ناھايىتى شەپقەتلىك ۋە رەھىمدىل ئاللاھنىڭ ئىسمى بىلەن( باشلايمەن)
سۈرە ئىسمىنى 35 - 41 – ئايەتلىرىدىن ئالغان.
قۇرئاندا بىر قانچە يەردە ھەزرىتى ئىبراھىم ھەققىدە بايانلار بولۇپ، پەقەت بۇ سۈرىنىڭ « ئىبراھىم » ئىسمى بىلەن ئاتىلىشىنىڭ چوڭقۇر مەنىسى بولسا كېرەك. مۇناسىۋەتلىك بۆلەكتىكى بايانلار ئاساسىدا، بۇ مەنىنى ھەزرىتى ئىبراھىمنىڭ ئىنسانىيەتنىڭ يەر يۈزىدىكى گۈللەندۈرۈش پائالىيىتىنى قايتىدىن بەرپا قىلىپ، ئۇنى يېڭىدىن ئوتتۇرىغا چىقىرىش پائالىيىتىدىن ئىزدىشىمىز كېرەك دېسەك خاتالاشمايمىز. ئۇ ئۆمرىنىڭ ئاخىرقى مەزگىلىدە ئىگە بولغان ئوغلى ئىسمائىلدىن ئايرىلىشقا رازى بولغان. ئائىلىسىنى « ئېكىنسىز »، گىياھ ئۈنمەس تاغ بىلەن قورشالغان بىر ۋادىغا ئاپىرىپ قويۇش ئارقىلىق، كىشىنىڭ ئەڭ ياخشى كۆرىدىغانلىرىنى ئاللاھ تەئالاغا قانداق ئامانەت قىلىدىغانلىقىنىڭ ئەڭ جانلىق ئابىدىسىنى تىكلىگەنىدى.
ئىبراھىم سۈرىسى مۇقەتتە ھەرىپلىرى بىلەن باشلانغان 29 سۈرىدىن بىرىسى. سۈرە مەزكۇر سۈرىلەرگە ئوخشاش بىۋاستە ھالدا ۋەھىينى شىپى كەلتۈرۈپ باشلانغان. بۇ ئۇسلۇبنىڭ بايان قىلىنىش شەكلى ھەقىقەتەن كىشىنىڭ دىققىتىنى تارتىدۇ: « ئەلىف، لام، مىم، را. بۇ، بىز ساڭا ئىنسانىيەتنى رەببىنىڭ رۇخسىتى بىلەن قاراڭغۇلۇقلاردىن يورۇقلۇققا – كۈچ-قۇدرەتلىك، مەدھىيەگە سازاۋەر ئاللاھنىڭ يولىغا چىقىرىشىڭ ئۈچۈن نازىل قىلغان كىتابتۇر » ( 1 ). بۇ ئايەتتە تىلغا ئېلىنغان « قاراڭغۇلۇقلار » كېچە قاراڭغۇلىقى ئەمەس، ئەلۋەتتە. مەنىۋى قاراڭغۇلۇق بولغان « قاراڭغۇ ئەقىللەر » بولۇپ، ۋەھىي نۇردۇر. خۇددى كۆز ئۈچۈن يورۇقلۇق نېمىنى ئىپادىلىسە، دىل ئۈچۈنمۇ ۋەھىي نۇر شۇنى ئىپادىلەيدۇ. ۋھىي نۇرى بىلەن قارىغان قەلب پاراسەت ئىگىسى بولىدۇ. ۋەھىينىڭ نۇرى چۈشكەن ئەقىل، قاراڭغۇلۇقتىن قۇتۇلۇپ يورۇقلۇققا چىقىدۇ. ئۇ ئەقىلنىڭ يۆنىلىشى، يەنى قىبلىسى بار بولىدۇ. چۈنكى، بىر يەردە نۇر بولسا، ئۇ يورۇقلۇقنىڭ بىر مەنبەسى بولغان بولىدۇ. نۇر چۈشكەن نەرسىنى مەنبەسىگە يۈزلەندۈرىدۇ. بۇ يۈزلىنىش ھىدايەتنىڭ دەل ئۆزىدۇر. ئەگەر نۇر بولمىسا، ئۇ نەرسىنىڭ قىبلىسى بولمايدۇ. چۈنكى، قاراڭغۇلۇقنىڭ مەنبەسى يوق. قاراڭغۇلۇق قاپلىغان ئەقىللەر بىر قاراڭغۇلۇقتىن يەنە بىرسىگە ئاتلاپ يۈرىدۇ.
بۇ سۈرە مۇقەتتە ھەرپلىرى بىلەن باشلانغان باشقا سۈرىلەرگە ئوخشاش كىرىش قىسمىدىلا ئىنكارچىلارغا قارىتا ھەيۋە قىلىدۇ: « (ھەقىقەتنى قوبۇل قىلمىغانلىقى تۈپەيلى) قاتتىق ئازاب-ئوقۇبەتكە دۇچار بولىدىغان كاپىرلارنىڭ ھالىغا ۋاي! » ( 2 ). قۇرئان يۈز ئۆرىگەنلەر ئۈچۈنمۇ بىر رەھمەتتۇر. چۈنكى، يۈز ئۆرىگۈچىلەرگە تېخى ھايات ۋاقتىدىلا كېلەچەكتە دۇچار بولىدىغان ئازاپتىن ئالدىنئالا خەۋەر بەرمەكتە ۋە ئۇلارنى ئاگاھلاندۇرماقتا. خەتەرلىك يولدا كېتىۋاتقان بىرىنىڭ ئاقىۋىتى ھەققىدە خەۋەر بېرىش ئۇنىڭ ئۈچۈن يامانلىق ئەمەس، ئەكسىچە ياخشىلىقتۇر. قۇرئانمۇ خۇددى شۇنىڭغا ئوخشاش ئىنكارچىلارغا ياخشىلىق قىلماقتا.
قۇرئاننىڭ ياخشىلىقىدىن پايدىلىنىشنىڭ پەقەت بىرلا شەرتى بار، ئۇ بولسىمۇ ئۇنى چۈشىنىش. مانا بۇ سەۋەبتىن ئاللاھ ھەر رەسۇلنى ئۆز قوۋمىنىڭ تىلى بىلەن ئەۋەتكەن. بۇ ھەقىقەتنى قۇرئان ئۆلچىمىگە سالساق، قۇرئان ۋە باشقا بارلىق ۋەھىيلەرنىڭ تىلى ئاللاھ تەئالانىڭ تىلى ئەمەس، ۋەھىي ئەۋەتىلگەن قوۋمنىڭ تىلىدۇر. قوۋمنىڭ تىلى دېگەنلىك ئىنسانلار تەرىپىدىن ئىشلىتىلگەن بىر تىل دېگەنلىك بولىدۇ. تۆۋەندىكى ئايەت بۇنىڭ سەۋەبىنى « چۈشىنىشلىك بولۇش ئۈچۈن » دەپ بايان قىلىدۇ. ئايەتنىڭ ئۆزىگە قاراپ باقايلى:
وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
« قانداقلا بىر ئەلچى ئەۋەتسەك، بىز ئۇنى خەلقىگە (ۋەھىينى) ئېنىق يەتكۈزسۇن دەپ، ئۆز خەلقىنىڭ تىلىدا (سۆزلەيدىغاننى) ئەۋەتتۇق. ئاللاھ (ئازغۇنلۇقنى) خالىغان ئادەمنى ئازغۇنلۇقتا تاشلاپ قۇيىدۇ، (ھىدايەتنى، توغرا يولنى) خالىغان ئادەمنى توغرا يولغا يېتەكلەيدۇ. ئاللاھ كۈچ-قۇدرەتلىكتۇر، (ھەممىنىڭ ئۈستىدىن) ھۆكۈم يۈرگۈزگۈچىدۇر» ( 4 ).
ۋەھىي ئاللاھ تەئالانىڭ مۇراد-مەقسىدىنى ئەكس ئەتتۈرىدۇ. ئىلاھىي مۇراد-مەقسەتنى تونۇپ يېتىش ئۈچۈن ۋەھىينى چۈشىنىش شەرت. يەنى، ۋەھىينى چۈشىنىش پەرزدۇر. بۇ ھەر مۆمىنگە كۈچىنىڭ يېتىشىچە پەرز. قۇرئاننىڭ ئەسلى تىلىنى بىلمەيدىغانلارنىڭ ئۇنىڭ تەرجىمىسىنى ۋە تەپسىرلىرىنى ئوقۇش ئارقىلىق چۈشىنىش مەسئۇلىيىتى بار. قۇرئان مەيلى ئۇنى ئۇلۇغلاش مەقسىتىدە بولسۇن ياكى ھەر خىل « چۈشەنگىلى بولمايدۇ، ئادەتتىكى كىشى چۈشىنەلمەيدۇ » دېگەن قاراشنى ئىلگىرى سۈرگەنلەر بولسۇن، ئۇلارنىڭ بۇ داۋاسىنى بىكارغا چىقىرىدۇ. قۇرئان ئۆزىنى« مۇبىن » سۈپىتى بىلەن سۈپەتلەيدۇ. مۇبىن(ئېنىق بايان قىلغۇچى) ھەم « ئۆزى چۈشىنىشلىك ۋە روشەن بولغان » ھەم « باشقا ھەقىقەتلەرنى بايان قىلغان ۋە چۈشىنىشلىك قىلىپ بەرگەن » دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ.
سۈرىنىڭ ئاساسىي تېمىسى « ئاللاھ تەئالاغا شەرتسىز ئىتائەت قىلىش » بولۇپ، « ئىتائەت »نىڭ ئەسلىدە بىر « مىننەتدارلىق » ئىكەنلىكى كىرىش بۆلىكىدىكى بۇ ئايەت بىلەن ئىپادىلەنگەن:
لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ
«ئەگەر نېمىتىمگە مىننەتدارلىق بىلدۈرسەڭلار، ئۇنى تېخىمۇ ئاشۇرۇپ بېرىمەن. ئەگەر تۇزكورلۇق قىلساڭلار، شۈبھىسىزكى مېنىڭ جازايىم ئەلۋەتتە بەكمۇ قاتتىقتۇر» ( 7 ).
بۇ ئايەتتىن كېيىن كەلگەن ئايەتتە، مىننەتتار بولماي تۇزكورلۇق قىلساق ئاللاھقا ھېچقانداق زىيان يەتكۈزەلمەيدىغانلىقىمىز بايان قىلىنماقتا. چۈنكى، جىمى مەدھىيەلەر بىز خالىساقمۇ - خالىمىساقمۇ ئاللاھقا مەنسۇپتۇر. كائىناتتىكى بارلىق مەخلۇقلارنىڭ ھەمدۇساناسى ئاللاھ قا خاستۇر.
وَقَالَ مُوسَى إِنْ تَكْفُرُوا أَنْتُمْ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا فَإِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ
مۇسا: «ئەگەر سىلەر ۋە زېمىندىكى ھەممە ئادەم تۇزكور – كاپىر بولۇپ كەتسەڭلارمۇ، ئاللاھ ھەممىدىن بىھاجەتتۇر، مەدھىيەگە لايىقتۇر» دېدى ( 8 ).
تۇزكورلۇق قىلغۇچىلار ھالاك قىلىنىشقا لايىق بولىدۇ. بۇنىڭغا ئاد ۋە سەمۇد قوۋملىرىدىن ئىبارەت ئىككى ئۆرنەك بېرىلگەن ( 9 - 18 ). بۇ قوۋملەر نەبيلىرىنىڭ ئىنسان بولۇشىغا ئېتىراز قىلغانىدى. ئۇنىڭدىن باشقا ئۇلار مۆجىزە تەلەپ قىلغانىدى. بۇ ئارقىلىق ھالاك قىلىنغان ئۆتمۈش قوۋملەر ئۈستىدىن ئۆز دەۋرىدىكى ۋەھىينى ئىنكار قىلغۇچىلار ئاگاھلاندۇرۇلغان. چۈنكى ئۇلار رەسۇلۇللاھنىڭ ئىنسان رەسۇل بولۇشىغا ئېتىراز قىلغان ۋە مۆجىزە تەلەپ قىلغانىدى. لېكىن مۆجىزە ئۇلار ئۈچۈن ياخشىلىقتىن بىشارەت ئەمەس ئىدى. بىرىنچىدىن، مۆجىزە كەلگەن تەقدىردىمۇ ئىنكار قىلىشتا چىڭ تۇراتتى. ئىككىنجىدىن، ئەگەر مۆجىزە كېلىپ، يەنە ئىنكار قىلىشتا چىڭ تۇرسا، ئىلاھىي قانۇنىيەتنىڭ تەقەززاسى بىلەن ئۇلارغا ئىلاھىي ھۆكۈم ھەق بولۇپ ھالاك قىلىناتتى.
ئاللاھ تەئالانىڭ ئىنسانغا ئىلاھىي ۋەھىي ئەۋەتىشى، ئىنساننىڭ يارىتىلىشتىكى مەنا ۋە مەقسىدىنى ئوڭۇشلۇق ھالدا ئەمەلگە ئاشۇرۇشى ئۈچۈندۇر. چۈنكى ھەر نەرسىنىڭ يارىتىلىش مەقسىدى ۋە مەناسى بولىدۇ. شەيئىلەرنىڭ مەنا ۋە مۇددىئاغا ئىگە بولۇش قانۇنىيىتى مەخلۇقاتنىڭ قانۇنىيىتى بولۇپ، بۇ ھەقىقەتنى تۆۋەندىكى ئايەت بايان قىلماقتا:
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ
«ئاللاھنىڭ ئاسمانلارنى ۋە زېمىننى مەلۇم مەقسەت ئۈچۈن ياراتقانلىقىنى كۆرمىدىڭمۇ؟ ئەگەر ئاللاھ خالىسا، سىلەرنى يوق قىلىۋېتىپ (ئورنۇڭلارغا) يېڭى بىر خەلقنى دەسسىتىدۇ » ( 19 ).
سۈرە، قۇرئاننىڭ بىر پۈتۈن گەۋدىسىدە ئەكس ئەتتۈرۈلگەن ئۆتمۈش - كېلەچەك، دۇنيا - ئاخىرەت، ئىمان – كۇپۇر، ھەقىقەت-باتىل، كائىنات - ئىنسان ئارىسىدىكى زىچ مۇناسىۋەتنى شەكىللەندۈرگەن، بايقىيالايدىغان بىر ئەقىل بەرپا قىلىشنى مەقسەت قىلغان. بۇ مەقسەتنى ئەڭ ياخشى شەكىلدە ئىپادىلىگەن ئايەتلەر تۇپراق - يىلتىز، يىلتىز - مېۋە مۇناسىۋەتلىرىنى ياخشى -گۈزەل - يامان -سەت مىسالى بىلەن بايان قىلغان 24 - 27 - ئايەتلەر بولۇپ، ۋەھىينىڭ مەقسىتى ئىنساننىڭ چاڭقاپ چۆلگە ئايلانغان قەلبىنى بوستانلىققا ئايلاندۇرۇش بولۇپ، بۇ مەقسەتتە ئۇ كالام ئۇرۇقلىرىنى قەلب تۇپرىقىغا چاچىدۇ. شەيتان تېرىغان جەھەننەم ئۇرۇقلىرىنى قەلبتە ئۈنۈپ چىقمىسۇن دەپ، ئىلاھىي كالام جەننەت ئۇرۇقلىرىنى تېرىيدۇ. بۇ ھەقىقەت مۇنداق ئىپادىلەنگەن:
أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ (24) تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ (25) وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ (26) يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آَمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآَخِرَةِ وَيُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَيَفْعَلُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ (27)
« ئاللاھنىڭ قانداق مىسال كەلتۈرگەنلىكىنى كۆرمىدىڭمۇ؟ ياخشى سۆز يىلتىزى مۇستەھكەم، شېخى ئاسمانغا تاقاشقان(24)، رەببىڭنىڭ ئىجازىتى بىلەن ھەردائىم مېۋە بېرىپ تۇرىدىغان ئېسىل دەرەخكە ئوخشايدۇ. ئاللاھ ساۋاق ئالسۇن دەپ كىشىلەرگە مۇشۇنداق مىساللارنى كەلتۈرىدۇ(25). يامان سۆز يەردىن قومۇرۇپ تاشلانغان، ئازراقمۇ تىك تۇرالمايدىغان چۈرۈك دەرەخكە ئوخشايدۇ(26). ئاللاھ ئىمان ئېيتقانلارنى مۇستەھكەم ۋە توغرا سۆز بىلەن دۇنيادىمۇ، ئاخىرەتتىمۇ مەھكەم تۇرغۇزىدۇ، ئاللاھ (كاپىر بولۇپ ئۆزىگە) ئۇۋال قىلغانلارنى ئازغۇنلۇقتا تاشلاپ قويىدۇ. ئاللاھ خالىغىنىنى قىلىدۇ(27) ».
بۇ، قۇرئاننىڭ كىشىنىڭ دىققىتىنى ئەڭ تارتىدىغان بىر بۆلىكى بولۇپ، ياخشى سۆز تۇپراقتا يىلتىز تارتقان، شاخلىرى دۇئاغا ئېچىلغان قوللارغا ئوخشاش ئاسمانغا تاقاشقان دەرەخكە؛ يامان سۆز يىلتىزى زېمىندىن قومۇرۇپ تاشلانغان ۋە ھېچقانداق قارارى بولمىغانلىقتىن چېرىپ قۇرۇپ كەتكەن ناچار دەرەخكە ئوخشىتىلغان. بۇ ئوخشىتىشلار ئارقىلىق سۆزنىڭ كۈچىگە كىشىنىڭ دىققىتى ئاغدۇرۇلغان. لېكىن، سۆزنىڭ كۈچلۈك بولالىشى ئۈچۈن، ئۇ ھەقىقەتنىڭ نۇرى ئاستىدا بولۇشى كېرەك. ھەقىقەتتىن ئايرىلغان سۆز تۇپراقتىن قومۇرۇلغان دەرەخكە ئوخشاش چېرىپ كېتىدۇ.
قۇرئان ئۆرنەك شەخسلەر ئۈستىدە توختالغان. ھەر پەيغەمبەر ئىنساننىڭ خاراكتېر ئوخشاشلىقىغا ئۆرنەكتۇر. يەنە قۇرئان ئىبرەتلىك شەخسلەر ئۈستىدە توختىلىدۇ. نەمرۇد، پىرئەۋىن، ئەبۇ لەھەب بۇلاردىن بىر قانچە مىسال. قۇرئان بۇلاردىن باشقا يەنە ئائىلىلەرنى تىلغا ئېلىپ ئۆتكەن بولۇپ، ئىبراھىم ئائىلىسى ۋە ئىمران ئائىلىسى بۇلارغا ئۆرنەكتۇر. ئىمران ئائىلىسى ھەققىدە توختالغان سۈرىلەردىن بىرسى ئىبراھىم سۈرىسىدۇر. قۇرئاننىڭ ئائىلىلەرنى ئۆرنەك قىلىپ كۆرسىتىشى خىتاب قىلىنغۇچىلارغا بۇ ئائىلىلەرنى ئۆزىگە ئورنەك قىلىپ تىكلىشى ئۈچۈن ئىدى. قۇرئان بۇنىڭ بىلەن كۇپايىلىنىپ قالماستىن، ئۇلارنى ئۆز دەۋرلىرىدە شۇنداق ئۆرنەك ئائىلىلەرنىڭ ۋۇجۇدقا كەلتۈرۈلىشى تەلەپ قىلىنماقتا. يەنى بۇ ئارقىلىق خىتاب قىلىنغۇچىلارغا « بۇ ئائىلىلەرگە ئوخشاش بىرەر ئۆرنەك ئائىلە » بولۇڭ دېيىلمەكتە.
ھەزرىتى ئىبراھىمنىڭ ئائىلىسى ئۈچۈن قىلغان تۇنجى دۇئاسى ئۇلارنى شېرىكتىن يىراق تەۋھىد ئەھلى بولۇشى ئۈچۈن ئىدى ( 35 ). ھەزرىتى ئىبراھىم ئۆز ئائىلىسىنى ئاللاھقا بېغىشلىغان بولۇپ، ئۇلارنى ئاللاھنىڭ مۇقەددەس ئۆيىنىڭ يېنىغا، قۇش ئۇچمايدىغان - كارۋان ئۆتمەيدىغان، ئېكىنسىز، يەنى تېرىقچىلىق قىلغىلى بولمايدىغان بىر ۋادىغا جايلاشتۇرۇپ قويغانىدى. بۇ مەسىلىگە مۇناسىۋەتلىك مەنبەلەردە، بۇ ئەسنادا ھەزرىتى ئىبراھىم بىلەن ھىجرەتنىڭ كېلىنى ھەزرىتى ھاجەر ئارىسىدا مۇنداق بىر دىئالوگ بولۇپ ئۆتكەنلىكى نەقىل قىلىنغان:
« - بىزنى كىمگە ئامانەت قىلدىڭ؟ - دېدى ھاجەر.
ئىبراھىم:-ئاللاھقا.
ھاجەر:-ئاللاھقىمۇ؟ ئۇنداقتا ئاللاھ بىزگە يېتەر!. »
ھەزرىتى ھاجەرنىڭ بەرگەن يۇقىرىدىكى جاۋابى نېمە ئۈچۈن ئىبراھىم ئائىلىسىنىڭ ئۆرنەك ئائىلە سۈپىتىدە قۇرئاندا بايان قىلىنىپ كۆرسىتىپ بېرىدۇ.
ھەزرىتى ئىبراھىم ۋە ئائىلىسى ئارقىلىق بايان قىلىنغان ھەقىقەت، ئىنساننىڭ ئاللاھ ھوزۇرىدىكى ھالىتى بولۇپ، بۇ ھەقىقەتنى چۆرىدىگەن ئاساستا ئىنساننىڭ ئۆتمۈشى، ھازىرقى ھالى ۋە ئىستىقبالى تارىخىي ئۆرنەكلەر ئۈستىدىن « ھازىرغا ۋە بۇ ماكانغا » ئېلىپ كېلىنىدۇ ھەمدە بۇ ئۆرنەكلەر ئارقىلىق خىتاب قىلىنغان كىشىلەرگە ئەبەدىي سائادەت ئۈچۈن چارە - تەدبىر قىلىش تەۋسىيە قىلىنىدۇ.
سۈرىنىڭ ئاساسىي تېمىسى، ھەقىقەتتىن كۈچ ئالغان ھەق سۆزدىن يۈز ئۆرىگۈچىلەرنى كۈتۈۋاتقان قورقۇنچلىق ئاقىۋەت بولۇپ، بۇ ئاقىۋەتتىن قۇتۇلۇشنىڭ بىردىنبىر يولى ئاكتىپ ئەقىل ئىشلىتىش قابىلىيىتىگە ئىگە بولۇشتۇر:
لِيَجْزِيَ اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (51) هَذَا بَلَاغٌ لِلنَّاسِ وَلِيُنْذَرُوا بِهِ وَلِيَعْلَمُوا أَنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَلِيَذَّكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ (52)
« ئاللاھ ھەركىشىنىڭ قىلمىشىغا قاراپ ئاشۇنداق جازا بېرىدۇ. ئاللاھ ئەلۋەتتە تېز ھېساب ئالغۇچىدۇر(51). بۇ قۇرئان پۈتكۈل ئىنسانىيەتنىڭ ئاگاھلاندۇرۇلۇشى، ئاللاھنىڭ بىر ئىكەنلىكىنى بىلىشى، پەم-پاراسەتلىك كىشىلەرنىڭ ساۋاق ئېلىشى ئۈچۈن بىر ئۇقتۇرۇشتۇر(52).»
