ئېقىپ تۇرىدىغان بىر بېغىڭ بولمىغۇچە (91)،
سۈرە ئىسرا 92-ئايەت
أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلًا
ياكى سەن ئويلىغاندەك ئاسماننى پارچە - پارچە قىلىپ بېشىمىزغا چۈشۈرمىگۈچە ياكى ئاللاھنى ۋە پەرىشتىلەرنى ئالدىمىزغا كەلتۈرمىگۈچە (92)،
سۈرە ئىسرا 93-ئايەت
أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِّن زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقَى فِي السَّمَاءِ وَلَن نُّؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَيْنَا كِتَابًا نَّقْرَؤُهُ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّي هَلْ كُنتُ إِلَّا بَشَرًا رَّسُولًا
ياكى سېنىڭ ئالتۇندىن(داچا) ئۆيۈڭ بولمىغۇچە ياكى سەن ئاسمانغا چىقمىغۇچە بىز ساڭا ھەرگىز ئىشەنمەيمىز. (سەن ئاسمانغا چىققان تەقدىردىمۇ) تاكى (ئاللاھ تەرىپىدىن سېنىڭ ئۇنىڭ ئەلچىسى ئىكەنلىكىڭ يېزىلغان) بىز ئوقۇيالايدىغان بىر كىتابنى ئەپچۈشمىگۈچە سېنىڭ ئاسمانغا چىققانلىقىڭغا ھەرگىز ئىشەنمەيمىز».(ئى پەيغەمبەر!) ئېيتقىنكى: «رەببىم (ھەرقانداق نۇقساندىن) پاكتۇر. مەن پەقەت بىر ئىنسان ئەلچىمەن(93).
سۈرە ئىسرا 94-ئايەت
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ أَن يُؤْمِنُوا إِذْ جَاءَهُمُ الْهُدَى إِلَّا أَن قَالُوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَّسُولًا
(ئىمان ئېيتمىغان) ئىنسانلارغا ھىدايەت يېتەكچىسى (يەنى پەيغەمبەر ۋە كىتاب) كەلگەن چاغدا، ئۇلارنىڭ: «ئاللاھ ئىنساننى ئەلچى قىلىپ ئەۋەتەمدۇ؟» دېگەن كۆز قارىشى ئۇلارنىڭ ئىمان ئېيتىشىغا توسالغۇ بولدى(94).
سۈرە ئىسرا 95-ئايەت
قُل لَّوْ كَانَ فِي الْأَرْضِ مَلَائِكَةٌ يَمْشُونَ مُطْمَئِنِّينَ لَنَزَّلْنَا عَلَيْهِم مِّنَ السَّمَاءِ مَلَكًا رَّسُولًا
ئېيتقىنكى: «ناۋادا زېمىندا ماكانلىشىپ مېڭىپ يۈرىدىغان پەرىشتىلەر بولغان بولسا ئىدى، ئەلۋەتتە ئۇلارغا ئاسماندىن پەرىشتىنى ئەلچى قىلىپ چۈشۈرەتتۇق»(95).
سۈرە ئىسرا 96-ئايەت
قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا
ئېيتقىنكى: «مەن بىلەن سىلەرنىڭ ئاراڭلاردا (ھەقىقىي) گۇۋاھ بولۇشقا ئاللاھ يېتەرلىكتۇر. ئاللاھ ھەقىقەتەن بەندىلىرىنىڭ (ئاشكارا ۋە يوشۇرۇن ھەممە ئەھۋالىدىن) خەۋەرداردۇر، ئۇلارنى يېقىندىن كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر»(96).
سۈرە ئىسرا 97-ئايەت
وَمَن يَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَمَن يُضْلِلْ فَلَن تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِهِ وَنَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَى وُجُوهِهِمْ عُمْيًا وَبُكْمًا وَصُمًّا مَّأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ كُلَّمَا خَبَتْ زِدْنَاهُمْ سَعِيرًا
ئاللاھ كىمنى توغرا يولغا يېتەكلىسە، ئەنە ئۇ كىشى ھەقىقىي توغرايول تاپقۇچىدۇر. ئاللاھ ئازغۇنلۇقىدا تاشلاپ قويغان كىشىلەرگە ئاللاھتىن باشقا ھېچقانداق ھىماتچىنى تاپالمايسەن. قىيامەت كۈنى ئۇلارنى يۈزىچە سۆرەپ، كور، گاچا، گاس ھالىتىدە جەم قىلىمىز، ئۇلارنىڭ بارىدىغان جايى جەھەننەمدۇر. جەھەننەمنىڭ ئوتى پەسلەپ قالسا ئۇلار ئۈچۈن ئوتنى تېخىمۇ ئۇلغايتىمىز(97).
سۈرە ئىسرا 98-ئايەت
ذَلِكَ جَزَاؤُهُم بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِآيَاتِنَا وَقَالُوا أَئِذَا كُنَّا عِظَامًا وَرُفَاتًا أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقًا جَدِيدًا
ئۇلارنىڭ ئايەتلىرىمىزنى ئىنكار قىلغانلىقى ۋە «بىز چىرىگەن سۆڭەك، توز - تۇپراققا ئايلانغىنىمىزدىن كېيىن راستتىنلا يېڭىدىن يارىتىلىش ئارقىلىق قايتا تىرىلەمدۇق؟ دېگەنلىكى ئۈچۈن ئۇلارغا بېرىلگەن جازا ئەنە شۇدۇر(98).
سۈرە ئىسرا 99-ئايەت
أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ قَادِرٌ عَلَى أَن يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ أَجَلًا لَّا رَيْبَ فِيهِ فَأَبَى الظَّالِمُونَ إِلَّا كُفُورًا
ئۇلار ئاسمانلارنى، زېمىننى ياراتقان ئاللاھنىڭ ئۇلارنى ئۆز تۇرقى بويىچە يېڭىدىن يارىتالايدىغانلىقىنى بىلمەمدۇ؟ ئاللاھ ئۇلار ئۈچۈن يېتىپ كېلىشىدە ھېچقانداق شۈبھە بولمىغان بىر ۋاقىت بەلگىلىدى، بىراق ئۇ زالىملار كۇپۇر-تۇزكورلۇقتىن باشقىغا ئۇنىمىدى(99).
سۈرە ئىسرا 100-ئايەت
قُل لَّوْ أَنتُمْ تَمْلِكُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّي إِذًا لَّأَمْسَكْتُمْ خَشْيَةَ الْإِنفَاقِ وَكَانَ الْإِنسَانُ قَتُورًا
ئېيتقىنكى: «ناۋادا رەببىمنىڭ (ئەپۇ قىلىش ۋە مول رىزىق بېرىشتىن ئىبارەت) مېھىر - شەپقەت خەزىنىلىرى سىلەرنىڭ ئىلكىڭلاردا بولىدىغان بولسا، ئۇ چاغدا ئۇنى تۈگەپ كېتەمدىكىن دەپ، چوقۇم چىڭ تۇتۇۋالاتتىڭلار (يەنى بېخىللىق قىلاتتىڭلار). چۈنكى ئىنسان ئەسلىدىلا بېخىل كېلىدۇ»(100).
سۈرە ئىسرا 101-ئايەت
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى تِسْعَ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ فَاسْأَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ إِذْ جَاءَهُمْ فَقَالَ لَهُ فِرْعَوْنُ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يَا مُوسَى مَسْحُورًا
بىز مۇساغا (پەيغەمبەرلىكنىڭ) ئېنىق پاكىتلىرى سۈپىتىدە توققۇز (مۆجىزىۋى) دەلىل-پاكىت ئاتا قىلغان ئىدۇق. (خالىساڭ) ئىسرائىل ئوغۇللىرىدىن سورىغىن. (مۇسا پەيغەمبەر بولۇپ) ئۇلارنىڭ ئالدىغا كەلگەندە، پىرئەۋن ئۇنىڭغا: «مۇسا، مەن سېنىڭ سېھىرلەنگەن بىرى ئىكەنلىكىڭنى گۇمان قىلىۋاتىمەن» دېگەنىدى(101).
سۈرە ئىسرا 102-ئايەت
قَالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مَا أَنزَلَ هَؤُلَاءِ إِلَّا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ بَصَائِرَ وَإِنِّي لَأَظُنُّكَ يَا فِرْعَوْنُ مَثْبُورًا
مۇسا: «(ئى پىرئەۋن!) بۇ (ئەقىل كۆزىنى) ئاچىدىغان (مۆجىزىۋى) دەلىل - پاكىتلارنى چۈشۈرگۈچىنىڭ ئاسمانلارنىڭ ۋە زېمىننىڭ رەببىدىن باشقىسى ئەمەسلىكىنى سەن ئوبدان بىلىسەن. ئى پىرئەۋن! مەن سېنى چوقۇم ھالاك بولىدۇ، دەپ قارايمەن» دېدى(102).
سۈرە ئىسرا 103-ئايەت
فَأَرَادَ أَن يَسْتَفِزَّهُم مِّنَ الْأَرْضِ فَأَغْرَقْنَاهُ وَمَن مَّعَهُ جَمِيعًا
نىھايەت، پىرئەۋن ئۇلارنىڭ يىلتىزىنى يەر يۈزىدىن تامامەن قومۇرۇپ تاشلىماقچى بولۇۋىدى، بىز پىرئەۋننى ۋە ئۇنىڭ بىلەن بىرسەپتە بولغانلارنىڭ ھەممىسىنى غەرق قىلىۋەتتۇق(103).
سۈرە ئىسرا 104-ئايەت
وَقُلْنَا مِن بَعْدِهِ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ اسْكُنُوا الْأَرْضَ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِيفًا
پىرئەۋننى غەرق قىلىۋەتكەندىن كېيىن، بىز ئىسرائىل ئوغۇللىرىغا: «(ئەمدى) زېمىندا (ئامان - ئېسەنلىك ئىچىدە) تۇرۇڭلار، ئاخىرەت كۈنى كەلگەن چاغدا بىز ھەممىڭلارنى جەم قىلىپ (كاپىرلار بىلەن مۆمىنلەرنى) ئارىلاش ھالدا (مەھشەردە) بىر يەردە توپلايمىز» دېدۇق(104).
سۈرە ئىسرا 105-ئايەت
وَبِالْحَقِّ أَنزَلْنَاهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا
بىز قۇرئاننى چىنلىق ئاساسىدا چۈشۈردۇق، قۇرئانمۇ چىنلىق بىلەن چۈشتى. (ئى مۇھەممەت!) بىز سېنى پەقەت خۇشخەۋەر-بېشارەت بەرگۈچى ۋە ئاگاھلاندۇرغۇچى قىلىپ ئەۋەتتۇق(105).
سۈرە ئىسرا 106-ئايەت
وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنزِيلًا
قۇرئاننى كىشىلەرگە دانە-دانە ئوقۇپ بېرىشىڭ ئۈچۈن، بىز ئۇنى (ئايەت، سۈرىلەرگە) ئايرىدۇق ۋە تەدرىجىي نازىل قىلدۇق(106).
سۈرە ئىسرا 107-ئايەت
قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لَا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا
ئېيتقىنكى: «قۇرئانغا مەيلى ئىشىنىڭلار، مەيلى ئىشەنمەڭلار، ئىلگىرى ئۆزلىرىگە (ئىلاھىي) ئىلىم بەخش ئېتىلگەنلەرگە[13] قۇرئان ئوقۇپ بېرىلگەن چاغدا، دەرھال يۈزىنى يەرگە قويۇپ سەجدىگە باش قويىدۇ»(107).
سۈرە ئىسرا 108-ئايەت
وَيَقُولُونَ سُبْحَانَ رَبِّنَا إِن كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُولًا
ئۇلار: «رەببىمىز پاكتۇر - شەنى ئۇلۇغدۇر، رەببىمىزنىڭ ۋەدىسى[14] چوقۇم رۇياپقا چىقىدۇ» دەيدۇ (108).
سۈرە ئىسرا 109-ئايەت
وَيَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ يَبْكُونَ وَيَزِيدُهُمْ خُشُوعًا
ئۇلار يىغا - زار ئىچىدە سەجدىگە باش قويىدۇ. بۇ ئۇلارنىڭ (ئاللاھقا بولغان) ئەيمىنىش ئاساسىدىكى قورقۇشىنى تېخىمۇ ئاشۇرىدۇ(109).
سۈرە ئىسرا 110-ئايەت
قُلِ ادْعُوا اللَّهَ أَوِ ادْعُوا الرَّحْمَنَ أَيًّا مَّا تَدْعُوا فَلَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَيْنَ ذَلِكَ سَبِيلًا
ئېيتقىنكى: «ئاللاھ دەپ دۇئا قىلساڭلارمۇ، رەھمان دەپ دۇئا قىلساڭلارمۇ بولىۋېرىدۇ. قايسىسنى ئاتاپ دۇئا قىلساڭلار قىلىڭلاركى، ئاللاھنىڭ نۇرغۇن گۈزەل ئىسىملىرى بار». (ئى پەيغەمبەر!) نامىزىڭدا – دۇئايىڭدا (مۇشرىكلار ئاڭلاپ ساڭا ئازار بەرمەسلىكى ئۈچۈن) ئاۋازىڭنى بەك يۇقۇرىمۇ كۆتۈرمىگىن، (مۆمىنلەر ئاڭلىيالماي قالغۇدەك) بەك تۆۋەنمۇ قىلىۋەتمىگىن. بۇ ئىككىسى ئارىسىدا ئوتتۇرا يول تۇتقىن»[15](110).
سۈرە ئىسرا 111-ئايەت
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَلَمْ يَكُن لَّهُ وَلِيٌّ مِّنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِيرًا
جىمى مەدھىيە بالىمۇ قىلىۋالمىغان، سەلتەنەتىدە شېرىكىمۇ بولمىغان، ئاجىزلىق ۋە خارلىقتىن ساقلايدىغان ھىمايىچىگە موھتاج بولمىغان ئاللاھقا مەنسۇپتۇر» دەپ ئاللاھنى مۇكەممەل رەۋىشتە ئۇلۇغلىغىن(111).
Flag Counter